Bài 25. Phong trào Tây Sơn

PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO PHÚ NHUẬN
Trường THCS Ngô Tất Tố
GIÁO ÁN ĐIỆN TỬ
LỊCH SỬ 7
GV thực hiện: Vũ Hải Hà
Kiểm tra bài cũ
Câu 1: Từ năm 1771 đến năm 1788, phong trào Tây Sơn đã làm được những việc lớn gì?
Phong trào Tây Sơn:
+ Lần lượt đánh đổ các tập đoàn phong kiến họ Nguyễn, họ Trịnh, vua Lê.
+ Đánh tan quân xâm lược Xiêm và làm chủ đất nước.
Câu 2: Việc lật đổ các tập đoàn phong kiến Nguyễn,� Trịnh và vua Lê có ý nghĩa gì?
Tiêu diệt chúa Nguyễn ở đàng trong, lật đổ chính quyền Lê - Trịnh ở đàng ngoài đã đặt cơ sở cho sự thống nhất đất nước sau này.
Bài 25
PHONG TRÀO TÂY SƠN (tiếp theo)
IV. TÂY SƠN ĐÁNH TAN QUÂN THANH
1. Quân Thanh xâm lược nước ta
I. KHỞI NGHĨA NÔNG DÂN TÂY SƠN
II. TÂY SƠN LẬT ĐỔ CHÍNH QUYỀN HỌ NGUYỄN VÀ ĐÁNH TAN QUÂN XÂM LƯỢC XIÊM
III. TÂY SƠN LẬT ĐỔ CHÍNH QUYỀN HỌ TRỊNH
+ Học sinh đọc SGK trang 127.
+ Trả lời câu hỏi.
Câu hỏi
Mất chỗ dựa cuối cùng, Lê Chiêu Thống đã có hành động nào để khôi phục nhà Lê?
Sai người sang cầu cứu nhà Thanh.
Nhà Thanh có bỏ lỡ cơ hội ngàn năm có một này không? và nhà Thanh đã quyết định như thế nào?
Nhà Thanh nhân cơ hội này thực hiện âm mưu xâm lược nước ta.
Vì sao trieàu Thanh theo ñuoåi aâm möu xaâm löôïc nöôùc ta?
Để mở rộng lãnh thổ xuống phía Nam.
Hãy cho biết hướng tiến quân của Tôn Sĩ Nghị?
- Đạo thứ nhất tiến theo đường Lạng Sơn.
- Đạo thứ hai theo đường Cao Bằng.
- Đạo thứ ba theo đường Tuyên Quang.
- Đạo thứ tư theo đường Quảng Ninh tiến vào Hải Dương.
+ Đọc kí hiệu trên lược đồ.
+ Học sinh theo dõi trên lược đồ - SGK trang 123.

a. Hoàn cảnh

+ Lê Chiêu Thống cầu cứu nhà Thanh.
+ Năm 1788, Tôn Sĩ Nghị đem 29 vạn quân tiến vào nước ta.

Nhận xét về sự chuẩn bị của nhà Thanh?
Chuẩn bị chu đáo, lực lượng mạnh, tướng giặc là những viên tướng tài giỏi, hiếu chiến.
Trước thế giặc mạnh quân ta đối phó như thế nào?
Rút quân khỏi Thăng Long, Ngô Văn Sở và Ngô Thì Nhậm sai người về Phú Xuân báo cho Nguyễn Huệ và lập phòng tuyến Tam Điệp - Biện Sơn.
Vì sao quân ta rút khỏi Thăng Long?
+ Vì thế giặc mạnh, lại được tàn quân của Lê Chiêu Thống dẫn đường.
+ Quân ta rút lui để bảo toàn lực lượng.
HẢI DƯƠNG
Bi?n Son
Giới thiệu sơ lược phòng tuyến Tam Điệp - Biện Sơn
b. Chuẩn bị của quân ta
- Rút khỏi Thăng Long.
- Cấp báo về Phú Xuân cho Nguyễn Huệ biết.
- Lập phòng tuyến Tam Điệp - Biện Sơn.

+ Học sinh đọc SGK trang 128.
+ Thảo luận.
Câu hỏi thảo luận
Nhóm 1: Sau khi chiếm được Thăng Long thái độ của quân Thanh như thế nào?
Nhóm 2: Thái độ của Lê Chiêu Thống ra sao? Em có nhận xét gì về hành động của Lê Chiêu Thống?
Nhóm 3: Trước những hành động của quân Thanh và Vua Lê Chiêu Thống, nhân dân ta có thái độ như thế nào?
Nhóm 1: Sau khi chiếm được Thăng Long thái độ của quân Thanh như thế nào?
Tôn Sĩ Nghị cho quân lính cướp bóc, đốt nhà, giết người rất tàn bạo.
Nhóm 2: Thái độ của Lê Chiêu Thống ra sao? Em có nhận xét gì về hành động của Lê Chiêu Thống?
Vua bù nhìn, suốt ngày chỉ tìm cách trả thù báo oán.
Là Ông Vua bán nước hèn hạ, nhục nhã. Vì lợi ích cá nhân mà bán dân, bán nước.
Nhóm 3: Trước những hành động của quân Thanh và Vua Lê Chiêu Thống, nhân dân ta có thái độ như thế nào?
Căm thù quân cướp nước và bè lũ bán nước đến cao độ.
2. Quang Trung đại phá quân Thanh (1789)
+ Học sinh đọc SGK trang 128.
+ Trả lời câu hỏi.
Câu hỏi
Tại sao khi lấy được chính quyền từ tay họ Trịnh, Nguyễn, Nguyễn Huệ lại không lên ngôi mà bây giờ nghe tin quân Thanh sang xâm lược nước ta, Nguyễn Huệ mới lên ngôi?
Bây giờ Vua Lê bán nước, quân Thanh xâm lược nước ta, Nguyễn Huệ lên ngôi Vua là hợp lòng dân, có đầy đủ danh nghĩa và uy tín lãnh đạo toàn dân đánh giặc.
Việc Nguyễn Huệ lên ngôi Hoàng Đế có ý nghĩa gì?
- Tập hợp được toàn dân đánh giặc.
- Khẳng định chủ quyền dân tộc.
Vua Quang Trung tuyển quân ở Nghệ An, Thanh Hóa nhằm mục đích gì?
Tăng số lượng quân và lấy khí thế tinh thần cho binh lính.
HẢI DƯƠNG
Câu hỏi thảo luận
Vì sao Vua Quang Trung quyết định tiêu diệt quân Thanh vào dịp Tết Kỉ Dậu?
- Quân Thanh chiếm được Thăng Long dễ dàng nên tỏ ra kiêu ngạo.
- Dịp Tết quân Thanh lơ là, không phòng bị nên ta tấn công sẽ làm quân Thanh bất ngơ,� trở tay không kịp.
Vua Quang Trung dự định đánh quân Thanh vào thời gian nào?
Ngay dịp Tết Kỉ Dậu.
Từ Tam Điệp, Quang Trung chia quân làm 5 đạo:
- Đạo chủ lực, do Quang Trung trực tiếp chỉ huy thẳng hướng Thăng Long.
- Đạo thứ hai và thứ ba đánh vào Tây Nam Thăng Long yểm hộ cho đạo chủ lực.
- Đạo thứ tư tiến ra Hải Dương.
- Đạo thứ năm tiến lên Lạng Giang (Bắc Giang) chặn đường rút lui của địch.

Vua Quang Trung tiến quân ra Thăng Long như thế nào?
HẢI DƯƠNG
Bi?n Son
Quân giặc hoảng loạn, quân ta tinh thần chiến đấu như vũ bão.
Sau khi chuẩn bị kỹ lưỡng,Vua Quang Trung hạ lệnh tấn công, trước tiên quân Tây Sơn tấn công nơi nào?
Vượt sông Gián Khẩu hạ đồn tiền tiêu.
Kết quả sau khi ta vây đồn Hà Hồi?
Quân giặc bị bất ngờ phải hạ khí giới đầu hàng.
Hãy cho biết vị trí và lực lượng của giặc ở đồn Ngọc Hồi?
Đây là đồn quan trọng nhất với khoảng 3 vạn quân tinh nhuệ đóng giữ. Đồn luỹ được xây đắp kiên cố, xung quanh đều cắm chông sắt và chôn địa lôi dầy đặc.
Đồn kiên cố và vững chắc, vậy Quang Trung phải dùng cách gì để tấn công địch? Kết quả?
Mở đầu trận đánh ............ quân Thanh đại bại. (SGK/130)
Chiến thắng Ngọc Hồi có ý nghĩa như thế nào?


Khi Quang Trung đánh đồn Ngọc Hồi thì quân của đô đốc Long tấn công đồn Đống Đa, kết quả như thế nào?
Tướng giặc là Sầm Nghi Đống thắt cổ tự tử.
Khi nghe tin đại bại, thái độ của Tôn Sĩ Nghị như thế nào?
Bàng hoàng mất vía, vội vượt sông Nhị sang Gia Lâm.
Tại sao Quang Trung quyết định tấn công Ngọc Hồi - Đống Đa cùng một thời điểm là mùng 5 Tết?
Tấn công cùng lúc thì Tôn Sĩ Nghị sẽ không kịp trở tay và không thể điều quân tiếp viện.
2. Quang Trung đại phá quân Thanh (1789)
- Tháng 11 - 1788, Nguyễn Huệ lên ngôi Hoàng Đế, niên hiệu là Quang Trung.
- Vua Quang Trung chia quân làm 5 đạo tiến ra Bắc.
- Đêm 30 Tết, vượt sông Gián Khẩu hạ đồn tiền tiêu.
- Đêm mùng 3 Tết, bao vây đồn Hà Hồi.
- Sáng mùng 5 Tết, đánh đồn Ngọc Hồi, tấn công đồn Đống Đa.
=>Trong 5 ngày đêm (từ 30 Tết đến mùng 5 Tết Kỉ Dậu), vua Quang Trung đánh tan 29 vạn quân Thanh.
3. Nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của phong trào Tây Sơn
* Nguyên nhân thắng lợi:
Câu 1: Hãy nêu những cống hiến to lớn của phong trào Tây Sơn đối với lịch sử dân tộc trong những năm 1771 - 1789?
- Lật đổ các chính quyền phong kiến Nguyễn, Trịnh, Lê .
- Thống nhất đất nước.
- Đánh tan quân xâm lược Xiêm - Thanh.
Câu 2: Do đâu mà nghĩa quân Tây Sơn giành được nhiều thắng lợi?
Câu hỏi thảo luận
- Nhờ ý chí đấu tranh chống áp bức, bóc lột và tinh thần yêu nước cao cả của nhân dân ta.
- Sự lãnh đạo tài tình, sáng suốt của Quang Trung và bộ chỉ huy Tây Sơn.
3. Nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của phong trào Tây Sơn
* Nguyên nhân thắng lợi:
- Nhờ ý chí đấu tranh chống áp bức, bóc lột và tinh thần yêu nước cao cả của nhân dân ta.
- Sự lãnh đạo tài tình, sáng suốt của Quang Trung và bộ chỉ huy Tây Sơn.
* Ý nghĩa lịch sử:
- Lật đổ các chính quyền phong kiến Nguyễn, Trịnh, Lê .
- Thống nhất đất nước.
- Đánh tan quân xâm lược Xiêm - Thanh.

Bài tập củng cố
Khoanh tròn những câu có ý đúng.
Câu 1: Hành động sai người sang cầu cứu nhà Thanh của Lê Chiêu Thống đã bị dân gian lên án bằng câu nói gì?
a. Đem chuông đi đánh sứ người.
b. Đem con bỏ chợ.
c. Rước voi về giày mã tổ.
d. Cõng rắn cắn gà nhà.
Câu 2: Những việc làm nào của Nguyễn Huệ thể hiện rõ quyết tâm đánh tan quân ngoại xâm, bảo vệ nền độc lập dân tộc?
a. Lên ngôi Hoàng Đế (1788) lấy niên hiệu là Quang Trung.
b. Mở cuộc duyệt binh lớn ở Vĩnh Doanh (Nghệ An).
c. Xin thiết lập quan hệ giao hảo với nhà Thanh.
d. Tổ chức lễ thệ sư (lễ tế cờ và thề trước lúc xuất quân) và đọc bài Hiểu dụ tướng sĩ.
X
X
Câu 3: Em hãy tường thuật lại trận Ngọc Hồi - Đống Đa trên lược đồ?




Dặn dò
+ Học bài 25 - Phần IV.
+ Làm bài tập trong sách THLS 7.
+ Đọc trước bài 26
- Trả lời câu hỏi trong SGK.
- Gạch dưới các ý chính về công cuộc khôi phục kinh tế, xây dựng văn hóa dân tộc thời Tây Sơn.