Bài 25. Phong trào Tây Sơn

1785
Chú giải
Ranh giời Giữa đằng
trong và đằng ngoài
Quân thuỷ
Quân bộ
Chú giải
Nơi kiểm soát của 3
anh em Tây Sơn:
Nguyễn Nhạc (Quy Nhơn)
Nguyễn Huệ (Phú Xuân)
Nguyễn Lữ (Gia Định)
----- :Ranh giới quốc gia
ngày nay
Lược đồ Tây Sơn khởi nghĩa chống các thế lực phong kiến và chông quân xâm lược nước ngoài
6/1786


- K hi Nguyễn Huệ hỏi Nguyễn Hữu Chỉnh về việc tiến quân ra Bắc “…Nguyễn Hữu Chỉnh đã mạnh dạn nói “việc binh cốt ở thần tốc, tướng quân mới đánh một trận mà lấy được Thuận Hoá, uy danh rung động cả Bắc Hà…nay Bắc Hà, tướng thì nhát, quân thì kiêu, ta nên thừa thắng mà đánh lấy”. Nguyễn Huệ lại hỏi “Một nước đã dựng được mấy trăm năm nay nhất đến đánh, người ta sẽ cho quân mình là quân gì?” Chỉnh đáp “Nay Bắc Hà đã có vua lại có chúa…, họ Trịnh tiếng là phụ chính, nhưng kì thực là hiếp chế vua Lê, người trong nước từ lâu đã chán ghét …Nay tướng quân lấy danh nghĩa phù Lê diệt Trịnh thì thiên hạ ai mà không hưởng ứng”.
Hoàng Lê nhất thống chí. NXB Văn học- Hà Nội, 1964.
Thành Phú Xuân
Chú giải
Ranh giời Giữa đằng
trong và đằng ngoài
Quân thuỷ
Quân bộ
Chú giải
Nơi kiểm soát của 3
anh em Tây Sơn:
Nguyễn Nhạc (Quy Nhơn)
Nguyễn Huệ (Phú Xuân)
Nguyễn Lữ (Gia Định)
----- :Ranh giới quốc gia
ngày nay
Lược đồ Tây Sơn khởi nghĩa chống các thế lực phong kiến và chông quân xâm lược nước ngoài
1786
Chú giải
Nơi kiểm soát của 3 anh
em Tây Sơn:
Nguyễn Nhạc (Quy Nhơn)
Nguyễn Huệ (Phú Xuân)
Nguyễn Lữ (Gia Định)
-.--.--:Ranh giới quốc gia ngày nay
Nguyễn Nhạc
Nguyễn Huệ
Nguyễn Lữ
Lược đồ Tây Sơn khởi nghĩa chống các thế lực phong kiến và chống quân xâm lược nước ngoài
“…Quân Tây Sơn rút về, Bắc Hà rối loạn. Nạn đói hoành hành, nhân dân cực khổ, vua Lê Chiêu Thống kế vị Lê Hiển Tông bất lực chống chọi với các thế lực họ Trịnh, do Trịnh Bồng đứng đầu, đang cố sức phục dựng cơ đồ cũ. Dựa vào sự giúp đỡ của Nguyễn Hữu Chỉnh (sau khi quân Tây Sơn rút đã ở lại Bắc Hà), Chiêu Thống đánh bại quân Trịnh, đốt phá phủ chúa. Trong nhân dân tuyên truyền nhau câu đối:
Thiên hạ mất chuông chùa, chuông chùa đã mất, đỉnh yên sao được
Hoàng Thượng đốt phủ chúa, phủ đốt rồi thì điện cũng trơ
Nguyễn Hữu Chỉnh nhân cơ hội đó lộng quyền, chống lại Tây Sơn, cho người vào đòi lại Nghệ An.”

Đại Cương Lịch sử Việt Nam - Tập 1 - Trang 420 - 421
Trương Hữu Quýnh - Phan Đại Doãn - Nguyễn Cảnh Minh

Chỉnh vốn là môn hạ của Hoàng Ngũ Phúc, rồi trở thành bộ tướng của Hoàng Đình Bảo (con nuôi Hoàng Ngũ Phúc). Khi Bảo bị kiêu binh giết, Chỉnh đem gia quyến chạy vào hàng Tây Sơn và khuyên Tây Sơn nên đem gấp quân ra đánh chiếm Phú Xuân. Tiếp đó, Chỉnh được Nguyên Huệ giao việc chỉ huy một đạo thủy quân tiến ra Thăng Long. Khi trở về Nam, Tây Sơn không muốn cho Chỉnh về theo. Lo ngại Chỉnh có phản trắc, Nguyễn Huệ cho Chỉnh ở lại Nghệ An giúp Nguyễn Văn Duệ …Quả nhiên, sau khi Tây sơn rút về Nam, Chỉnh ra sức xây dựng thế lực riêng và mưu đồ phản bội Tây Sơn. Bấy giờ tình hình Bắc Hà lại lộn xộn. Dân chúng chán ghét triều đình Lê Chiêu Thống thối nát. Nhân cơ hội này, các phe cánh họ Trịnh lại nổi lên rr[ồi kéo vào Thăng Long uy hiếp vua Lê. Chiêu Thống vội viết thư vaod Nghệ An gọi Nguyễn Hữu Chỉnh ra giúp. Chỉnh đánh bại liên tiếp các phe cánh của họ Trịnh rồi trở về đóng trong phủ chúa, bắt đầu lộng hành , tự ý giải quyết mọi việc không cần đến vua Lê. Cuối năm 1787, Nguyễn Huệ sai các tướng kéo quân ra Bắc bắt được Chỉnh bỏ củi đem về Thăng Long xử tử
Vốn là một võ tướng có tài, sống vào thời kì “ vua Lê – Chúa Trịnh “ thối nát cực độ , nội bộ tầng lớp thống trị phân hóa sâu sắc, Nguyễn Hữu Chỉnh không theo chúa Trịnh mà chạy sang hàng ngũ Tây Sơn. Sự tính toán của Chỉnh, một mặt phản ánh tính chất cơ hội của kẻ hoạt đầu thời loạn, nhưng khách quan mà xét, đó là hành động tích cực trong cả cuộc đời Chỉnh. Trước khí thế của phong trào nông dân, lại chịu sự chỉ huy của Nguyễn Huệ, Chỉnh đã có những đóng góp nhất định trong buổi đầu quân Tây Sơn kéo ra Bắc Hà. Nhưng dần dần, gặp hoàn cảnh, Chỉnh lộ rõ bản chất cơ hội, gian hùng, tự mình li khai đối lập với phong trào tây Sơn. Vả chăng, Chỉnh cũng không che giấu bản chất của mình khi nghĩ rằng “ cờ đã đến tay “:
“ Đường đời mở rộng thênh thênh
Ta đây cũng một triều đình kém ai “
1785
Chú giải
Ranh giời Giữa đằng
trong và đằng ngoài
Quân thuỷ
Quân bộ
Chú giải
Nơi kiểm soát của 3
anh em Tây Sơn:
Nguyễn Nhạc (Quy Nhơn)
Nguyễn Huệ (Phú Xuân)
Nguyễn Lữ (Gia Định)
----- :Ranh giới quốc gia
ngày nay
Lược đồ Tây Sơn khởi nghĩa chống các thế lực phong kiến và chông quân xâm lược nước ngoài
6/1786
1783
Bài tập
Điền các sự kiện lịch sử vào các mốc thời gian sau sao cho đúng với phong trào Tây Sơn
Khởi nghĩa nông dân Tây Sơn bùng nổ
Nghĩa quân Tây Sơn lật đổ chính quyền chúa Nguyễn ở Đàng Trong
Nguyễn Huệ chỉ huy quân Tây Sơn tiêu diệt quân Xiêm ở Rạch Gầm – Xoài Mút
Nghĩa quân Tây Sơn lật đổ chính quyền họ Trịnh ở Đàng Ngoài
Bài tập
Điền các sự kiện lịch sử vào các mốc thời gian sau sao cho đúng với phong trào Tây Sơn
1. Sau chiến thắng Rạch Gầm - Xoài Mút, mục
tiêu tấn công trước tiên của quân Tây Sơn là
đâu? Em hãy chọn đáp án đúng.
A, Hạ thành Phú Xuân
B, Kéo quân ra Bắc - giải phóng Thăng Long
C, Ra Bắc diệt Chỉnh
D, Ra Thăng Long diệt Nhậm
CỦNG CỐ KIẾN THỨC
2.1 - Nguyễn Hụê đem quân ra Bắc lần II là để :
1, Mở rộng vùng chiếm đóng nâng cao thanh thế
2, Tiếp tục giúp đỡ nhà Lê (Lê chiêu Thống) cai trị
Bắc Hà
3, Dẹp mầm loạn ở Thăng Long (Nhậm) ngăn chặn
nguy cơ cát cứ.
2.2 - Nguyễn Huệ nêu danh nghĩa Phù Lê diệt Trịnh trong thời gian nào?
Giữa 1786 3. 1788
1787 4.1789
2. Em hãy chọn đáp án đúng.
CỦNG CỐ KIẾN THỨC
-Nguyễn Huệ : Hạ thành Phú Xuân
-Nguyễn Huệ kéo quân ra bắc giải phóng Thăng Long
-Nguyễn Huệ sai Nhậm tiến ra bắc diệt Chỉnh
-Nguyễn Huệ ra Thăng Long diệt Nhậm
3. Dựa vào kiến thức bài học hoàn thành vào bảng sau:
CỦNG CỐ KIẾN THỨC
1. Nguyên nhân nào dẫn đến thắng lợi trong quá trình lật đổ các thế lực phong kiến của nghĩa quân Tây Sơn?
A, Do các thế lực phong kiến Nguyễn,
Trịnh – Lê suy yếu.
B, Được sự ủng hộ của nhân dân, các sĩ
phu yêu nước.
C, tài năng Nguyễn Huệ cung bộ chỉ huy
nghĩa quân.
D, Tất cả các câu trên đều đúng.
CỦNG CỐ KIẾN THỨC
CỦNG CỐ KIẾN THỨC
2. Ý nghĩa lịch sử lịch sử của phong trào Tây
Sơn 1771 - 1788
A, Đập tan các thế lực phong kiến phản động.
B, Thống nhất đất nước.
C, Đáp ứng nguyện vọng của nhân dân.
D, Cả 3 câu trên đều đúng.
Chân dung Nguyễn Huệ
DẶN DÒ
Học thuộc bài.
hoàn thành bảng thống kê vào vở
Tập trình bày diến trên lược đồ.
 Xem bài cũ
 chuẩn bị bài mới:
 Xem trước nội dung phần III - bài 25
Trả lời các câu hỏi:
 Vì sao quân ta rút khỏi Thăng Long.?
 Việc Nguyễn Huệ lên ngôi hoàng đế có ý nghĩa gì?
 Vì sao vua Quang Trung quyết định tiêu diệt quân thanh
vào dịp tết Kỉ Dậu?
 Vua Quang Trung chuẩn bị cho cuộc đại phá Quân Thanh
như thế nào?

Cảm ơn quý thầy cô giáo
và các em học sinh