Bài 25. Phong trào Tây Sơn

LỊCH SỬ 7

BÀI 25: PHONG TRÀO TÂY SƠN
I) KHỞI NGHĨA NÔNG DÂN TÂY SƠN
1. Xã hội Đàng Trong nửa sao thế kỉ XVIII
a) tình hình xã hội đàng trong
Chính quyền nhà Nguyễn suy yếu, mục nát
Trương Phúc Loan nắm mọi quyền hành
* Hậu quả:
Nông dân mất ruộng đất, nộp nhiều thứ thuế, đời sống nhân dân vô cùng cực khổ
Mâu thuẫn giữa các tầng lớp và chính quyền nhà Nguyễn ngày càng nâng cao, xảy ra nhiều cuộc khởi nghĩa
b) khởi nghĩa Chàng Lía
Căn cứ: Truông Mây (Bình Định)
Chủ trương: lấy của người giàu chia cho nguời nghèo

2. khởi nghĩa Tây Sơn bùng nổ
*Lãnh đạo: Nguyễn Nhạc, Nguyễn Huệ, Nguyễn Lữ
*căn cứ:
(!) Tây Sơn Thượng Đạo( An Khê, Gia lai)
(2)Tây Sơn Hạ Đạo( Tây Sơn, Bình Định)
*diễn biến:
Mua xuân năm 1771< ba anh em nhà Nguyễn Nhạc lập căn cứ ở Tây Sơn Thượng Đạo
Nhân dân ủng hộ tích cực
Khi lực lượng mạnh, nghĩa quân mở rông địa bàn xuống tây sơn hạ đạo lập căn cứ ỏ Kiên Mĩ
Nghĩa quân lấy của người giàu chia cho nguời nghèo xóa nợ và bỏ thuế cho dân
II) TAY SƠN LẬT ĐỔ CHÍNH QUYỀN HỌ NGUYỄN VÀ ĐÁNH TAN QUÂN XÂM LƯỢC XIÊM

1. lật đổ chính quyền họ Nguyễn
Tháng 9-1773 Tây sơn chiếm phủ Quy Nhơn
Năm 1774 Tây Sơn kiểm soát từ Quảng Nam đến Bình Thuận và ở vào thế bất lợi, phía Bắc có Quân Trịnh và phiá Nam có quân Nguyễn
Nên Nguyễn Nhạc phải tạm hòa hoãn với họ Trịnh để dồn sức đánh Nguyễn
Năm 1777 chúa Nguyễn Phúc Thuần bị bắt. Nguyễn Phúc Ánh chốn sang Xiêm cầu viện
Chính quyền họ Nguyễn ở Đàng Trong bị lật đổ
2. chiến thắng Rạch Gầm- Xoài Mút(1785)
-Nguyễn Ánh cầu cứu quân Xiêm
-Giữa năm 1784 hai vạn quân thủy đổ bộ lên Rạch Gía ba vạn quân bộ xuyên Chân Lạp vào Cần Thơ và chiếm hết miền tây Gia Định, địch đốt phá, giết người cướp của
-tháng 1-1785 Nguyễn Huệ tiến vào Gia Định bố trí trận địa trên sông Tiền từ Rạch Gầm đến Xoài Mút, đại bản doanh đóng ở Mĩ Tho
-Nguyễn Huệ dùng mưu nhử quân địch
-Thủy quân từ Tây Sơn từ Rạch Gầm-Xoài Mút,cù lao Thởi Sơn đổ ra đán
địch, quân địch bị tiêu diệt gần hết.Nguyễn ánh trốn sang Xiêm
*ý nghĩa
-đây là chiến thắng thủy chiến lừng lẫy, đập tan âm mưu xâm lược quân Xiêm
-trừng trị hành động bán nước của Nguyễn ánh
-chứng tỏ tài quân sựu của Nguyễn Huệ
-làm thêm phong phú kho tàng khoa học quân sự của tổ tiên
Đưa phong trào Tây Sơn chuyển sang 1 giai đoạn mới
*nguyên nhân thắng lợi: do sự ủng hộ , sự lãnh đạo tài tình của Nguyễn Huệ
III) TÂY SƠN LẬT ĐỎ CHÍNH QUYỀN HỌ TRỊNH
1.Hạ thành Phú Xuân-Tiến ra Bắc Hà diệt họ Trịnh
Giữa năm 1786 Nguyễn Hữu Chỉnh giúp sức đánh Phú Xuân
Tháng 6-1786 hạ thành Phú Xuân và giải phóng đất Đàng Trong
Nguyễn Huệ tiến quân ra bắc lấy danh nghĩa”phù lê diệt Trịnh
Giữa năm 1786 Nguyễn Huệ tiến ra Thăng Long lật đổ họ Trịnh, giao quyền cho vua Lê rồi vào Nam
2. Nguyễn Hữu Chỉnh mưu phản- Nguyễn Huệ thu phục Bắc Hà
Tình hình Bắc Hà rối loạn vua Lê mời Nguyễn Hữu Chỉnh ra giúp, sau đó Chỉnh lộng hành ra mặt chống lại Tây Sơn
Năm 1788 Nguyễn Huệ ra Bắc Hà lần 2 diệt Nhậm, được các sĩ phu giúp đỡ, nhanh chóng thu phục Bắc Hà
Năm 1786-1788 Nguyễn Huệ lật đổ vau Lê Chúa Trịnh giải phóng đất đai, đặt cơ sở cho sự thống nhất đất nước
IV) TÂY SƠN ĐÁNH TAN QUÂN THANH
1. Quân Thanh xâm lược nước ta
*hoàn cảnh
Lê Chiêu Chống cầu cứu quân Thanh
Năm 1788 ,Tôn Sĩ Nghi đem 29 vạn quân tiến vào nước ta
* chuẩn bị của nghĩa quân Tây Sơn
Trước thế giặc manh nghĩa quân rút khỏi Thăng Long
Lập phong tuyến có quân bộ ở Tam Điệp. Quân thủy đóng ở Biệt Sơn. Quân thủy liên kết chặt chẽ vững chắc
2. Quang Trung đại phá quân Thanh(1789)
-Tháng 1-1788 Nguyễn Huệ lên ngôi hoàng đế lấy niên hiệu là Quang Trung tiến quân ra Bắc
-Từ Tam Điệp, Quang Trung chia làm
5 đạo
- Đêm 30 tết âm lịch, quân của Quang
Trung vượt sông Gián Khẩu, tiêu diệt đồn
tiền tiêu của địch
-đêm mồng 3 tết,nghĩa quân bí mật vây
đồn Hà Nồi(Thường Tín Hà Nội). Quân
địch hoảng sợ vội vàng đầu hàng
-sáng 5 tết đánh đồn Ngọc Hồi(Thanh
Trì Hà Nội) khiến cho đội quân của
Sầm Nghi Đống bị tiêu diệt tan ác,Tôn Sĩ Nghị nghe thấy hoảng sợ vội vàng bỏ chạy sang Gia Lâm
-trưa mồng 5 tết, Quang Trung cùng đoàn
quân chiến thắng tiến vào Thăng Long









lược đò diễn biến trận đánh Ngọc Hồi-đống Đa








Lược đồ Tây Sơn khởi nghĩa chống các thế lực phong kiến và chống quân xâm lược nước ngoài






3.Nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của phong trào Tây Sơn
*nguyên nhân
-nhờ ý chí đấu tranh,tinh thần yêu nước cao cả của nhân dân ta và nghĩa quân Tây Sơn
-sự lãnh đạo tài tình sáng suốt của Quang Trung và bộ chỉ huy nghĩa quân






Lược đồ Quang Truang đại phá quân Thanh
*ý nghĩa lịch sử
-lật đổ chính quyền phong kiến thối nát của nhà Nguyễn,Trịnh,Lê
-xóa bỏ sự chia cắt đất nước, đặt nền tảng thống nhất đất nước
-đánh tan quân xâm lược Xiêm-Thanh bảo vệ nền độc lập và lãnh thổ tổ quốc