Bài 25. Kháng chiến lan rộng ra toàn quốc (1873 - 1884)

? Nội dung cơ bản của điều ước Giáp Tuất 1874 ?
A .Quân Pháp rút khỏi Bắc Kì
B .Triều đình mất 6 tỉnh Nam kì
C . Mở thêm một số cửa biển :
Thi Nại (Quy Nhơn) , Ninh Hải (Hải phòng) ..
D. Pháp độc quyền ngoaị thương , tự do buôn bán ..
E.Tất cả các ý trên.


II .Thùc d©n Ph¸p ®¸nh B¾c K× lÇn thø hai . Nh©n d©n B¾c K× tiÕp tôc kh¸ng chiÕn trong nh÷ng n¨m 1882- 1884.
Hà Nội

1. Thực dân Pháp đánh Bắc kì lần thứ hai (1882).

? Vì sao mãi tới năm 1882 Pháp mới dám đánh Bắc kì lần thứ hai ?

- Do phong trào đấu tranh của nhân dân phát triển mạnh.
- Nước Pháp gặp khó khăn.



? Thực dân Pháp đánh Bắc kì lần thứ hai trong
hoàn cảnh nào ?
* Trong nước:
- Phong trào phản đối điều ước 1874 đang lên cao .
- Triều đình khước từ mọi cải cách duy tân .
- Nhiều cuộc khởi nghĩa bùng nổ .
- Kinh tế giảm sút , nhân dân đói khổ , giặc cướp nổi lên khắp nơi .


Thực dân Pháp đánh Bắc Kì lần thứ hai (1882).
a) Hoàn cảnh
Nỗi khổ của nhân dân thời Nguyễn Còn được lưu truyền trong bài vè sau:


((Cơm thì chẳng có
Rau cháo cũng không
Đất trắng xoá ngoài đồng
Nhà giàu niêm kín cổng
Còn một bộ xương sống ,
Vơ vất đi ăn mày ,
Ngồi xóm chợ lùm cây
Quạ kêu vang bốn phía
Xác đầy nghĩa địa
Thây thối bên cầu .))

Đọc hai câu thơ sau :
((Dập dìu trống đánh cờ siêu
Phen này quyết đánh cả triều lẫn Tây .))
? Cho biết đối tượng cần đánh đổ của phong trào đấu
tranh thời kì này là gì ? từ đó em có suy nghĩ gì ?
Đối tượng cần đánh đổ :
+Triều đình Huế .
+ Thực dân Pháp .
-Nhân dân căm ghét cả sự áp bức của Pháp và sự nhu nhựơc của triều đình .

1.Thực dân Pháp đánh Bắc kì lần thứ hai (1882).
a) Hoàn cảnh
* Phía Pháp :
? Tình hình nước Pháp như thế nào ?
Đang chuyển sang giai đoạn CNĐQ nhu cầu xâm lược thuộc địa là cần thiết hơn bao giờ hết .

1. Thực dân Pháp đánh Bắc kì lần thứ hai (1882).
b. Diễn biến :
? Pháp đã vin vào cớ gì để tiến hành xâm lược Bắc kì ?
*Duyên cớ :
- Pháp lâý cớ nhà Nguyễn vi phạm điều ước 1874 và còn giao thiệp
với nhà Thanh .
* diễn biến :
- 3 /4/ 1882 Ri -vi - e chỉ huy quân Pháp kéo vào Hà Nội .
- 25/4/1882 Pháp gửi tối hậu thư đòi Hoàng Diệu phải nộp thành .
- Quân ta chống trả anh dũng nhưng thất bại . Hoàng Diệu
tự tử .

* Hoàng Diệu
- (1829 -1882). Tại Quảng Nam , nổi tiếng thanh liêm . Năm 1880 thay Nguyễn Tri Phương làm tổng đốc Hà Nội .
- Ông cho xây thành cao 1,50m , dày thêm 60cm, khoét thêm lỗ châu mai .
- Thấy được vị trí quan trọng của thành HN ông tâu với vua Tự Đức : "thần trộm nghĩ Hà thành là cuống họng của Bắc Kì . nếu một ngày tan tành như đất lở , thì các tỉnh lần lượt mất như ngói bung . Tôi lấy làm lo ..". Tuy vậy nhà vua lại tỏ ra nhu nhược : "tiến thoái đều khó , không dự phòng thì trúng kế của họ , mà dự phòng cũng chẳng ích gì..". Trước nguy cơ Pháp chiếm Hà Nội . ông đã tổ chức ND sẵn sàng chiến đấu , nhưng không thành . ông đã tuẫn tiết tại vườn Võ Miếu ( Hà Nội ) .

?Thái độ của triều đình sau khi thành Hà Nội mất ?
- Lúng túng, cầu cứu nhà Thanh , thương thuyết với Pháp .
- Lệnh cho quân ta rút lên mạn ngược.
? Hậu quả ?
Quân thanh kéo vào nước ta.
- Quân Pháp toả đi chiếm Hòn Gai , Nam Định.
2. Nhân dân Bắc kì tiếp tục kháng chiến .
? Kháng chiến ở Hà Nội diễn ra như thế nào ?

* Hà nội :
Thực hiện vườn không nhà trống .
Tự tay đốt nhà
Không bán lương thực cho Pháp
Đào hào , đắp luỹ .
Lập các đội dân dũng .
*Tại Bắc Kì :
? Phong trào kháng chiến ở Bắc Kì diễn ra như thế nào ?
Đắp đập , cắm kè chống Pháp .
Pháp phải rút quân từ Nam Định về Hà Nội

?Qu©n ta ®· lµm nªn chiÕn th¾ng lÉy lõng nµo ?

Trận cầu giấy đợt hai
- Ngày 19/5/1883 chiến thắng Cầu Giấy lần 2 . Ri - vi -e tử trận
Cầu giấy
? Sau trận Cầu Giấy tình hình ta - địch như thế nào ?
- Pháp định rút khỏi Hà Nội.
- Triều đình tiếp tục thương lượng.
? Vì sao Pháp không nhượng bộ triều đình Huế sau khi Ri -vi- e bị chết tại Cầu Giấy ?
- Triều đình nhu nhược , bất ổn ..
- CNĐQ đang phát triển .
3. Hiệp ước Pa- tơ -nốt . Nhà nước phong kiến
Việt Nam sụp đổ .
a. Pháp đánh Thuận An (18-8-1883).
- 25-8-1883 triều đình Huế kí với Pháp hiệp ước Hác- măng
? Đọc phần in nghiêng SGK cho biết nội dung chính của hiệp ước Hác - măng ?
b. Nội dung điều ước Hác - măng :
- Triều đình thừa nhận quyền bảo hộ của Pháp .
- Thu hẹp địa giới của triều đình (chỉ còn Trung Kì ).
- Pháp nắm quyền ngoại giao.
- Triều đình phải rút quân từ Bắc Kì về Trung Kì .


? Hậu quả của việc kí điều ước Hăc - mang ?
- Nhân dân phản đối .
- Phe chủ chiến mạnh tay hành động .
? Trước tình hình đó Pháp có hành động gì?
- Pháp tấn công các trung tâm kháng chiến còn
lại .
- kí điều ước Thiên Tân (11-5-1884)
- ép triều đình kí Hiệp ước Pa-tơ- nốt, muốn
nhà Nguyễn chính thức đầu hàng về mặt
pháp lí.

? Nội dung hiệp ước Pa-tơ-nốt ?

- Căn bản giống hiệp ước Hac -măng
- Sửa đổi địa giới Trung Kì
- Nhà Nguyễn chính thức đầu hàng về mặt pháp lí .
Việt Nam trở thành nước thuộc địa nửa phong kiến

Nói về trách nhiệm của nhà Nguyễn trong việc để Việt Nam rơi vào tay thực dân Pháp . Hồ chí Minh có viết :
((. Nay từ mất nước nhà tan ,
Cũng vì một lũ vua quan ngu hèn.
Năm Tự Đức thập nhất niên
Nam kì đã lọt dưới quyền giặc tây.
Hăm lăm năm sau trận này
Trung kì cũng mất , Bắc Kì cũng tan ,
Ngàn năm gấm vóc giang san
Bị vua nhà Nguyễn đem hàng cho Tây
Tội kia càng đắp càng đầy
Sự tình càng nghĩ càng cay đắng lòng))
Khoanh tròn câu trả lời đúng:
Những hiệp ước nào chứng tỏ nhà Nguyễn từ từ để Việt Nam rơi vào tay thực dân Pháp ?
A - Điều ước Nhâm Tuất : 5-6-1862
B - Điều ước Giáp Tuất : 15-3-1874
C - Hiệp ước Hác - măng : 25-8-1883
D - Hiệp ước Pa-tơ-nốt : 6-6-1884
E - Tất cả các ý trên.

Về nhà
- Thực dân Pháp đánh chiếm Bắc Kì lần thứ hai như thế nào
- Thái độ nhu nhược của triều đình
-Phong trào kháng chiến của nhân dân Bắc kì
-Nội dung cơ bản của hiệp ước Hác - măng và Pa- tơ- nốt
- Làm bài tập SGK