Bài 25. Kháng chiến lan rộng ra toàn quốc (1873 - 1884)

II- THỰC DÂN PHÁP ĐÁNH BẮC KÌ LẦN THỨ HAI. NHÂN DÂN BẮC KÌ TIẾP TỤC KHÁNG CHIẾN TRONG NHỮNG NĂM 1882-1884
LỊCH SỬ 8
Bài 25 - Tiết 39
Thành Hà Nội
KIỂM TRA BÀI CŨ
1 . Quân Pháp đánh thành Hà Nội vào thời gian nào?
d. 25-4-1882 b. 21-12-1873
c. 15-3-1874 d. 20-11-1873
2. Căn cứ kháng chiến của Phạm Văn Nghị?
a. Thái Bình
b. Phong Doanh (Ý Yên, Nam Định)
c. Bãi Sậy (Hưng Yên)
d. Ba Đình (Thanh Hóa)
3. Theo Hiệp ước Giáp Tuất, triều đình Huế đã:
Thừa nhận 3 tỉnh miền Đông Nam Kì thuộc Pháp.
Thừa nhận nền bảo hộ của Pháp ở Bắc Kì và Trung Kì.
Bồi thường 288 vạn lạng bạc chiến phí cho Pháp.
Thừa nhận 6 tỉnh Nam Kì Hoàn toàn thuộc Pháp.
d. 20-11-1873
KHÁNG CHIẾN LAN RỘNG RA TOÀN QUỐC (1873 - 1884)
I- THỰC DÂN PHÁP ĐÁNH BẮC KÌ LẦN THỨ HAI.
NHÂN DÂN BẮC KÌ TIẾP TỤC KHÁNG CHIẾN
TRONG NHỮNG NĂM 1882-1884
Bài 25
Tiết 39
1. Thực dân Pháp đánh chiếm Bắc Kì lần thứ hai (1882)
2. Nhân dân Bắc Kì tiếp tục kháng Pháp
3. Hiệp ước Pa-tơ-nốt. Nhà nước phong kiến Việt Nam
sụp đổ
1. Thực dân Pháp đánh chiếm Bắc Kì lần thứ hai (1882)
Tại sao thực dân Pháp đánh Bắc Kì lần thứ hai?
+ Pháp thực hiện âm mưu, kế hoạch xâm lược toàn bộ Việt Nam.
+ Tư bản Pháp đang phát triển mạnh, rất cần nguồn tài nguyên khoáng sản ở Bắc Kì.
- Nguyên nhân
1. Thực dân Pháp đánh chiếm Bắc Kì lần thứ hai (1882)
Tình hình nước ta sau Hiệp ước giáp Tuất như thế nào?
+ Pháp thực hiện âm mưu, kế hoạch xâm lược toàn bộ Việt Nam.
+ Tư bản Pháp đang phát triển mạnh, rất cần nguồn tài nguyên khoáng sản ở Bắc Kì.
- Nguyên nhân
- Khởi nghĩa nhân dân phản đối Hiệp ước diễn ra.
- Kinh tế đất nước ngày càng kiệt quệ.
Nhân dân đói khổ. Giặc cướp nổi lên ở khắp nơi.
Triều đình khước từ mọi đề nghị cải cách, duy tân đất nước, không tích cực đề phòng việc Pháp trở lại xâm lược Bắc Kì.
1. Thực dân Pháp đánh chiếm Bắc Kì lần thứ hai (1882)
Pháp lấy cớ gì để đánh chiếm Bắc Kì lần thứ hai?
+ Pháp thực hiện âm mưu, kế hoạch xâm lược toàn bộ Việt Nam.
+ Tư bản Pháp đang phát triển mạnh, rất cần nguồn tài nguyên khoáng sản ở Bắc Kì.
- Nguyên nhân
Lấy cớ triều đình Huế vi phạm Hiệp ước 1874, tiếp tục giao thiệp với nhà Thanh mà không hỏi ý kiến của Pháp, ngày 3-4-1882, quân Pháp do đại ta Ri-vi-e chỉ huy, đã đổ bộ lên Hà Nội
1. Thực dân Pháp đánh chiếm Bắc Kì lần thứ hai (1882)
Pháp lấy cớ gì để đánh chiếm Bắc Kì lần thứ hai?
Lấy cớ triều đình Huế vi phạm Hiệp ước 1874, tiếp tục giao thiệp với nhà Thanh mà không hỏi ý kiến của Pháp, ngày 3-4-1882, quân Pháp do đại ta Ri-vi-e chỉ huy, đã đổ bộ lên Hà Nội
1. Thực dân Pháp đánh chiếm Bắc Kì lần thứ hai (1882)
+ Pháp thực hiện âm mưu, kế hoạch xâm lược toàn bộ Việt Nam.
+ Tư bản Pháp đang phát triển mạnh, rất cần nguồn tài nguyên khoáng sản ở Bắc Kì.
- Nguyên nhân
Quân Pháp đánh thành Hà Nội
- Diễn biến
Ngày 25-4-1882, quân Pháp
đánh thành Hà Nội lần thứhai
Hoàng Diệu (1829-1882)
“Thần là một kẻ thư sinh, biết đâu việc binh bị mà Bệ hạ lại giao cho cái chức vụ quá quan trọng. Làm sao tin được lòng giặc, nên thần lo sửa soạn đề phòng. Việc chưa xong thì binh Pháp kéo đến. Thần trộm nghĩ, Hà Nội là cuống họng của Bắc Kì, nên thần thường tâu về triều xin thêm binh, nhưng lại bị Bệ hạ quở trách...Một mình thề với Long thành, nguyện theo Nguyễn Tri Phương nơi suối vàng vậy”.
Đã tay cầm bút lại cầm binh Suối vàng chắc hẳn mài gươm bạc
Muôn dặm giang sơn nặng một mình Lòng đỏ đành đem gửi sử xanh
Thờ chúa, chúa lo, lo với chúa Di biểu nay còn sôi chính khí
Giữ thành, thành mất, mất theo thành Khiến người thêm trọng bút khoa danh.
Phó bảng Nguyễn Trọng Tịnh
1. Thực dân Pháp đánh chiếm Bắc Kì lần thứ hai (1882)
+ Pháp thực hiện âm mưu, kế hoạch xâm lược toàn bộ Việt Nam.
+ Tư bản Pháp đang phát triển mạnh, rất cần nguồn tài nguyên khoáng sản ở Bắc Kì.
- Nguyên nhân
Tại sao nghe tin Hà Nội thất thủ, triều đình vội vàng cầu cứu quân Thanh và cử người ra Hà Nội thương thuyết với Pháp, đồng thời ra lệnh cho quân ta phải rút lên mạn ngược?
- Diễn biến
Ngày 25-4-1882, quân Pháp
đánh thành Hà Nội lần thứhai,
-Vì quyền lợi ích kỷ của dòng họ, ảo tưởng vào con đường thương lượng, chống lại nhân dân của triều đình.
Tác hại của hành động đó như thế nào?
- Tạo điều kiện cho Pháp chiếm phần còn lại của Bắc Kì.
sau đó nhanh chóng chiếm Hòn Gai, Nam Định và các tỉnh thuộc đồng bằng Bắc Kì.
2. Nhân dân Bắc Kì tiếp tục kháng Pháp
+ Ở Hà Nội
Nhân dân tự tay đốt nhà, tạo thành bức tường lửa chặn giặc
Hàng nghìn người dân tụ tập thành đội ngũ, gươm giáo chỉnh tề...
Nhân dânkhông bán lương thực cho Pháp, phối hợp với đồng bào các vùng xung quanh đào hào, đắp luỹ, lập các đội dân dũng, bất chấp lệnh giải tán của triều đình.
Nhân dân Bắc Kì đã phối hợp với quân đội triều đình để kháng chiến chống Pháp như thế nào?
(SGK)
2. Nhân dân Bắc Kì tiếp tục kháng Pháp
+ Ở Hà Nội
Ngày 19-5-1883, chiến thắng
Cầu Giấy lần thứ hai
Nhân dân tích cực đắp đập, cắm kè trên sông, làm hầm chông, cạm bẫy...
Nhân dân Bắc Kì đã phối hợp với quân đội triều đình để kháng chiến chống Pháp như thế nào?
+ Ở Các địa phương
(SGK)
(SGK)
2. Nhân dân Bắc Kì tiếp tục kháng Pháp
+ Ở Hà Nội
Ngày 19-5-1883, chiến thắng
Cầu Giấy lần thứ hai
+ Ở Các địa phương
(SGK)
Cầu Giấy
2. Nhân dân Bắc Kì tiếp tục kháng Pháp
+ Ở Hà Nội
Ngày 19-5-1883, chiến thắng
Cầu Giấy lần thứ hai
+ Ở Các địa phương
(SGK)
Tại sao thực dân Pháp không nhượng bộ triều đình Huế sau khi Ri-vi-e bị giết tại trận Cầu Giấy năm 1883?
Pháp có thêm viện binh
Pháp biết triều đình Huế không cương quyết chống lại.
7-1883, vua Tự Đức qua đời, nội bộ triều đình Huế lục đục.
Chủ nghĩa tư bản Pháp đang trên đà phát triển, muốn kết thúc cuộc xâm lược.
Pháp tấn công Thuận An - cửa ngõ Kinh thành Huế
CHIẾN TRƯỜNG HUẾ 1883,1885
3. Hiệp ước Pa-tơ-nốt. Nhà nước phong kiến Việt Nam sụp đổ (1884)
- Ngày 25-8-1883, triều đình Huế kí với Pháp Hiệp ước Hác-măng (Hiệp ước quí Mùi)
Nội dung hiệp ước Hác-măng?
Trìều đình Huế chính thức thừa nhận nền bảo hộ của Pháp ở Bắc Kì và Trung Kì, cắt tỉnh Bình Thuận ra khỏi Trung Kì nhập vào đất Nam Kì thuộc Pháp. Ba tỉnh Thanh - Nghệ -Tĩnh được sát nhập vào Bắc Kì.
Triều đình cai quản vùng đất Trung Kì, nhưng mọi việc đều phải thông qua viên Khâm sứ Pháp ở Huế.
Công sứ Pháp ở các tỉnh Bắc Kì thường xuyên kiểm soát những công việc của quan lại triều đình, nắm các quyền trị an và nội vụ.
Mọi việc giao thiệp với nước ngoài (kể cả với Trung quốc) đều do người Pháp nắm. Triều đình Huế phải rút quân đội ở Bắc Kì về Trung Kì.
Trìều đình Huế chính thức thừa nhận nền bảo hộ của Pháp ở Bắc Kì và Trung Kì, cắt tỉnh Bình Thuận ra khỏi Trung Kì nhập vào đất Nam Kì thuộc Pháp. Ba tỉnh Thanh - Nghệ -Tĩnh được sát nhập vào Bắc Kì.
Triều đình cai quản vùng đất Trung Kì, nhưng mọi việc đều phải thông qua viên Khâm sứ Pháp ở Huế.
Công sứ Pháp ở các tỉnh Bắc Kì thường xuyên kiểm soát những công việc của quan lại triều đình, nắm các quyền trị an và nội vụ.
Mọi việc giao thiệp với nước ngoài (kể cả với Trung quốc) đều do người Pháp nắm. Triều đình Huế phải rút quân đội ở Bắc Kì về Trung Kì.
Đát bảo hộ
Đất
nửa
bảo
hộ
Đất thuộc Pháp
Vùng đất
cai quản của triều đình Huế
Nội dung hiệp ước Hác-măng?
3. Hiệp ước Pa-tơ-nốt. Nhà nước phong kiến Việt Nam sụp đổ (1884)
- Ngày 25-8-1883, triều đình Huế kí với Pháp Hiệp ước Hác-măng (Hiệp ước quí Mùi)
Nhân dân đẩy mạnh phong trào kháng chiến chống Pháp.
Nhiều sĩ phu văn thânlà quan lại triều đình ở các địa phương... Đã phản đối lệnh bãi binh của triều đình.
Phái chủ chiến trong triều đình Huế, do Tôn Thất thuyết cầm đầu, mạnh tay hành động.
- Thái độ của nhân dân ta khi triều đình Huế kí các Hiệp ước đầu hàng thực dân Pháp như thế nào?
3. Hiệp ước Pa-tơ-nốt. Nhà nước phong kiến Việt Nam sụp đổ (1884)
- Ngày 25-8-1883, triều đình Huế kí với Pháp Hiệp ước Hác-măng (Hiệp ước quí Mùi)
Hiệp ước Pa-tơ-nốt có nội dung cơ bản giống Hiệp ước Hác-măng, chỉ sửa đổi đôi chút về ranh giới khu vực Trung Kì.
Nội dung Hiệp ước Pa-tơ-nốt
- Ngày 6-6-1884, triều đình Huế kí với Pháp Hiệp ước Pa-tơ-nốt.
Hiệp ước Pa-tơ-nốt.
Đát bảo hộ
Đất thuộc Pháp
Hiệp ước Hác-măng
Vùng
đất
cai
Quản
của
triều
đình
Huế
Đát bảo hộ
Đất thuộc Pháp
Hiệp ước Pa-tơ-nốt.
Vùng
cai
Quản
của
triều
đình
Huế
Đát bảo hộ
Đất thuộc Pháp
Thằng Tây nó ở bên Tây
Bởi vua chúa Nguyễn rước Thầy đem sang Cho nhà, cho nước tan hoang.
Cho thiệp ngậm đắng, cho chàng ăn cay.
Cha đời mấy đứa theo Tây
Mồ cha mả bố voi dày biết chưa?
(Thơ ca yêu nước TKXIX)
3. Hiệp ước Pa-tơ-nốt. Nhà nước phong kiến Việt Nam sụp đổ (1884)
- Ngày 25-8-1883, triều đình Huế kí với Pháp Hiệp ước Hác-măng (Hiệp ước quí Mùi)
- Ngày 6-6-1884, triều đình Huế kí với Pháp Hiệp ước Pa-tơ-nốt.
Việt Nam trở thành thuộc địa của Pháp!
Vùng
cai
Quản
của
triều
đình
Huế
Đát bảo hộ
Đất thuộc Pháp
SƠ KẾT BÀI HỌC
Từ giữa những năm 70 của thế kỷ XIX, nước Pháp tiến nhanh sang giai đoạn đế quốc chủ nghĩa, nên quyết tâm tiến bằng được Việt Nam.
Cuộc kháng chiến ở Hà Nội và các tỉnh Bắc Kì dấy lên trong khi nhà Nguyễn chỉ tìm cách hòa hoãn với Pháp, vì vậy không xoay chuyển được tình thế, mặc dù đã giành được chiến thắng Cầu giấy lần thứ hai.
Hiệp ước Hác-măng và Hiệp ước Pa-tơ-nốt đã đặt dấu chấm hết chế độ phong kiến độc lập ở Việt Nam, chuyển sang chế độ nửa thuộc địa, nửa phong kiến.
CỦNG CỐ BÀI HỌC
1. Thời gian Pháp đánh thành Hà Nội Lần thứ hai?
a. 3-4-1882 b. 25-4-1882
c. 19-5-1883 d. 18-8-1883

2. Lực lượng tạo nên chiến thắng Cầu Giấy lần thứ hai?
a. Đội quân của Phạm Văn Nghị
b. Đội quân của Nguyễn Mậu Kiến.
c. Đội quân Hoàng Tá Viêm và Đội quân Cờ Đen Lưu Vĩnh Phúc.
d. Đội quân của Hoàng Tá Viêm.

3. Hiệp ước Pa-tơ-nốt khác Hiệp ước Hác-măng ở điểm nào?
a. Thừa nhận nền bảo hộ của Pháp ở Trung Kì và Bắc Kì.
b. Cắt Thanh-Nghệ-Tĩnh ra khỏi Bắc Kì, Cắt Bình Thuận ra khỏi Nam Kì thuộc Pháp, nhập trở lại Trung kì, do triều đình Huế cai quản.
c. Cắt Thanh-Nghệ-Tĩnh nhập vào Bắc Kì, Cắt Bình Thuận nhập vào Nam Kì thuộc Pháp.
d. Mọi việc giao thiệp với nước ngoài đều do người Pháp nắm.
b. 25-4-1882
CÔNG VIỆC VỀ NHÀ
Học bài (các câu hỏi SGK)
Làm bài tập 1, 2 SGK
3. Chuẩn bị bài 26, phần I
CUỘC PHẢN CÔNG CỦA PHÁI CHỦ CHIẾN TẠI KINH THÀNH HUẾ. VUA HÀM NGHI RA “CHIẾU CẦN VƯƠNG”
Gợi ý chuẩn bị bài:
Nguyên nhân, diễn biến cuộc phản công của phái chủ chiến tại kinh thành Huế?
Phong trào Cần vương bùng nổ và phát triển như thế nào?
Chúc các thầy cô giáo sức khoẻ.
Chúc các em học sinh học tập tốt.