Bài 25. Kháng chiến lan rộng ra toàn quốc (1873 - 1884)

Trường THCS ĐỒNG TÂM

Họ tên Gv : Lê Quang Thắng
Tiết 41 Bài 25
KHÁNG CHIẾN LAN RỘNG RA TOÀN QUỐC (1873 - 1884) (TT )
Kiểm tra bài cũ
? Trình bày tóm tắt cuộc kháng chiến ở Hà Nội và các tỉnh đồng bằng Bắc Kì?
Tiết 41 Bài 25
KHÁNG CHIẾN LAN RỘNG RA TOÀN QUỐC
(1873 - 1884)(TT)

II- THỰC DÂN PHÁP ĐÁNH BẮC KÌ LẦN THỨ HAI. NHÂN DÂN BẮC KÌ TIẾP TỤC KHÁNG CHIẾN TRONG NHỮNG NĂM 1882-1884
1. Thực dân Pháp đánh chiếm Bắc Kì lần thứ hai (1882).
2. Nhân dân Bắc Kì tiếp tục kháng Pháp.
3. Hiệp ước Pa-tơ-nốt. Nhà nước phong kiến Việt Nam sụp đổ(1884)

Bài 25
KHÁNG CHIẾN LAN RỘNG RA TOÀN QUỐC (1873 - 1884)(TT)
Tiết 40
II- THỰC DÂN PHÁP ĐÁNH BẮC KÌ LẦN THỨ HAI. NHÂN DÂN BẮC KÌ TIẾP TỤC KHÁNG CHIẾN TRONG NHỮNG NĂM 1882-1884
Thực dân Pháp đánh chiếm Bắc Kì lần thứ hai (1882).
a/ Âm mưu của Pháp
Hiệp ước Giáp Tuất(1874) đã làm mất một phần quan trọng về chủ quyền, lãnh thổ, ngoại giao và thương mại của VN, gây nên làn sóng phản đối mạnh mẽ trong nhân dân cả nước, nhân dân căm ghét nổi dậy đấu tranh khắp nơi cụ thể: Khởi nghĩa của Trần Tấn, Đặng Như Mai ở Nghệ - Tĩnh đã nêu cao khẩu hiệu chống thực dân Pháp và phản đối sự đầu hàng của triều đình:
“Dập dìu trống đánh cờ xiêu
Phen này quyết đánh cả triều lẫn Tây”
? Tình hình nước ta sau Hiệp ước Giáp Tuất 1874? Thái độ của triều đình Huế như thế nào?
? Tại sao thực dân Pháp đánh Bắc Kì lần thứ hai?

+ Pháp thực hiện âm mưu, kế hoạch xâm lược toàn bộ Việt Nam.
+ Tư bản Pháp đang phát triển mạnh, rất cần nguồn tài nguyên khoáng sản ở Bắc Kì.
?Pháp lấy cờ gì để đưa quân ra Bắc lần thứ2?


1/ Thực dân Pháp đánh chiếm Bắc Kì lần thứ hai (1882).
a/ Âm mưu của Pháp

_ Sau Hiệp ước 1874 Pháp quyết tâm chiếm bằng được Bắc Kì, biến nước ta thành thuộc địa
 _ Lấy cớ triều đình Huế vi phạm Hiệp ước 1874, Pháp đem quân xâm lược Bắc Kì lần thứ 2.
Hà nội
Huế
3 - 4 - 1882
6 tỉnh miền đông nam kì
25 - 4 - 1882
Lược đồ thực dân Pháp đánh chiếm Bắc kì lần thứ hai(1882 - 1884)
? Thực dân Pháp đã chiếm Bắc Kì lần thứ hai như thế nào?

Ngày 3/4/1882, Ri-vi-e cho quân đổ bộ lên HN. Ngày 25.4.1882, Pháp giử tối hậu thư cho ta, Hoàng Diệu chưa trả lời, Pháp đã nổ súng tấn công , hạ thành. Quân ta anh dũng chống trả, nhưng chỉ cầm cự gần một buổi sáng đến trưa thành mất. HD thắt cổ tự tử. Quân Pháp nhanh chóng toả đi đánh chiếm Hòn Gai, Nam Định và các tỉnh đồng bằng khác.

“ Dập dìu trống đánh cờ xiêu
Phen này quyết đánh cả triều lẫn tây ”
-
-
-
-
b/ Diễn biến:
_ Ngày 3/4/1882, quân Pháp do Ri-vi-e chỉ huy kéo ra Hà Nội khiêu khích.
_ Ngày 25/4/1882, Ri-vi-e giử tối hậu thư cho Tổng đốc Hoàng Diệu buộc phải nộp Thành, không đợi trả lời, Pháp mở cuộc tấn công và chiếm thành HN. Cuộc chiến diễn ra ác liệt từ sáng đến trưa, thành mất, HD tự vẫn. Sau đó, Pháp chiếm một số nơi như Hòn Gai, Nam Định...
“Thần là một kẻ thư sinh, biết đâu việc binh bị mà Bệ hạ lại giao cho cái chức vụ quá quan trọng. Làm sao tin được lòng giặc, nên thần lo sửa soạn đề phòng. Việc chưa xong thì binh Pháp kéo đến. Thần trộm nghĩ, Hà Nội là cuống họng của Bắc Kì, nên thần thường tâu về triều xin thêm binh, nhưng lại bị Bệ hạ quở trách...Một mình thề với Long thành, nguyện theo Nguyễn Tri Phương nơi suối vàng vậy”.
Đã tay cầm bút lại cầm binh Suối vàng chắc hẳn mài gươm bạc
Muôn dặm giang sơn nặng một mình Lòng đỏ đành đem gửi sử xanh
Thờ chúa, chúa lo, lo với chúa Di biểu nay còn sôi chính khí
Giữ thành, thành mất, mất theo thành Khiến người thêm trọng bút khoa danh.
Phó bảng Nguyễn Trọng Tịnh
Lược đồ: Thực dân Pháp đánh Bắc Kì (1883- 1885)
GHI CHÚ:
Quân Pháp tấn công
Huế
Quốc tử giám
Cầu Giấy
Đi sơn tây
19 -5 - 1883
Hòn Gai
Nam Định
Thành Hà Nội
Chiến trường Hà Nội 1882-1883
Nơi Ri-vi-e bị giết
? Trước tình hình đĩ triều đình Huế đã làm gì?
? Tại sao nghe tin Hà Nội thất thủ, triều đình vội vàng cầu cứu quân Thanh và cử người ra Hà Nội thương thuyết với Pháp, đồng thời ra lệnh cho quân ta phải rút lên mạn ngược?
-Vì quyền lợi ích kỷ của dịng họ, ảo tưởng vào con đường thương lượng, chống lại nhân dân của triều đình.
? Tác hại của hành động đĩ như thế nào?

- Tạo điều kiện cho Pháp chiếm phần cịn lại của Bắc Kì.

2/ Nhân dân Bắc Kì tiếp tục kháng Pháp
? Trước sự lấn chiếm của thực dân Pháp, nhân dân Bắc Kì có thái độ như thế nào?
*Thảo luận nhóm:
? Nhân dân Bắc Kì đã phối hợp với quân triều đình để kháng chiến chống pháp như thế nào? (Địa điểm, thời gian, sự kiện)
Nhân dân tự tay đốt nhà, tạo thành bức tường lửa chặn giặc.
Đắp đập, cắm kè trên sông, làm hầm chông, cạm bẫy... chống Pháp
Quân ta giành thắng lợi trong trận Cầu Giấy lần thứ 2, Ri-vi-e bị giết tại trận
2/ Nhân dân Bắc Kì tiếp tục kháng Pháp

Cầu Giấy
Diễn biến:
_ Tại Hà Nội: nhân dân tự tay đốt nhà , tạo thành bức tường lửa chặn giặc
_ Tại các địa phương: Đắp đập, cắm kè trên sông, làm hầm chông, cạm bẫy...chống Pháp.
_ Ngày 19/5/1883: Quân ta giành
thắng lợi trong trận Cầu Giấy lần thứ 2, Ri-vi-e bị giết tại trận
Ý nghĩa: Làm cho quân Pháp thêm hoang mang, dao động.
Cuộc chiến đấu giữa quân Pháp và quân Cờ đen tại Cầu Giấy (19/5/1883)
Tiết 41 : II. Thực dân Pháp đánh Bắc kì lần thứ hai – Nhân dân Bắc kì tiếp tục kháng chiến trong những năm 1882 – 1884.



.



RI – VI – E BỊ CHẾT TẠI CẦU GiẤY ( 1883 )
CẦU GIẤY
? Chiến thắng Cầu Giấy lần thứ 2 có ý nghĩa gì?
? Cuộc chiến đấu bảo vệ thành năm 1882 có gì khác so với 1873?
_ Tăng cường phòng thủ.
_ Phối hợp chặt chẽ trong và ngoài
_ Một số người chủ trương trình triều đình kế hoạch đánh lâu dài, dựa vào vùng rừng núi nhưng không được chấp nhận.
? Sau khi Ri-vi-e bị giết tại Cầu Giấy năm 1883, tại sao thực dân Pháp không nhượng bộ triều đình Huế?
Chiến thắng Cầu Giấy càng làm cho quân Pháp hoang mang, dao động. Chúng toan bỏ chạy nhưng triều đình Huế lại chủ trương thương lượng với Pháp, hy vọng chờ chiến thắng này mà địch rút quân. Nhân cơ hội Vua Tự Đức chết, nội bộ triều đình Huế đang lục đục, thực dân Pháp có thêm viện binh đã đem quân tấn công thẳng Thuận An - cửa ngõ kinh thành Huế.
Pháp tấn công Thuận An - cửa ngõ Kinh thành Huế
CHIẾN TRƯỜNG HUẾ 1883,1885
18-8-1883
25
HOÀNG THÀNH HUẾ
CỬA THUẬN AN
Thuận An
Huế
Thuận An
Lược đồ quân Pháp đánh Thuận An
năm 1883
3/ Hiệp ước Pa-tơ-nốt. Nhà nước phong kiến Việt Nam sụp đổ (1884)
? Khi Pháp tấn công Thuận An, thái độ triều đình Huế như thế nào?
_ Hoảng hốt, xin đình chiến và kí Hiệp ước Hắc-Măng (1883) - Quí Mùi
? Nội dung cơ bản của Hiệp ươc Hắc – Măng?
? Nhân dân ta có phản ứng gì khi triều đình kì Hiệp ước Hắc-Măng?
_ Căm ghét tiếp tục kháng chiến chống Pháp và triều đình Huế ...
 Lễ ký kết Hiệp ước Quý Mùi (Hỏc-măng) ngày 25 - 8 - 1883 tại Thuận An - Huế, trong đó: Trần đỡnh Túc (ngồi đầu bên trái), F.J.Hỏc-măng (thứ ba bên trái) và Nguyễn Trọng Hợp (người đứng bên phải).
3/ Hiệp ước Pa-tơ-nốt. Nhà nước phong kiến Việt Nam sụp đổ (1884)
_ a/ Hoàn cảnhNgày 18.8.1883, Pháp tấn công Thuận An đến 20.8 đổ bộ lên Thuận An.
_  25.8.1883 triều đình Huế kí với Pháp Hiệp ước Hắc Măng.
_ b/ND:  Thừa nhận quyền bảo hộ của Pháp ở Trung Kì và Bắc Kì...(sgk/123).
_  Sau Hiệp ước Hắc-Măng Pháp chiếm Bắc Ninh, Tuyên Quang, Thái Nguyên...
_  6/6/1884 Kí Hiệp ước Pa-tơ-nốt chấm dứt nhà nước phong kiến Nguyễn với tư cách là một quốc gia độc lập.
Đất bảo hộ
Đất
nửa
bảo
hộ
Vùng đất cai quản của triều đình Huế
Nội dung Hiệp ước Hác-măng
- Triều đình chính thức thừa nhận nền bảo hộ của Pháp ở Bắc Kì và Trung Kì, cắt tỉnh Bình Thuận ra khỏi vùng Trung Kì để nhập vào đất Nam Kì thuộc Pháp. Ba tỉnh Thanh-Nghệ-Tĩnh được sáp nhập vào Bắc Kì.
- Triều đình chỉ được cai quản vùng đất Trung Kì, nhưng mọi việc đều phải thông qua viên Khâm sứ Pháp ở Huế.
- Công sứ Pháp ở các tỉnh Bắc Kì thường xuyên kiểm soát những công việc của quan lại triều đình, nắm các quyền trị an và nội vụ.
- Mọi việc giao thiệp với nước ngoài (kể cả với Trung Quốc) đều do người Pháp nắm. Triều đình Huế phải rút quân đội ở Bắc Kì về Trung Kì.
Đât thuộc Pháp
? Trước tình hình đó thực dân Pháp đã làm gì?
? Sau khi làm chủ tình thế, thực dân Pháp đã có hành động gì?
? Nội dung cơ bản của Hiệp ước Pa-tơ-nốt?
Hiệp ước Pa-tơ-nốt
Đât bảo hộ
Đất thuộc Pháp
Hiệp ước Hác-măng
Vïng
®Êt
cai
qu¶n
cña
triÒu
®×nh
HuÕ
Đất bảo hộ
Đất thuộc Pháp
Việt Nam là nước thuộc địa nửa phong kiến
Việt Nam là nước thuộc địa
Hiệp ước Pa-tơ-nốt.
Vùng
cai
Quản
của
triều
đình
Huế
Đát bảo hộ
Đất thuộc Pháp
Thằng Tây nó ở bên Tây
Bởi vua chúa Nguyễn rước Thầy đem sang. Cho nhà, cho nước tan hoang.
Cho thiệp ngậm đắng, cho chàng ăn cay.
Cha đời mấy đứa theo Tây
Mồ cha mả bố voi dày biết chưa?
(Thơ ca yêu nước TKXIX)
? Ý nghĩa của Hiệp ước Pa-tơ-nốt?
Việt Nam trở thành thuộc địa của Pháp!
Vùng
cai
Quản
của
triều
đình
Huế
Đát bảo hộ
Đất thuộc Pháp
? Hiệp ước 1884 khác với Hiệp ước 1883 ở điểm gì và âm mưu xảo quyệt của thực dân Pháp được thể hiện như thế nào?
Hiệp ước 1884 có nội dung cơ bản giống với Hiệp ước 1883, chỉ sửa đổi về ranh giới khu vực Trung Kì như trả lại tình Bình Thuận và Thanh - Nghệ - Tĩnh cho Trung Kì.
Âm mưu xảo quyệt của Pháp: là vừa đánh vừa tìm cách mua chuộc, xoa dịu lấy lòng vua quan phong kiến triều Nguyễn.
Với hai bản Hiệp ước 1883 và 1884 Pháp đã hoàn thành xâm lược Việt Nam về mặt quân sự, biến Việt Nam từ nước độc lập thành nước nửa thuộc địa nửa phong kiến, còn triều đinh nhà Nguyễn đã kết thúc với tư cách là một nhà nước độc lập.
SƠ KẾT BÀI HỌC
Từ giữa những năm 70 của thế kỷ XIX, nước Pháp tiến nhanh sang giai đoạn đế quốc chủ nghĩa, nên quyết tâm tiến bằng được Việt Nam.
Cuộc kháng chiến ở Hà Nội và các tỉnh Bắc Kì dấy lên trong khi nhà Nguyễn chỉ tìm cách hòa hoãn với Pháp, vì vậy không xoay chuyển được tình thế, mặc dù đã giành được chiến thắng Cầu giấy lần thứ hai.
Hiệp ước Hác-măng và Hiệp ước Pa-tơ-nốt đã đặt dấu chấm hết chế độ phong kiến độc lập ở Việt Nam, chuyển sang chế độ nửa thuộc địa, nửa phong kiến.
Bài tập củng cố
Câu 1: Hãy nối thời gian (cột A) với sự kiện (cột B) sao cho đúng:
CÔNG VIỆC VỀ NHÀ
Học bài (các câu hỏi SGK)
Làm bài tập 1, 2 SGK
3. Chuẩn bị bài 26, phần I
CUỘC PHẢN CÔNG CỦA PHÁI CHỦ CHIẾN TẠI KINH THÀNH HUẾ. VUA HÀM NGHI RA “CHIẾU CẦN VƯƠNG”
Gợi ý chuẩn bị bài:
Nguyên nhân, diễn biến cuộc phản công của phái chủ chiến tại kinh thành Huế?
Phong trào Cần vương bùng nổ và phát triển như thế nào?
TRÂN TRỌNG CẢM CÁC EM HỌC SINH!
BÀI HỌC ĐẾN ĐÂY KẾT THÚC