Bài 25. Kháng chiến lan rộng ra toàn quốc (1873 - 1884)

Tiết 39 - Bài 25
kháng chiến lan rộng ra toàn quốc (1873 - 1884)
(Tiếp theo)
II) thực dân pháp đánh bắc kì lần thứ hai. nhân dân bắc kì tiếp tục kháng chiến trong những năm 1882 - 1884
1. Thực dân Pháp đánh chiếm Bắc Kì lần thứ hai (1882)
Sau 8 năm kí Hiệp ước Giáp Tuất (1874) tình hình Pháp và Việt Nam có gì thay đổi?
- Chuyển sang giai đoạn đế quốc chủ nghĩa phát triển mạnh.
- Kinh tế kiệt quệ, chính trị bất ổn.
- Khước từ Duy Tân.
- Triều đình bất lực.
- Nhu cầu về thuộc địa phát triển.
- Rối loạn và suy yếu.
1. Thực dân Pháp đánh chiếm Bắc Kì lần thứ hai (1882)
Quân Pháp đánh thành Hà Nội
Sông Hồng
Thảo luận nhóm
Theo em vì sao thành Hà Nội thất thủ?
A. Thực dân Pháp đánh bất ngờ, Hoàng Diệu bị động trong việc đối phó
B. Lực lượng thực dân Pháp mạnh
C. Nhà Nguyễn không quyết tâm đánh giặc
"Thần là một kẻ thư sinh, biết đâu việc binh bị mà Bệ hạ lại giao cho cái chức vụ quá quan trọng. Làm sao tin được lòng giặc, nên thần lo sửa soạn đề phòng. Việc chưa xong thì binh Pháp kéo đến. Thần trộm nghĩ, Hà Nội là cuống họng của Bắc Kì, nên thần thường tâu về triều xin thêm binh, nhưng lại bị Bệ hạ quở trách... Một mình thề với Long thành, nguyện theo Nguyễn Tri Phương nơi suối vàng vậy".
hoàng diệu
(1829 - 1882)
1. Thực dân Pháp đánh chiếm Bắc Kì lần thứ hai (1882)
Sau khi thành Hà Nội thất thủ, triều đình Huế đã có hành động gì?
- Cầu cứu quân Thanh
- Cử người ra Hà Nội thương thuyết với Pháp
- Ra lệnh cho quân ta phải rút lên mạn ngược
2. Nhân dân Bắc Kì tiếp tục kháng Pháp
Thái độ của nhân dân Hà Nội và các địa phương khác như thế nào ngay khi quân Pháp tiến đánh Bắc Kì lần thứ hai?
* Tại Hà Nội:
- Nhân dân tự đốt nhà, tạo thành bức tường lửa chặn giặc
- Hàng nghìn người dân tụ tập thành đội ngũ, gươm giáo chỉnh tề tại đình Quang Văn (Cửa Nam) chuẩn bị kéo vào thành đánh giặc
- Không bán lương thực cho Pháp, phối hợp với đồng bào các vùng xung quanh đào hầm, đắp luỹ...
* Tại các địa phương: nhân dân tích cực đắp đập, cắm kè trên sông, làm hầm chông, cạm bẫy... chống Pháp
2. Nhân dân Bắc Kì tiếp tục kháng Pháp
Cầu Giấy
2. Nhân dân Bắc Kì tiếp tục kháng Pháp
Sau chiến thắng Cầu Giấy thứ hai (1883), thái độ của ta và địch như thế nào?
Quân ta phấn khởi >< Pháp hoang mang lo sợ
Giữa lúc đó triều Nguyễn lại chủ trương thương lượng với Pháp. Nhưng tại sao thực dân Pháp không nhượng bộ triều đình Huế?
Pháp tấn công Thuận An - cửa ngõ Kinh thành Huế
CHIẾN TRƯỜNG HUẾ 1883,1885
3. Hiệp ước Pa-tơ-nốt. Nhà nước phong kiến Việt Nam sụp đổ
Hoàn thành bảng thống kê
- 18/8/1883, Pháp chiếm Thuận An -> triều đình Huế xin đình chiến
- Triều đình chính thức thừa nhận nền bảo hộ của Pháp ở Bắc Kì và Trung Kì, cắt tỉnh Bình Thuận ra khỏi vùng Trung Kì để nhập vào đất Nam Kì thuộc Pháp. Ba tỉnh Thanh-Nghệ-Tĩnh được sáp nhập vào Bắc Kì.
- Triều đình chỉ được cai quản vùng đất Trung Kì, nhưng mọi việc đều phải thông qua viên Khâm sứ Pháp ở Huế.
Đất bảo hộ
§Êt
nöa
b¶o
hé
§©t thuéc Ph¸p
Vùng đất cai quản của triều đình Huế
Nội dung Hiệp ước Hác-măng
- Triều đình chính thức thừa nhận nền bảo hộ của Pháp ở Bắc Kì và Trung Kì, cắt tỉnh Bình Thuận ra khỏi vùng Trung Kì để nhập vào đất Nam Kì thuộc Pháp. Ba tỉnh Thanh-Nghệ-Tĩnh được sáp nhập vào Bắc Kì.
- Triều đình chỉ được cai quản vùng đất Trung Kì, nhưng mọi việc đều phải thông qua viên Khâm sứ Pháp ở Huế.
- Công sứ Pháp ở các tỉnh Bắc Kì thường xuyên kiểm soát những công việc của quan lại triều đình, nắm các quyền trị an và nội vụ.
- Mọi việc giao thiệp với nước ngoài (kể cả với Trung Quốc) đều do người Pháp nắm. Triều đình Huế phải rút quân đội ở Bắc Kì về Trung Kì.
3. Hiệp ước Pa-tơ-nốt. Nhà nước phong kiến Việt Nam sụp đổ
Hoàn thành bảng thống kê
- 18/8/1883, Pháp chiếm Thuận An -> triều đình Huế xin đình chiến
- Triều đình chính thức thừa nhận nền bảo hộ của Pháp ở Bắc Kì và Trung Kì, cắt tỉnh Bình Thuận ra khỏi vùng Trung Kì để nhập vào đất Nam Kì thuộc Pháp. Ba tỉnh Thanh-Nghệ-Tĩnh được sáp nhập vào Bắc Kì.
- Triều đình chỉ được cai quản vùng đất Trung Kì, nhưng mọi việc đều phải thông qua viên Khâm sứ Pháp ở Huế.
Việt Nam là thuộc địa của Pháp
Hoàn thành bảng thống kê
- Pháp làm chủ được tình thế
- Nhà Thanh rút quân khỏi Bắc Kì theo Quy ước Thiên Tân (11/5/1884)
- Ranh giới khu vực Trung Kì được điều chỉnh: sáp nhập thêm 3 tỉnh Thanh-Nghệ-Tĩnh ở phía Bắc và tỉnh Bình Thuận ở phía Nam.
Hiệp ước Pa-tơ-nốt
Đât bảo hộ
§Êt thuéc Ph¸p
Hiệp ước Hác-măng
Vïng
®Êt
cai
qu¶n
cña
triÒu
®×nh
HuÕ
Đất bảo hộ
§Êt thuéc Ph¸p
Việt Nam là nước thuộc địa nửa phong kiến
Việt Nam là nước thuộc địa
Hoàn thành bảng thống kê
- Pháp làm chủ được tình thế
- Nhà Thanh rút quân khỏi Bắc Kì theo Quy ước Thiên Tân (11/5/1884)
- Ranh giới khu vực Trung Kì được điều chỉnh: sáp nhập thêm 3 tỉnh Thanh-Nghệ-Tĩnh ở phía Bắc và tỉnh Bình Thuận ở phía Nam.
Việt Nam là nước thuộc địa nửa phong kiến
Tại sao Pháp không giữ nguyên bản Hiệp ước Hác-măng mà lại kí tiếp bản Hiệp ước Pa-tơ-nốt với triều đình?
3. Hiệp ước Pa-tơ-nốt. Nhà nước phong kiến Việt Nam sụp đổ
-> Nới rộng một số điều khoản để lấy lòng vua quan nhà Nguyễn.
-> Sự nham hiểm của Pháp: muốn sử dụng nhà nước phong kiến Nguyễn làm tay sai (công cụ thống trị)
Trách nhiệm của nhà Nguyễn trong việc làm mất nước
... "Nay từ nước mất nhà tan,
Cũng vì những lũ vua quan ngu hèn.
Năm Tự Đức thập nhất niên
Nam Kì đã lọt dưới quyền giặc Tây.
Hăm lăm năm sau trận này
Trung Kì cũng mất, Bắc Kì cũng tan,
Ngàn năm gấm vóc giang san
Bị vua nhà Nguyễn đem hàng cho Tây
Tội kia càng đắp càng đầy
Sự tình càng nghĩ càng cay đắng lòng"
(Hồ Chí Minh toàn tập, tập 2)
Bài tập củng cố
Câu 1: Hãy nối thời gian (cột A) với sự kiện (cột B) sao cho đúng:
Câu 2: Lập bảng nêu nội dung chủ yếu của các Hiệp ước Hác-măng (1883) và Hiệp ước Pa-tơ-nốt (1884) theo mẫu:
- Triều đình chỉ được cai quản vùng đất Trung Kì, nhưng mọi việc đều phải thông qua viên Khâm sứ Pháp ở Huế.
- Công sứ Pháp ở các tỉnh Bắc Kì thường xuyên kiểm soát những công việc của quan lại triều đình, nắm các quyền trị an và nội vụ.
- Mọi việc giao thiệp với nước ngoài (kể cả với Trung Quốc) đều do người Pháp nắm. Triều đình Huế phải rút quân đội ở Bắc Kì về Trung Kì.
- Triều đình chính thức thừa nhận nền bảo hộ của Pháp ở Bắc Kì và Trung Kì, cắt tỉnh Bình Thuận ra khỏi vùng Trung Kì để nhập vào đất Nam Kì thuộc Pháp. Ba tỉnh Thanh-Nghệ-Tĩnh được sáp nhập vào Bắc Kì.
- Ranh giới khu vực Trung Kì được điều chỉnh: sáp nhập thêm 3 tỉnh Thanh-Nghệ-Tĩnh ở phía Bắc và tỉnh Bình Thuận ở phía Nam.

Học thuộc bài
Hoàn chỉnh bài tập
đọc trước bài 26
Hoạt động tiếp nối
Chúc các thầy cô sức khoẻ và thành công!
Hẹn gặp lại