Bài 25. Cô Tô

Bài dạy
Nhiệt liệt chào mừng các thầy cô giáo và các em học sinh!
Ngữ văn 6
B?n đồ du lịch Việt Nam
Cô Tô
Đảo Cô Tô được chụp từ vệ tinh
Nguyễn Tuân
Cô Tô
Nguyễn Tuân
TIẾT 104,105 Văn bản
- ThÓ lo¹i: KÝ lµ mét lo¹i h×nh v¨n häc trung gian gi÷a b¸o chÝ vµ v¨n häc, gåm nhiÒu thÓ, chñ yÕu lµ v¨n xu«i tù sù nh­ bót kÝ, håi kÝ, du kÝ, phãng sù, kÝ sù, nhËt kÝ, tuú bót.
Kí là thÓ v¨n tù sù viÕt vÒ ngư­êi thËt, viÖc thËt,cã tÝnh chÊt thêi sù,trung thµnh víi hiÖn thùc ®Õn møc cao nhÊt
MỘT SỐ TÁC PHẨM CHÍNH CỦA NGUYỄN TUÂN
Cô Tô: quần đảo gồm nhiều đảo nhỏ trong vịnh Bái Tử Long (thuộc
vịnh Bắc Bộ), cách bờ biển tỉnh Quảng Ninh khoảng 100 km. Ngoài
Cá, biển Cô Tô còn nổi tiếng về mực, ngọc trai, hải sâm, bào ngư.
Khố Xanh: một sắc lính trong quân đội thuộc địa dưới chế độ thực
Dân Pháp. Lính khố xanh canh giữ các công sở, địa phương, chân có quấn
xà cạp màu xanh để phân biệt với các sắc lính khác.
Thanh Luân: một đảo trong quần đảo Cô Tô
Bạc nén
Hải Sâm
Cá Hồng
Bố cục: 3 phần
Phần 1: Từ đầu … “mùa sóng ở đây”
->Vẻ đẹp của đảo Cô Tô sau trận bão.
Phần 2: Từ “Mặt trời lại gọi lên” … “là là nhịp cánh”
=> Cảnh mặt trời mọc trên biển Cô Tô.
Phần 3: Phần còn lại
=> Cảnh sinh hoạt và lao động của người dân vào buổi sáng trên đảo.
Bố cục: 3 phần
Phần 1: Từ đầu … “mùa sóng ở đây”
->Vẻ đẹp của đảo Cô Tô sau trận bão.
Phần 2: Từ “Mặt trời lại gọi lên” … “là là nhịp cánh”
=> Cảnh mặt trời mọc trên biển Cô Tô.
Phần 3: Phần còn lại
=> Cảnh sinh hoạt và lao động của người dân vào buổi sáng trên đảo.
Điểm nhìn: trên nóc đồn
biên phòng
.Điểm nhìn: Nơi đầu
mũi đảo.
Điểm nhìn: Từ cái giếng
nước ngọt trên đảo.
3. Phân tích
a. .Cảnh Cô Tô sau cơn bão
Bức tranh thiên nhiên Cô Tô được ghi lại vào thời điểm nào?
Tại sao tác giả lại chọn thời điểm sau cơn bão để tả cảnh Cô Tô?
Để miêu tả cảnh Cô Tô tác giả đã chọn vị trí quan sát nào?
Vị trí này có gì thuận lợi?
Vẻ đẹp Cô Tô được khái quát qua câu văn nào?
Tìm những chi tiết,hình ảnh miêu tả sự trong trẻo ,sáng sủa của Cô Tô?
Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa. Từ khi có vịnh Bắc Bộ và từ khi quần đảo Cô Tô mang lấy dấu hiệu của sự sống con người thì, sau mỗi lần dông bão, bao giờ bầu trời Cô Tô cũng trong sáng như vậy. Cây trên núi đảo lại thêm xanh mượt,nước biển lại lam biếc đặm đà hơn hết cả mọi khi, và cát lại vàng giòn hơn nữa. Và nếu cá có vắng tăm biệt tích trong ngày động bão, thì nay lưới càng thêm nặng mẻ cá giã đôi. Chúng tôi chèo dốc lên đồn Cô Tô hỏi thăm sức khỏe anh em bộ binh và hải quân cùng đóng sát nhau cùng đó sát nhau trong cái đồn khố xanh cũ ấy. Trèo lên nóc đồn, nhìn ra bao la Thái Bình Dương bốn phương tám hướng,….
Thời gian: ngày thứ 5 trên đảo-một ngày sau cơn bão
-> thời gian xác thực thể hiện đặc điểm của thể loại kí
- Vị trí quan sát: nóc đồn biên phòng.
- Cảnh vật :
+Bầu trời: trong trẻo, sáng sủa.
+Cây cối : thêm xanh mượt.
+Nước biển: lam biếc, đậm đà hơn.
+Cát : vàng giòn hơn nữa.
+Cá: càng thêm nặng.
Qua những chi tiết.hình ảnh miêu tả Cô Tô sau cơn bão em hãy tìm và chỉ ra những biện pháp nghệ thuật mà tác giả đã sử dụng trong đoạn văn?
- Nghệ thuật:
- Chọn chi tiết tiêu biểu, đặc trưng cho vùng biển đảo.
- Nhiều phó từ: Lại, càng chỉ mức độ tăng tiến của cảnh vật.
- Sử dụng tính từ: Tính từ chỉ màu sắc và ánh sáng ở mức độ tuyệt đối giàu sức gợi.

- Ẩn dụ: vàng giòn, xanh mượt,lam biếc đặm đà: Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác..
Bầu trời trong xanh
Cây thêm xanh mượt
Nước biển : lam biếc, đăm đà
Cát vàng giòn
Cá nặng lướigiã đôi
Bức tranh Cô Tô trong sáng ,lộng lẫy,tinh khôi,phong phú giàu sức sống.
Thể hiện tình yêu thiên nhiên, óc quan sát tinh tế của tác giả.
Qua ngòi bút miêu tả của tác giả em thấy bức tranh thiên nhiên Cô Tô sau cơn bão thế nào?
Qua đó em thấy tình cảm của tác giả đối với Cô Tô như thế nào?


Vậy, chúng ta cần làm gì để bảo vệ vẻ đẹp tự nhiên ấy của biển đảo quê hương Việt Nam?




2. Cảnh mặt trời mọc trên biển đảo Cô Tô
b. Cảnh mặt trời mọc trên biển
- Thời gian:Ngày thứ 6. Trên đảo Thanh Luân.
Sau trận bão, chân trời ngấn bể sạch như một tấn kính lau hết bụi. Mặt trời nhú lên dần dần, rồi lên cho kì hết. Tròn trĩnh, phúc hậu như lòng đỏ một quả trứng thiên nhiên đầy đặn. Qủa trứng hồng hào thăm thẳm và đường bệ đặt lên một mâm bạc đường kính mâm rộng bằng cái chân trời màu ngọc trai nước biển ửng hồng. Y như một mâm lễ phẩm tiến ra từ trong bình minh để mừng cho sự trường thọ của tất cả những người chài lưới muôn thuở trên biển Đông….”
* Trước khi mặt trời mọc:
- Chân trời, ngấn bể sạch như một tấm kính lau hết mây, hết bụi.
-> Từ ngữ gợi hình, so sánh mới lạ, độc đáo.
=> Không gian rộng lớn, phẳng lặng và vô cùng
trong trẻo.
b. Cảnh mặt trời mọc trên biển
Sau trận bão, chân trời ngấn bể sạch như một tấn kính lau hết bụi. Mặt trời nhú lên dần dần, rồi lên cho kì hết. Tròn trĩnh, phúc hậu như lòng đỏ một quả trứng thiên nhiên đầy đặn. Qủa trứng hồng hào thăm thẳm và đường bệ đặt lên một mâm bạc đường kính mâm rộng bằng cái chân trời màu ngọc trai nước biển ửng hồng. Y như một mâm lễ phẩm tiến ra từ trong bình minh để mừng cho sự trường thọ của tất cả những người chài lưới muôn thuở trên biển Đông….”
* Khi mặt trời mọc trên biển:
- Mặt trời nhú lên dần dần rồi lên cho kì hết.
- Tròn trĩnh phúc hậu…
- Quả trứng hồng hào thăm thẳm…
- Như một mâm lễ phẩm…
-> Quan sát, liên tưởng thú vị, so sánh độc đáo, mới lạ cùng hệ thống các tính từ chỉ màu sắc.
=> Bức tranh thiên nhiên rộng lớn, lộng lẫy, rực rỡ, kì vĩ, tráng lệ.
b. Cảnh mặt trời mọc trên biển
Sau trận bão, chân trời ngấn bể sạch như một tấn kính lau hết bụi. Mặt trời nhú lên dần dần, rồi lên cho kì hết. Tròn trĩnh, phúc hậu như lòng đỏ một quả trứng thiên nhiên đầy đặn. Qủa trứng hồng hào thăm thẳm và đường bệ đặt lên một mâm bạc đường kính mâm rộng bằng cái chân trời màu ngọc trai nước biển ửng hồng. Y như một mâm lễ phẩm tiến ra từ trong bình minh để mừng cho sự trường thọ của tất cả những người chài lưới muôn thuở trên biển Đông….”
* Sau khi mặt trời mọc:
- Vài chiếc nhạn chao đi chao lại…
- Một con hải âu bay ngang là là nhịp cánh…
-> Bức tranh cuộc sống thanh bình.
Nh?ng hình ?nh n�y g?i cho em suy nghi gì?
3. Cảnh sinh hoạt và lao động của con người trên đảo


c. Cảnh sinh hoạt và lao động của con
người trên đảo Cô Tô
CÔ TÔ
Cái giếng nước ngọt đảo Thanh Luân sớm nay có không biết bao nhiêu là người đến gánh và múc.Múc nước giếng vào thùng gỗ, vào những cong,những ang gốm màu da lươn.Lòng giếng vẫn còn rớt lại vài cái là cam là quýt ủa trận bão vừa rồi quăng vào.Chỗ bãi đá nuôi sáu mươi vạn con hải sâm ngoài kia, bao nhiêu là thuyền của hợp tác xã đang mở sạp đỏ nước ngọt vaò.Sau trận bão, hôm nay xã Bắc Loan Đầu cho mười tám thuyền lớn nhỏ cùng ra khơi đánh cá hồng.Anh hùng Châu Hòa Mãn cùng bốn bạn xã viên đi chung một thuyền.Anh quẩy nước bên bờ giếng, tôi né ra một bên.Anh quẩy mười lăm gánh cho thuyền anh : “ Đi ra khơi, xa lắm mà, có khi mười ngày mới về.Nước ngọt cho vào sạp chỉ để uống.Vo gạo thổi cơm cũng không được lấy nước ngọt. Vo gạo bằng nước bể thôi”.
Từ đoàn thuyền sắp ra khơi đến cái giếng nước ngọt,thùng và cong và gánh nối tiếp đi đi về về.Trông chị Châu Hòa Mãn địu con, thấy nó dịu dàng yên tâm như cái hình ảnh biển cả là mẹ hiền mớm cá cho lũ con an lành”.
CÔ TÔ
“Cái giếng nước ngọt đảo Thanh Luân sớm nay có không biết bao nhiêu là người đến gánh và múc.Múc nước giếng vào thùng gỗ, vào những cong,những ang gốm màu da lươn.Lòng giếng vẫn còn rớt lại vài cái là cam là quýt của trận bão vừa rồi quăng vào.Chỗ bãi đá nuôi sáu mươi vạn con hải sâm ngoài kia, bao nhiêu là thuyền của hợp tác xã đang mở sạp đổ nước ngọt vaò.Sau trận bão, hôm nay xã Bắc Loan Đầu cho mười tám thuyền lớn nhỏ cùng ra khơi đánh cá hồng.Anh hùng Châu Hòa Mãn cùng bốn bạn xã viên đi chung một thuyền.Anh quẩy nước bên bờ giếng, tôi né ra một bên.Anh quẩy mười lăm gánh cho thuyền anh : “ Đi ra khơi, xa lắm mà, có khi mười ngày mới về.Nước ngọt cho vào sạp chỉ để uống.Vo gạo thổi cơm cũng không được lấy nước ngọt. Vo gạo bằng nước bể thôi.
Từ đoàn thuyền sắp ra khơi đến cái giếng nước ngọt,thung và cong và gánh nối tiếp đi đi về về.Trông chị Châu Hòa Mãn địu con, thấy nó dịu dàng yên tâm như cái hình ảnh biển cả là mẹ hiền mớm cá cho lũ con an lành”.
Cảnh sinh hoạt và lao động của người dân trên đảo Cô Tô được tập trung miêu tả qua những chi tiết, hình ảnh nào ? Em có nhận xét gì về khung cảnh ấy ?
Câu hỏi thảo luận
PHIẾU HỌC TẬP
….. “Cái giếng nước ngọt đảo Thanh Luân sớm nay có không biết bao nhiêu là người đến gánh và múc.Múc nước giếng vào thùng gỗ, vào những cong,những ang gốm màu da lươn.Lòng giếng vẫn còn rớt lại vài cái là cam là quýt ủa trận bão vừa rồi quăng vào.Chỗ bãi đá nuôi sáu mươi vạn con hải sâm ngoài kia, bao nhiêu là thuyền của hợp tác xã đang mở sạp đỏ nước ngọt vaò.Sau trận bão, hôm nay xã Bắc Loan Đầu cho mười tám thuyền lớn nhỏ cùng ra khơi đánh cá hồng.Anh hùng Châu Hòa Mãn cùng bốn bạn xã viên đi chung một thuyền.Anh quẩy nước bên bờ giếng, tôi né ra một bên.Anh quẩy mười lăm gánh cho thuyền anh : “ Đi ra khơi, xa lắm mà, có khi mười ngày mới về.Nước ngọt cho vào sạp chỉ để uống.Vo gạo thổi cơm cũng không được lấy nước ngọt. Vo gạo bằng nước bể thôi.
Từ đoàn thuyền sắp ra khơi đến cái giếng nước ngọt,thung và cong và gánh nối tiếp đi đi về về.Trông chị Châu Hòa Mãn địu con, thấy nó dịu dàng yên tâm như cái hình ảnh biển cả là mẹ hiền mớm cá cho lũ con an lành”.
PHIẾU THẢO LUẬN
Buổi sáng
Quanh cái giếng nước ngọt trên đảo Thanh Luân
- Mọi người đến tắm quanh cái giếng
- Có bao nhiêu là người đến gánh và múc nước
- Múc nước đổ và cong vào ang…
- Bao nhiêu thuyền đang mở nắp sạp chờ đổ nước ngọt vào để chuẩn bị cho chuyến ra khơi
- Hình ảnh anh Châu Hòa Mãn gánh nước
- Hình ảnh chị Châu Hòa Mãn địu con
Chọn lọc chi tiết tiêu biểu, hình ảnh chân thực
Cảnh sinh hoạt và lao động khẩn trương,đông vui ,tấp nập,đầm ấm, thanh bình
Yêu mến, gắn bó với mảnh đất nơi đây
Niềm tin yêu vào cuộc sống
CÔ TÔ
Thµnh c«ng cña nhµ v¨n cho ta bµi hThµnh c«ng cña nhµ v¨n cho ta bµi häc thiÕt thùc nµo Thµnh c«ng cña nhµ v¨n cho ta bµi häc thiÕt thùc nµo trong lµm v¨n miªu t¶ ?
trong lµm v¨n miªu t¶ ?
äc thiÕt thùc nµo trong lµm v¨n miªu t¶ ?
Muốn miêu tả sinh động, chính xác cần tập trung quan sát, liên tưuởng, huy động tối đa vốn từ ngữ mình có. và bao trùm tất cả là phải chan chứa một tình yêu tha thiết đối với quê huương, đất nưuớc, đối với văn chưuơng, với cuộc sống.
4. Tổng kết:
a.Nghệ thuật
Khắc họa hình ảnh tinh tế,chính xác,độc đáo
- Sử dụng các phép so sánh mới lạ và từ ngữ giàu tính sáng tạo
b.Ýnghĩa:
Bài văn cho thấy vẻ đẹp độc đáo của thiên nhiên trên biển đảo Cô Tô ,vẻ đẹp của con người lao động trên vùng biển này .Qua đó thấy được tình cảm yêu quý của tác giả đối với mảnh đất quê hương
Bức tranh thiên nhiên trên đảo Cô Tô tươi đẹp, giàu có và hùng vĩ
Bức tranh sinh hoạt, lao động:
vất vả, bình dị, ấm áp và tươi sáng
1
2
3
4
5
6
Đây là quần đảo thuộc tỉnh Khánh Hòa
Đây là nơi thực dân Pháp đã tử hình chị Võ Thị Sáu
Đây là hòn đảo có diện tích lớn nhất nước ta, trực thuộc tỉnh Kiên Giang
Đây là hòn đảo Nguyễn Tuân đã chọn để ngắm mặt trời mọc.
Đây là huyện đảo trực thuộc TP. Đà Nẵng
Đây là quần đảo thuộc vịnh Hạ Long, được UNESCO công nhận là khu dự trữ sinh quyển thế giới.
Trò chơi giải ô chữ. Ai thông minh hơn học sinh lớp 6
c.Hoạt động luyện tập
Là học sinh ,em có thể làm gì để góp phần bảo vệ chủ quyền biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc ?
Bằng sự hiểu biết của mình ,em hãy viết một đoạn văn ngắn miêu tả đảo Cô Tô?
E.HOẠT ĐỘNG TÌM TÒI,MỞ RỘNG
Về nhà tìm các tư liệu sách, báo,mạng in-tơ-nét nói về quần đảo Cô Tô và các đảo có ở Việt Nam
*Hướng dẫn tự học

- Bài cũ:
+Học thuộc nội dung đã ghi .
+ Hoàn thành các bài tập.
- Chuẩn bị bài mới:
“Các thành phần chính của câu”
+ Đọc kỹ các ví dụ
+ Trả lời câu hỏi trong SGK.
SƠ ĐỒ KIẾN THỨC TIẾT 1
Bao quát được
toàn cảnh đảo
Dùng nhiều tính từ đặc tả kết hợp với các từ khẳng định mức độ để làm nổi bật vẻ đẹp của đảo.
=> Bức tranh thiên nhiên trong sáng, tinh khôi.