Bài 25. Các thành phần chính của câu

TIẾT 107:
Giáo viên thực hiện: Nguyễn Thị Lan
Tổ: KHXH 2
CÁC THÀNH PHẦN CHÍNH CỦA CÂU
KIỂM TRA BÀI CŨ
Bài 1: Điền vào chỗ trống để hoàn thành khái niệm về hoán dụ:
Hoán dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng, khái niệm này bằng tên của một sự vật, hiện tượng, khái niệm khác có quan hệ nhằm làm tăng thêm

Bài 2: Khoanh tròn vào chữ cái đứng trước tên các kiểu hoán dụ thường gặp:
A. Lấy bộ phận để gọi toàn thể.
B. Lấy vật chứa để gọi vật bị chứa.
C. Lấy hình thức để chỉ sự vật.
D. Lấy dấu hiệu của sự vật để gọi sự vật.
E. Lấy phẩm chất để chỉ con người.
G. Lấy cái cụ thể để gọi cái trừu tượng.
………(1)……
……..(2)……..
Gần gũi với nó
Sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.
KIỂM TRA BÀI CŨ
Bài 3: Xác định các hình ảnh hoán dụ (bằng cách gạch chân các từ ngữ) trong các câu văn, thơ sau và cho biết đó là kiểu hoán dụ nào?
a. Áo nâu liền với áo xanh
Nông thôn cùng với thị thành đứng lên.
(Tố Hữu)
b. Vì sao trái đất nặng ân tình
Nhắc mãi tên người Hồ Chí Minh
(Tố Hữu)
c. Người là Cha, là Bác, là Anh
Quả tim lớn bọc trăm dòng máu nhỏ
(Tố Hữu)
d. Bàn tay ta làm nên tất cả
Có sức người sỏi đá cũng thành cơm
(Hoàng Trung Thông)
Lấy dấu hiệu để gọi sự vật
Lấy vật chứa gọi vật bị chứa
Lấy bộ phận để chỉ toàn thể
Lấy cái cụ thể để chỉ cái trừu tượng
Xét VD 1:
Chẳng bao lâu, tôi đã trở thành một chàng dế

thanh niên cường tráng. (Tô Hoài)
TN
CN
VN
Bỏ trạng ngữ: Tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng.
Bỏ chủ ngữ: Chẳng bao lâu, đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng.
Bỏ vị ngữ: Chẳng bao lâu, tôi
GHI NHỚ 1: SGK trang 92
//
BÀI TẬP NHANH
a. Chú bé loắt choắt

Cái xắc xinh xinh

Cái chân thoăn thoắt

Cái đầu nghênh nghênh

(Tố Hữu – Lượm)
b. Một buổi chiều, tôi ra đứng

cửa hang như mọi khi, xem hoàng

hôn xuống. (Tô Hoài)

Hãy chỉ ra các thành phần chính và phụ trong các câu văn, câu thơ sau:
CN
CN
CN
CN
CN
VN
VN
VN
VN
VN
TN
c. Chợ Năm Căn nằm sát bên bờ sông, ồn ào, đông vui, tấp nập.

(Đoàn Giỏi)
d. Cây tre là người bạn thân của người nông dân Việt Nam…

Tre, nứa, mai, vầu giúp người trăm nghìn công việc khác nhau.

(Thép Mới)
e. Sau trận bão, chân trời, ngấn bể sạch như một tấm kính lau

hết mây, hết bụi. (Nguyễn Tuân)


CN
CN
CN1
CN2
CN3
CN4
CN1
CN2
VN1
VN2
VN3
VN4
VN
VN
VN
TN
g. (BT 1/ Sgk trang 94)
Chẳng bao lâu, tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên cường

tráng. Đôi càng tôi mẫm bóng. Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ

cứng dần và nhọn hoắt. Thỉnh thoảng, muốn thử sự lợi hại của những

chiếc vuốt, tôi co cẳng lên, đạp phanh phách vào các ngọn cỏ .

Những ngọn cỏ gẫy rạp y như có nhát dao vừa lia qua.

(Tô Hoài)
TN
TN
CN
CN
CN
CN
CN
VN
VN
VN
VN1
VN2
VN
LÀM VIỆC NHÓM
NHÓM 1
1. Vai trò của vị ngữ trong câu?
2. Vị ngữ có thể kết hợp với từ nào trước nó?
3. Vị ngữ trả lời cho các câu hỏi nào? Nêu ý nghĩa gì?
4. Vị ngữ trong câu có thể cấu tạo như thế nào?
5. Số lượng của vị ngữ trong câu văn ?

NHÓM 2
1. Vai trò của chủ ngữ trong câu?
2. Chủ ngữ nêu ý nghĩa gì? Trả lời cho câu hỏi nào?
3. Chủ ngữ trong câu có thể cấu tạo như thế nào?
4. Động từ, tính từ hoặc cụm động từ, tính từ có thể làm chủ ngữ được không? Nếu có, em hãy lấy ví dụ?
5. Số lượng của chủ ngữ trong câu văn ?

Là thành phần chính của câu
Thường đứng sau chủ ngữ
Làm gì? Làm sao? Như thế nào? Là gì?
Có thể kết hợp với các phó từ trước nó
Thường là động từ, cụm động từ, tính từ, cụm tính từ
Một hoặc nhiều
Là thành phần chính của câu
Thường đứng trước vị ngữ
Ai? Con gì? Cái gì?
Thường là danh từ, cụm danh từ, đại từ.

Một hoặc nhiều
GHI NHỚ 2: Sgk trang 93.
GHI NHỚ 3:Sgk trang 94.
LUYỆN TẬP
Bài tập 2, 3 Sgk/94.
TRÒ CHƠI
Hãy viết 1 đoạn văn từ 5 đến 6 câu tả cảnh bình minh trên biển?
CÁCH CHƠI:
- Mỗi đội cử 5 -6 bạn , mỗi bạn đặt 1 câu văn.
- Các bạn nối tiếp nhau viết đoạn văn theo yêu cầu của bài tập trên.
BIỂU ĐIỂM:
- Đội nào xong trước: 2 điểm
- Câu văn viết đúng, tả hay, có liên kết: 7 điểm
- Đủ số câu, trọn vẹn đoạn văn: 1 điểm
HỢP SỨC ĐỒNG ĐỘI
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
1. Học thuộc 3 ghi nhớ.
2. Viết đoạn văn vào vở ghi.
3. Làm đủ bài tập trong vở Luyện tập.
4. Soạn bài: Tập làm thơ 5 chữ
* Tìm, chép lại các bài thơ 5 chữ.
* Nhận xét đặc điểm
thể thơ.
* Tự viết một bài
thơ của em