Bài 25. Các thành phần chính của câu

Chào mừng các thầy cô giáo
về dự giờ ngữ văn -lớp 6A5.
Kiểm tra bài cũ
1- Thế nào là hoán dụ? Kể tên các kiểu hoán dụ?
2- Tìm hiểu ý nghĩa của từ "miền nam" trong câu sau và chỉ rõ trường hợp nào là hoán dụ?
a- Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
(Viễn phương)
=> Tên gọi địa lý
b- Gửi miền Bắc lòng miền Nam trung thuỷ
Đang xông lên chống Mỹ ở tuyến đầu
(Lê Anh Xuân)
=> Chỉ những người sống ở miền Nam
Dưạ vào kiến thức đã học ở bậc tiểu học, em hãy xác định các thành phần câu trong câu văn sau đây:
Chiều hôm nay, lớp em đi lao động.

? Nếu bây giờ ta lược bớt chủ ngữ, vị ngữ thì câu văn chỉ còn lại là: "Chiều hôm nay". Đọc câu này lên, em thấy như thế nào?
Trạng ngữ CN VN
Câu văn này không râ nghĩa.
Ví dụ:
Chẳng bao lâu, tôi đã trở thành một chàng dế thanh

niên cường tráng
Tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng
* bỏ trạng ngữ
- Chẳng bao lâu, đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng
* bỏ chủ ngữ
Chẳng bao lâu, tôi
* bỏ vị ngữ
-> câu văn vẫn rõ nghĩa
-> câu văn không hoàn chỉnh và không rõ nghĩa
-> câu bị cụt, người đọc không hiểu được tôi như thế nào
TrN
CN
VN
Mẹ em là giáo viên
CN
VN
Chẳng bao lâu, tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng
An sắp đến trường

Linh đang học lớp 6

- Anh ấy sẽ đi Hà Nội
đã
CN VN
CN VN
CN VN
sắp
đang
sẽ
* đã, sắp, đang, sẽ .....
-> phó từ chỉ thời gian
- Một buổi chiều tôi ra đứng ở cửa hang như mọi khi, xem hoàng hôn xuống
VN1
VN2
(CĐT)
(CĐT)
- Chợ Năm căn nằm sát bên bờ sông, ồn ào, đông vui, tấp nập
VN1
VN2
VN3
VN4
(C§T)
TT
(TT)
(TT)
- C©y tre lµ ng­êi b¹n th©n cña n«ng d©n ViÖt Nam... Tre, nøa, mai, vÇu gióp ng­êi tr¨m ngh×n c«ng viÖc
VN1
VN2
(CDT)
(CĐT)
* Trả lời câu hỏi làm gì? làm sao? như thế nào? là gì?
a- Một buổi chiều, tôi ra đứng ở cửa hang như mọi khi,
xem hoàng hôn xuống.
b- Chợ Năm Căn nằm sát bên bờ sông, ồn ào, đông vui, tấp
nập
c- Cây tre là người bạn thân của nông dân Việt Nam... Tre,
nứa, mai, vầu giúp người trăm công nghìn việc.
CN
CN
CN
CN
CN CN CN
(Đại từ)
(CDT)
(DT)
d- Lao động là vinh quang
CN
(ĐT)
e- Chăm chỉ là đức tính tốt của người học sinh
CN
(TT)
Thảo luận nhóm:
NX về mối quan hệ giữa sự vật nêu ở CN với hành động, trạng thái, đặc điểm ở VN
Số lượng CN ở trong câu?
- Cấu tạo của CN?
(DT)
3. Ghi nhớ(SGK - 92)
1.Vị ngữ
c. Ghi nhớ (SGK - 93)
2. Chủ ngữ
a. Đặc điểm của chủ ngữ
b. Cấu tạo của chủ ngữ
c. Ghi nhớ(SGK - 93)
III. Luyện tập:
? Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong những câu sau. Cho biết mỗi chủ ngữ hoặc vị ngữ có cấu tạo như thế nào.
Chẳng bao lâu tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng.
2. Đôi càng tôi mẫm bóng.
CN VN
3.Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt.
CN VN
4. Thỉnh thoảng, muốn thử sức lợi hại của những chiếc vuốt, tôi
CN
co cẳng lên ,đạp phanh phách vào các ngọn cỏ.
VN
5. Những ngọn cỏ gẫy rạp, y như có nhát dao vừa lia qua.
CN VN
(CDT)
(2 CTT)
(CDT)
(Đại từ)
(2 CĐT)
(TT)
(CDT)
(TT)
(2 CTT)
(2 CĐT)
(CDT)
(CĐT)
Bài 2 + 3/94: Đặt câu và xác định CN ở mỗi câu
a- VN trả lời câu hỏi Làm gì?(kể về một việc tốt)


b- VN trả lời câu hỏi Như thế nào?(tả hình dáng, tính cách của bạn)


c- VN trả lời câu hỏi Là gì?(Giới thiệu một nhân vật trong truyện)
Bài tập 3: Viết một đoạn văn về chủ đề học tập có sử dụng các thành phần chính, thành phần phụ.
1.Ví dụ:
2. Nhận xét
3. Ghi nhớ(SGK - 92)
1.Vị ngữ
a. Đặc điểm của vị ngữ
Bài tập củng cố

1. Hãy cho biết vị ngữ của câu văn:
"Mặt trời nhú lên dần dần rồi lên cho kì hết".
Có cấu tạo như thế nào? Trả lời cho câu hỏi gì?
A. Động từ- Làm gì?
B. Cụm động từ- Như thế nào?
C. Tính từ- Làm sao?
D. Cụm tính từ- Là gì?

2. Trong những câu văn sau, câu nào có chủ ngữ không phải là danh từ?
A. An là học sinh giỏi.
B. Làng tôi có luỹ tre xanh.
C. Tôi đang làm bài tập Ngữ văn.
D. Cái lưng của bà tôi đã còng.
Xin trân thành cảm ơn !