Bài 25. Các thành phần chính của câu

Ngữ văn 6
CÁC THÀNH PHẦN CHÍNH CỦA CÂU

Người soạn: Dương Thị Phương Quỳnh
Lớp: CĐ Văn-GDCD k15
Bài 25- tiết 107
Tiếng việt
KIỂM TRA BÀI CŨ

Thế nào là hoán dụ?
VD minh hoạ
Hoán dụ là gọi tên sự vật hiện tượng,khái niệm
Bằng tên của một sự vật hiện tượng khái niệm
Khác có quan hệ gần gũi nhằm tăng sức gợi
Hình gợi cảm cho sự diễn đat.
Ch?ng bao l�u, tơi d� tr? th�nh ch�ng d? thanh ni�n cu?ng tr�ng. (Tơ Hồi)

TN
CN
I. Phân biệt thành phần chính với thành phần phụ của câu
? Tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng.
? Chẳng bao lâu, đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng.
? Chẳng bao lâu, tôi.
VN
1. Bài tập:
Xác định các thành phần có mặt trong câu?
b. Thử lần lượt lược bỏ các tp có mặt trong câu và nhận xét?
Thành phần nào bắt buộc phải có mặt? Tp nào có thể lược bỏ
Trạng ngữ có thể lược bỏ và chủ ngữ vị ngữ
Không thể lược bỏ được
Vì: TN chỉ bổ sung ý nghĩa cho lòng cốt câu
CN và VN là hai TP làm cho câu diễn đạt ý
Hoàn chỉnh và đầy đử về cấu tạo NP
2. Ghi nhớ:
Thành phần chính của câu là những thành phần bắt
Buộc phải có mặt để câu có cấu tạo hoàn chỉnh và
Diễn đạt được một ý trọn vẹn. Thành phần không bắt
Buộc phải có mặt gọi là thành phần phụ
II. Vị ngữ
1. Đặc điểm của vị ngữ
Ch?ng bao l�u, tơi d� tr? th�nh ch�ng d? thanh ni�n cu?ng tr�ng. (Tơ Hồi)
TN
CN
VN
VN kết hợp với từ nào về phía trước?
- VN trả lời cho những câu hỏi nào?
VN có đặc điểm gì?
Đặc điểm của vị ngữ
2. Cấu tạo của vị ngữ
Kết hợp với nhóm phó
từ chỉ thời gian: Đã, sẽ
đang,...
-Trả lời câu hỏi: Làm gì?
Làm sao? Như thế nào...
Ví d? 2
Một buổi chiều, tôi ra đứng cửa hang như mọi khi, xem hoàng hôn xuống. (Tô Hoài)
Chợ Năm Căn nằm sát bên bờ sông, ồn ào, đông vui,
tấp nập. (Đoàn Giỏi)
Ví dụ 3:
2. Cấu tạo của vị ngữ
Cấu tạo của vị ngữ:
Một từ: Động từ, tính từ hoặc danh từ.
Một cụm từ: Cụm động từ, cụm tính từ hoặc cụm danh từ.
Có thể có một hoặc nhiều vị ngữ.
III. Ch? ng?
Ví d? 1:
Ví dụ 2
Ch?ng bao l�u, tơi d� tr? th�nh ch�ng d? thanh ni�n cu?ng tr�ng. (Tơ Hồi)
CN
Chợ Năm Căn nằm sát bên bờ sông, ồn ào, đông vui,
tấp nập. (Đoàn Giỏi)
CN
Ví dụ 3:
Cây tre là người bạn thân của nông dân việt nam….Tre, nứa, mai, vầu giúp người trăm nghìn công việc khác nhau. (Thép Mới)
CN1
CN2
CN3
CN4
CN
Cấu tạo của chủ ngữ
Danh từ, đại từ, cụm danh từ
Động từ, cụm động từ
Tính từ. Cụm tính từ
D?c di?m c?a ch? ng?
N�u t�n s? v?t, hi?n tu?ng
Tr? l?i c�c c�u h?i: ai? C�i gì? Con gì?
IV. Luy?n t?p
Bài tập 1: (SGK-T 94)
Xác định chủ ngữ vị ngữ trong các câu sau. Cho biết mỗi chủ ngữ hoặc vị ngữ có cấu tạo như thế nào?
Chẳng bao lâu, tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng.
Đôi càng tôi mẫm bóng
Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoăt.
Thỉnh thoảng, muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt, tôi co cẳng lên, đạp phanh phách vào các ngọn cỏ.
Những ngọn cỏ gẫy rạp, y như có nhát dao vừa lia qua.
Đáp án:
Bài tập 2, 3: (SGK - trang 94)
Đặt câu theo tình huống cho sẵn. Chỉ ra chủ ngữ. Chủ ngữ ấy trả lời cho câu hỏi gì?
- Luyện kĩ năng đặt câu có đầy đủ các thành phần chính.
Bài tập 4: (Bổ sung)
- Sắp xếp các thành phần: Chủ ngữ-Vị ngữ của câu.
- Trình bày các câu trong đoạn văn theo trình tự hợp lí.
Luyện kĩ năng vận dụng tổng hợp.
Mục đích:
Mục đích:
Hướng đáp án:
(1) Theo làn gió, cánh đồng xanh gợn sóng. (2) Sóng lúa nhấp nhô. (3) Sóng lúa cuồn cuộn. (4) Sóng lúa lan mãi tới chân trời xa.
Bài tập 5: (Củng cố)
Điền chữ đúng (Đ) hoặc sai (S) vào các câu sau:
Câu 1: Trạng ngữ là thành phần phụ của câu, có thể lược bỏ.
Câu 2: Chủ ngữ-Vị ngữ là thành phần chính của câu.
Câu 3: Các từ ngữ được gạch chân là thành phần chủ ngữ:
Lom khom dưới núi tiều vài chú
Lác đác bên sông chợ mấy nhà.
(Bà Huyện Thanh Quan)
Câu 4: Thành phần vị ngữ trong các câu sau có cấu tạo là một cụm tính từ:
Hà Nội là thủ đô của nước ta.
Tiếng Việt của chúng ta rất giàu.
Câu 5: Chủ ngữ thường trả lời cho các câu hỏi: Ai? Cái gì? Con gì?
Đ
Đ
Đ
S
S
Đ
Đ
Hướng dẫn học ở nhà
Nắm kĩ lí thuyết: Các thành phần chính của câu (chủ ngữ-vị ngữ ).
Viết đoạn văn ngắn khoảng 3-5 câu với đề tài "Học tập". Phân tích cấu tạo của các thành phần chính trong câu.
Đọc tìm hiểu nội dung bài học tiếp theo: Câu trần thuật đơn (SGK).