Bài 25. Các thành phần chính của câu

( Tô Hoài)


TIẾT 107.
CÁC THÀNH PHẦN CHÍNH CỦA CÂU
I. Phân biệt thành phần chính với thành phần phụ của câu:
Chẳng bao lâu, tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên

cường tráng.

TN
CN
VN
1. Tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng.
Câu có cấu tạo hoàn chỉnh (CN -VN) và diễn đạt một ý trọn vẹn.
Thành phần chính
Thành phần phụ
( Tô Hoài)
Thành phần phụ là thành phần không bắt buộc có mặt trong câu.
- Thành phần chính
( CN - VN) là những thành phần bắt buộc phải có mặt để câu có cấu tạo hoàn chỉnh và diễn đạt một ý trọn vẹn.
2. Chẳng bao lâu,
CN
VN
TN
( Tô Hoài)


TIẾT 107.
CÁC THÀNH PHẦN CHÍNH CỦA CÂU
II. Vị ngữ
1. Đặc điểm:
- Có khả năng kết hợp với phó từ chỉ quan hệ thời gian.
- Có thể trả lời các câu hỏi: làm gì?, làm sao?, như thế nào?...
2. Cấu tạo:
Một buổi chiều, tôi

( Tô Hoài)

Chợ Năm Căn




Cây tre

Tre, nứa, mai, vầu


CN
VN
CN
VN
CN
VN
CN
VN
ra đứng cửa hang như mọi khi, xem

hoàng hôn xuống.

nằm sát bên bờ sông, ồn ào, đông vui, tấp nập.


( Đoàn Giỏi)

là người bạn thân của nông dân Việt Nam […].
giúp người trăm công nghìn việc khác nhau.

( Thép Mới)
1.
2.
3.
VN
VN
VN
VN
- CĐT
- CĐT
- CĐT
- CDT
TT
- CĐT
Một cụm từ ( cụm DT,
cụm ĐT, cụm TT).
Một từ ( DT, ĐT, TT ).
III. Chủ ngữ:
? Hãy cho biết vị ngữ nào được cấu tạo là một từ, vị ngữ nào có cấu tạo là một cụm từ. Nếu là từ thì thuộc từ loại gì? Nếu cụm từ thì thuộc cụm từ loại gì?
Chẳng bao lâu, tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên

cường tráng.

CN
VN
( Tô Hoài)
I. Phân biệt thành phần chính với thành phần phụ của câu:
( Tô Hoài)


TIẾT 107.
CÁC THÀNH PHẦN CHÍNH CỦA CÂU
Chẳng bao lâu,
II. Vị ngữ:
1. Đặc điểm:
đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng.

CN
VN
2. Cấu tạo:
Một buổi chiều,

( Tô Hoài)

( Tô Hoài)
Chợ Năm Căn


Cây tre

Tre, nứa, mai, vầu


CN
VN
CN
VN
CN
VN
CN
VN
ra đứng cửa hang như mọi khi, xem
hoàng hôn xuống.


nằm sát bên bờ sông, ồn ào, đông vui, tấp nập.

( Đoàn Giỏi)


là người bạn thân của nông dân Việt Nam […].
giúp người trăm công nghìn việc khác nhau.

( Thép Mới)

2.
1.
3.
4.
tôi
tôi
III. Chủ ngữ:
- Nêu tên sự vật, hiện tượng có hành động, đặc điểm, trạng thái, … được nêu ở vị ngữ.
- Thường trả lời cho các câu hỏi: Ai?, Con gì?, Cái gì?
Đại từ
CN
CN
CN
Đại từ
- CDT
- DT
DT
1. Đặc điểm:
2. Cấu tạo:
Thường là danh từ, cụm danh từ, đại từ.
I. Phân biệt thành phần chính với thành phần phụ của câu:
( Tô Hoài)


TIẾT 107.
CÁC THÀNH PHẦN CHÍNH CỦA CÂU
IV. Luyện tập
Bài tập 1
Chẳng bao lâu, tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng. Đôi càng tôi mẫm bóng. Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt. Thỉnh thoảng, muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt, tôi co cẳng lên, đạp phanh phách vào các ngọn cỏ. Những ngọn cỏ gẫy rạp, y như có nhát dao vừa lia qua.
( Tô Hoài)
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
2.Đôi càng tôi mẫm bóng.
3. Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt.
4. Thỉnh thoảng, muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt, tôi co cẳng lên, đạp phanh phách vào các ngọn cỏ.
5. Những ngọn cỏ gẫy rạp, y như có nhát dao vừa lia qua.

1.Chẳng bao lâu, tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên
cường tráng.

CN
- CDT
VN
- TT
CN
CDT
VN
2CTT
CN
VN
CN
(ĐT)
VN
- CĐT
VN
- CĐT
CN
- CĐT
CN
- CDT
Bài tập 2:
Bài tập 3:
II. Vị ngữ:
2. Cấu tạo:
III. Chủ ngữ:
- Nêu tên sự vật, hiện tượng có hành động, đặc điểm, trạng thái, … được nêu ở vị ngữ.
- Thường trả lời cho các câu hỏi: Ai?, Con gì?, Cái gì?
1. Đặc điểm:
2. Cấu tạo:
Thường là danh từ, cụm danh từ, đại từ.
I. Phân biệt thành phần chính với thành phần phụ của câu:
1. Đặc điểm:


Các thành phần chính của câu
Chủ ngữ
Vị ngữ
Cấu tạo
Đặc điểm
Đặc điểm
Cấu tạo
Có khả năng kết hợp với phó từ chỉ quan hệ thời gian.
Có thể trả lời các câu hỏi: làm gì?, làm sao?, như thế nào?...
Một cụm từ (cụm DT,
cụm ĐT, cụm TT).
Một từ (DT, ĐT, TT )
Nêu tên sự vật, hiện tượng có hành động, đặc điểm, trạng thái, …được nêu ở vị ngữ.
Thường trả lời cho các câu hỏi: Ai?, Con gì?, Cái gì?...
Một danh từ, cụm danh từ, đại từ




Dặn dò:
- Nắm vững cấu tạo và đặc điểm của những thành phần chính của câu.
- Làm lại các bài tập vào vở bài tập.
- Soạn bài: Câu trần thuật đơn.