Bài 25. Các thành phần chính của câu

KIỂM TRA BÀI CŨ
Em hãy xác định các thành phần câu cho
ví dụ sau :
Chẳng bao lâu, tôi đã trở thành một

chàng dế thanh niên cường tráng.
Chẳng bao lâu, tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng.

TN
CN
VN
Tiết 111
CÁC THÀNH PHẦN CHÍNH CỦA CÂU
Chẳng bao lâu,
Ví dụ.
đã trở thành một chàng
dế thanh niên cường tráng.
CN
VN
TN
tôi
*Thành phần chính của câu là nhữngthành
phần bắt buộc phải có mặt để câu có cấu tạo
hoàn chỉnh và diễn đạt được một ý trọn vẹn.
*Thành phần phụ là thành phần không
bắt buộc có mặt trong câu.
Ví dụ:
Hu?ng h?i Ph�c:
Bao gi? b?n di thi son ca c?p Qu?n?
Ph�c tr? l?i:
Tu?n sau.
-> Câu rút gọn CN,VN
Tuần sau.
Chẳng bao lâu, tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng.
Một buổi chiều, tôi ra đứng cửa hang như mọi khi, xem hoàng hôn xuống.
3. Chợ Năm Căn nằm sát bên bờ sông, ồn ào, đông
vui, tấp nập.

4. Cây tre là người bạn thân của nông dân Việt Nam

[…]. Tre, nứa, mai, vầu giúp người trăm nghìn

công việc khác nhau.
CN
VN
VN
VN
VN
VN
VN
VN
VN
CN
CN
CN
CN
CN
CN
CN
Chẳng bao lâu, tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng.
Một buổi chiều, tôi ra đứng cửa hang như mọi khi, xem hoàng hôn xuống.
3. Chợ Năm Căn nằm sát bên bờ sông, ồn ào, đông vui, tấp nập.
4. Cây tre là người bạn thân của nông dân Việt Nam […].
Th?o lu?n nhĩm ( Th?i gian 5`)
H�y quan s�t c�c v? ng? v� di?n thơng tin v�o b?ng sau? Nhĩm 1: C�u 1, 2
Nhĩm 2: C�u 3, 4
Chẳng bao lâu, tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng.
Một buổi chiều, tôi ra đứng cửa hang như mọi khi, xem hoàng hôn xuống.
3. Chợ Năm Căn nằm sát bên bờ sông, ồn ào, đông vui, tấp nập.
4. Cây tre là người bạn thân của nông dân Việt Nam […].
làm
sao?
CĐT
M?t
làm gì?
CĐT
Hai
như thế
nào?
CĐT,TT
TT,TT
Bốn
là gì?
CDT
M?t
Có khả năng kết hợp với c�c phó từ ch? th?i gian
Trả lời các câu hỏi: Làm gì, l�m sao, nhu th? n�o, l� gì?
* Đặc điểm của vị ngữ:
*. Cấu tạo của vị ngữ
Một từ: Động từ, tính từ hoặc danh từ.
Một cụm từ: Cụm động từ, cụm tính từ hoặc cụm danh từ.
Có thể có một hoặc nhiều vị ngữ.
Chẳng bao lâu, tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng.
2. Chợ Năm Căn nằm sát bên bờ sông, ồn ào, đông vui, tấp nập.
3. Cây tre là người bạn thân của nông dân Việt Nam […].
4. Tre, nứa, mai, vầu giúp người trăm nghìn công việc khác nhau.
Trò chơi tiếp sức
Chủ ngữ có thể trả lời những câu hỏi nào? Cấu tạo của CN? Số lượng CN trong câu?
Chẳng bao lâu, tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng.
2. Chợ Năm Căn nằm sát bên bờ sông, ồn ào, đông vui, tấp nập.
3. Cây tre là người bạn thân của nông dân Việt Nam […].
4. Tre, nứa, mai, vầu giúp người trăm nghìn công việc khác nhau.
Trò chơi tiếp sức
*Đặc điểm của chủ ngữ:
N�u t�n s? v?t, hi?n tu?ng cĩ h�nh d?ng, d?c di?m, tr?ng th�i... du?c mi�u t? ? v? ng?
Trả lời các câu hỏi: Ai ho?c c�i gì, con gì?
* Cấu tạo của chủ ngữ:
Danh từ, đại từ.
Cụm danh từ.
C�u có thể có một hoặc nhiều chủ ngữ.
Bài tập 1 (SGK - trang 94):
Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong những câu sau. Cho biết chủ ngữ, vị ngữ có cấu tạo như thế nào?
(1) Chẳng bao lâu, tôi đã trở thành một ch�ng d? thanh niên cường tráng. (2) Đôi càng tôi mẫm bóng. (3) Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt. (4) Thỉnh thoảng, muốn thử s? lợi hại của những chiếc vuốt, tôi co cẳng lên, đạp phanh phách vào các ngọn cỏ. (5) Những ngọn cỏ gâ�y rạp, y như có nhát dao vừa lia qua. (Tô Hoài)
Đôi càng tôi
CDT
mẫm bóng
TT
Bài tập 2, 3: (SGK - trang 94)
Ví dụ:
Sau khi học xong văn bản Đêm nay Bác
không ngủ của nhà thơ Minh Huệ. Hình ảnh Bác
Hồ đã để lại trong em nhiều ấn tượng sâu sắc.
Vào một đêm không ngủ ở núi rừng Việt Bắc
Bác đã đốt lửa sưởi ấm cho các chiến sĩ. Sự
chăm sóc đó em thấy như của người cha chăm
lo cho đàn con thân yêu của mình.

Sau khi học xong văn bản Đêm nay Bác
không ngủ của nhà thơ Minh Huệ. Hình ảnh Bác
Viết một đoạn văn tả cảnh sân trường vào giờ ra chơi, trong đó có sử dụng các thành phần câu đã học. Gạch chân dưới những thành phần câu đó?
BT 4:
Điền chữ đúng (Đ) hoặc sai (S) vào các câu sau:
1: Trạng ngữ là thành phần phụ của câu, có thể lược bỏ.
2: Chủ ngữ-vị ngữ là thành phần chính của câu.
3: Các từ ngữ được gạch chân là thành phần chủ ngữ:
Lom khom dưới núi tiều vài chú
Lác đác bên sông chợ mấy nhà.
(Bà Huyện Thanh Quan)
4: Thành phần vị ngữ trong các câu sau có cấu tạo là một cụm tính từ:
Hà Nội là thủ đô của nước ta.
Tiếng Việt của chúng ta rất giàu.
5: Chủ ngữ thường trả lời cho các câu hỏi: Ai? Cái gì?
Con gì?
Đ
Đ
Đ
S
S
Đ
Đ
H?c thu?c lí thuyết: Các thành phần chính của câu (chủ ngữ-vị ngữ ). L�m b�i t?p cịn l?i trong SGK/94
Đọc tìm hiểu nội dung bài học tiếp theo: Thi l�m tho 5 ch?.
- D?c ki ph?n hu?ng d?n ? nh� trong sgk/103-105.
- D?c ki ghi nh? d? n?m du?c lu?t tho.
- T?p l�m m?t ho?c nhi?u b�i tho 5 ch?.