Bài 25. Các thành phần chính của câu

CÁC THÀNH PHẦN CHÍNH CỦA CÂU
BÀI D?Y:
1
CÁC THÀNH PHẦN CHÍNH CỦA CÂU
I. Phân biệt thành phần chính với thành phần phụ của câu:
1. Các thành phần câu đã học .
Trạng ngữ, chủ ngữ, vị ngữ, định ngữ, bổ ngữ…
2
Chẳng bao lâu, tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng. (Tô Hoài)
TN
CN
2. Tìm thành phần trong câu
VN
3
TN
CN
VN
3. Lần lượt bỏ t?ng thành phần câu nêu trên và rút ra nhận xét.
Chẳng bao lâu,
tôi
đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng.
Về cơ bản ý nghĩa câu không thay đổi.
Không biết ai trở thành thanh niên.
Không hiểu tơi như thế nào.
4
Trong câu phần bắt buộc có mặt là thành phần nào
- Là thành phần chính bắt buộc có mặt
Thành phần nào có thể lược bớt
-Thành phần phụ không bắt buộc
Những thành phần bắt buộc phải có mặt
để câu có cấu tạo hoàn chỉnh và diễn đạt ý trọn vẹn Là các thành phần chính.Thành phần không bắt buộc có mặt gọi là thành phần phụ
..
5
I/PHÂN BIỆT THÀNH PHẦN CHÍNH VỚI THÀNH PHẦN PHỤ CỦA CÂU
1/Tìm hiểu ví dụ :
2/Ghi nhớ
II. VỊ NGỮ
Chẳng bao lâu, tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng.
1/Đặc điểm vị ngữ:
-Vị ngữ có thể kết hợp với những từ nào ở phía trước ?
Vị ngữ có khả năng kết hợp với phó từ chỉ quan hệ thời gian: đã, sẽ, đang, vừa, mới, sắp,...
-Vị ngữ trả lời cho những câu hởi như thế nào ?
Có thể trả lời các câu hỏi :Làm sao ?Như thế nào?Làm gì ?...
a/Tìm hiểu ví dụ:
6
I/PHÂN BIỆT THÀNH PHẦN CHÍNH VỚI THÀNH PHẦN PHỤ CỦA CÂU
1/Tìm hiểu ví dụ :
2/Ghi nhớ
II. VỊ NGỮ
1/Đặc điểm vị ngữ
Phân tích cấu tạo của vị ngữ trong các câu sau :
a/Một buổi chiều, tôi ra đứng cửa hang như mọi khi, xem hoàng hôn xuống.
VN
b/Chợ Năm Căn, nằm sát bên bờ sông, ồn ào, đông vui, tấp nập.
c/Cây tre là người bạn thân của nông dân Việt Nam (...).Tre, nứa, mai,
vầu giúp người trăm công nghìn việc khác nhau.
VN
VN2
VN1
VN3
VN4
VN
VN
-Tìm cấu tạo VN các câu trên ?
- Cụm từ: 2 Cụm động từ
- Cụm từ :Cụm ĐT, TT
- Cụm từ :Cụm DT, ĐT
7
I/PHÂN BIỆT THÀNH PHẦN CHÍNH VỚI THÀNH PHẦN PHỤ CỦA CÂU
II. VỊ NGỮ
1/Đặc điểm vị ngữ
2/Cấu tạo vị ngữ
Ghi nhớ (SGK)
III/ Ch? ng?:
a/Một buổi chiều, tôi ra đứng cửa hang như mọi khi, xem hoàng hôn xuống.
b/ Chợ Năm Căn nằm sát bên bờ sông, ồn ào, đông vui, tấp nập.
c/ Cây tre là người bạn thân của nông dân Việt Nam (...).Tre, nứa, mai, vầu giúp người trăm nghìn công việc khác nhau.
- Cho biết giữa chủ ngữ và vị ngữ có mối quan hệ như thế nào ?
+ Chủ ngữ nêu tên sự vật, hiện tượng...
+ Vị ngữ biểu thị hành động trạng thái, đặc điểm của sự vật ...
1/Đặc điểm chủ ngữ
8
I/PHÂN BIỆT THÀNH PHẦN CHÍNH VỚI THÀNH PHẦN PHỤ CỦA CÂU
II. VỊ NGỮ
1/Đặc điểm vị ngữ
2/Cấu tạo vị ngữ
III/ CHỦ NGỮ:
1/Đặc điểm chủ ngữ
- Chủ ngữ có thể trả lời cho những câu hỏi như thế nào ?
Chủ ngữ thường trả lời cho câu hỏi Ai? Con gì? Cái gì?...
2/Cấu tạo chủ ngữ
9
I/PHÂN BIỆT THÀNH PHẦN CHÍNH VỚI THÀNH PHẦN PHỤ CỦA CÂU
II. VỊ NGỮ
1/Đặc điểm vị ngữ
2/Cấu tạo vị ngữ
III/ CHỦ NGỮ:
1/Đặc điểm chủ ngữ
2/Cấu tạo chủ ngữ
a/Một buổi chiều, tôi ra đứng cửa hang như mọi khi, xem hoàng hôn xuống.
1từ (đại từ)
b/ Chợ Năm Căn nằm sát bên bờ sông, ồn ào, đông vui, tấp nập.
Cụm danh từ
c/ Cây tre là người bạn thân của nông dân Việt Nam (...).Tre, nứa, mai, vầu giúp người trăm nghìn công việc khác nhau.
Từ (danh từ)
- Câu có một hay nhiều chủ ngữ.
10
Tiết 107 : CÁC THÀNH PHẦN CHÍNH CỦA CÂU
I/PHÂN BIỆT THÀNH PHẦN CHÍNH VỚI THÀNH PHẦN PHỤ CỦA CÂU
II. VỊ NGỮ
1/Đặc điểm vị ngữ
2/Cấu tạo vị ngữ
III/ CHỦ NGỮ:
1/Đặc điểm chủ ngữ
2/Cấu tạo chủ ngữ
-Em hãy cho biết chủ ngữ có những đặc điễm gì và có cấu tạo như thế nào
Ghi nhớ (SGK)
11
Bài tập 1 : Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong những câu sau. Cho biết chủ ngữ, vị ngữ có cấu tạo như thế nào?
(1) Chẳng bao lâu, tôi đã trở thành một thanh niên cường tráng. (2) Đôi càng tôi mẫm bóng. (3) Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt. (4) Thỉnh thoảng, muốn thử sức lợi hại của những chiếc vuốt, tôi co cẳng lên, đạp phanh phách vào các ngọn cỏ. (5) Những ngọn cỏ gâ�y rạp, y như có nhát dao vừa lia qua.
(Tô Hoài)
Luyện tập
12
Đôi càng tôi mẫm bóng.
CN(cụm DT)
VN(cụm DT)
Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt.
CN(cụm DT)
VN(hai cụmTT)
Thỉnh thoảng, muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt, tôi
co cẳng lên đạp phanh phách vào các ngọn cỏ.
CN (ĐT)
VN(hai cụm động từ)
Những ngọn cỏ gẫy rạp, y như có nhát dao vừa lia qua.
CN(Cụm DT)
VN(Cụm ĐT)
13
Chaúng bao laâu, toâi ñaõ trôû thaønh moät thanh nieân cöôøng traùng.
CN(ĐT)
VN( Cụm DT)
Bài 2: Đặt ba câu theo yêu cầu sau.
Một câu có vị ngữ trả lời câu hỏi Làm gì? Để kể lại một việc tốt em hoặc bạn em mới làm được.
Một câu có vị ngữ trả lời câu hỏi Là gì? Để giới thiệu một nhân vật trong truyện em vừa đọc với các bạn trong lớp.
Một câu có vị ngữ trả lời câu hỏi Như thế nào? Để tả hình dáng hoặc tính tình đáng yêu của một bạn trong lớp em.
Trong giờ kiểm tra, em đã cho bạn mượn bút.
Bạn em rất tốt.
Bạn Lan là lớp trưởng
14
CN
VN
TN
CN
VN
VN
CN
1. Dòng nào dưới đây nêu chính xác nhất về vai trò thành phần chính của câu?
A. Là những thành phần bắt buộc phải có mặt của câu.
B. Là những thành phần không bắt buộc phải có mặt của câu.
C. Là những thành phần bắt buộc phải có mặt để câu có cấu tạo hoàn chỉnh và diễn đạt được một ý trọn vẹn.
CỦNG CỐ
15
Hướng dẫn học ở nhà
Về nhà làm bài tập 3 SGK trang 94.
Chuẩn bị: soạn bài "Câu trần thuật đơn".
16