Bài 25. Các thành phần chính của câu

VỀ DỰ GIỜ MÔN NGỮ VĂN
Kính chào quý thầy cô
- Thế nào là hoán dụ?
- Hãy chỉ ra phép hoán dụ trong câu thơ sau?

“Bàn tay ta làm nên tất cả
Có sức người sỏi đá cũng thành cơm.”
(Hoàng Trung Thông)
KIỂM TRA BÀI CŨ
một chàng dế thanh niên cường tráng.”
(Tô Hoài)
I. Phân biệt thành phần chính với thành phần phụ của câu:
“Chẳng bao lâu, tôi đã trở thành
một chàng dế thanh niên cường tráng.”
(Tô Hoài)
I. Phân biệt thành phần chính với thành phần phụ của câu:
“Chẳng bao lâu,
tôi
đã trở thành
I. Phân biệt thành phần chính với thành phần phụ của câu:
Câu trả lời đúng phải là:
 Tôi về hôm qua.
- Anh về hôm nào ?
- Hôm qua
* Ghi nhớ:
Thành phần chính của câu là những thành phần bắt buộc phải có mặt để câu có cấu tạo hoàn chỉnh và diễn đạt được một ý trọn vẹn. Thành phần không bắt buộc có mặt được gọi là thành phần phụ.
một chàng dế thanh niên cường tráng.”
(Tô Hoài)
I. Phân biệt thành phần chính với thành phần phụ của câu:
“Chẳng bao lâu,
tôi
đã trở thành
CN
II. Vị ngữ:
(Tô Hoài)
(Đoàn Giỏi)
(Thép Mới)
hoàng hôn xuống.”
nập.”
ra đứng cửa hang như mọi khi, xem
“Một buổi chiều, tôi
nằm sát bên bờ sông, ồn ào, đông vui, tấp
“Chợ Năm Căn
là người bạn thân của nông dân Việt Nam […].
“Cây tre
giúp người trăm nghìn công việc khác nhau.”
Tre, nứa, mai, vầu
a)
b)
c)
Cụm DT
Cụm ĐT
* Ghi nhớ:
Vị ngữ là thành phần chính của câu có khả năng kết hợp với các phó từ chỉ quan hệ thời gian và trả lời cho các câu hỏi Làm gì ?, Làm sao ?, Như thế nào ?, hoặc Là gì ?
Vị ngữ thường là động từ hoặc cụm động từ, tính từ hoặc cụm tính từ, danh từ hoặc cụm danh từ.
Câu có thể có một hoặc nhiều vị ngữ.
I. Phân biệt thành phần chính với thành phần phụ của câu:
II. Vị ngữ:
III. Chủ ngữ:
(Tô Hoài)
(Đoàn Giỏi)
(Thép Mới)
hoàng hôn xuống.”
nập.”
ra đứng cửa hang như mọi khi, xem
“Một buổi chiều, tôi
nằm sát bên bờ sông, ồn ào, đông vui, tấp
“Chợ Năm Căn
là người bạn thân của nông dân Việt Nam […].
“Cây tre
giúp người trăm nghìn công việc khác nhau.”
Tre, nứa, mai, vầu
a)
b)
c)
Đại từ
Cụm DT
DT
DT
DT
DT
DT
“Khóc là nhục […]

Và dại khờ là những lũ người câm…”

(Tố Hữu)
(Tô Hoài)
(Đoàn Giỏi)
(Thép Mới)
hoàng hôn xuống.”
nập.”
ra đứng cửa hang như mọi khi, xem
“Một buổi chiều, tôi
nằm sát bên bờ sông, ồn ào, đông vui, tấp
“Chợ Năm Căn
là người bạn thân của nông dân Việt Nam […].
“Cây tre
giúp người trăm nghìn công việc khác nhau.”
Tre, nứa, mai, vầu
a)
b)
c)
Đại từ
Cụm DT
DT
DT
DT
DT
DT
* Ghi nhớ:
Chủ ngữ là thành phần chính của câu nêu tên sự vật, hiện tượng có hành động, đặc điểm, trạng thái,… được miêu tả ở vị ngữ. Chủ ngữ thường trả lời cho các câu hỏi Ai ?, Con gì ?, hoặc Cái gì ?
Chủ ngữ thường là danh từ, đại từ hoặc cụm danh từ. Trong những trường hợp nhất định, động từ, tính từ hoặc cụm động từ, cụm tính từ cũng có thể làm chủ ngữ.
Câu có thể có một hoặc nhiều chủ ngữ.
Là thành phần chính của câu.
Là thành phần chính của câu.
Thường là danh từ, đại từ, cụm danh từ.
Làm gì? Làm sao? Như thế nào? Là gì?
Ai? Con gì? Cái gì?
Có thể kết hợp với các phó từ chỉ quan hệ thời gian.
Thường là động từ, cụm động từ, tính từ, cụm tính từ, danh từ cụm danh từ.
Một hoặc nhiều
Một hoặc nhiều
I. Phân biệt thành phần chính với thành phần phụ của câu:
II. Vị ngữ:
III. Chủ ngữ:
IV. Luyện tập:
Bài tập 1: Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong những câu sau. Cho biết mỗi chủ ngữ hoặc vị ngữ có cấu tạo như thế nào.
- Câu 1: Tôi đã trở thành chàng dế thanh niên cường tráng.

- Câu 2: Đôi càng tôi mẫm bóng.

- Câu 3: Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt.

- Câu 4: Tôi co cẳng lên, đạp phanh phách vào các ngọn cỏ.

- Câu 5: Những ngọn cỏ gẫy rạp, y như có nhát dao vừa lia qua.
Bài tập 2: Đặt câu theo yêu cầu sau:
a) Một câu có vị ngữ trả lời câu hỏi Làm gì? để kể lại một việc tốt em hoặc bạn em mới làm được.
Bài tập 3: Sau đó chỉ ra chủ ngữ trong câu em vừa đặt được và cho biết các chủ ngữ ấy trả lời cho những câu hỏi như thế nào.
Đặt câu:
“Trong giờ kiểm tra, em đã cho bạn mượn bút.”

 Chủ ngữ: “Em” trả lời cho câu hỏi: “Ai ?”
Giáo viên thực hiện: Lê Văn Sĩ
Phòng giáo dục và đào tạo Thanh Bình - Trường trung học cơ sở Tân Long
Xin chân thành cám ơn