Bài 25. Biến dạng của lá

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG
QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM
VỀ DỰ GIỜ TIẾT HỌC
MÔN SINH 6
Kiểm tra bài cũ
1. Phần lớn nước vào cây đi đâu?
2. Ý nghĩa của sự thoát hơi nước qua lá?
Phần lớn nước do rễ hút vào cây được lá thải ra môi trường bằng hiện tượng thoát hơi nước qua các lỗ khí ở lá.
- Tạo ra sức hút giúp cho việc vận chuyển nước và muối khoáng từ rễ lên lá.
- Gi? cho lỏ kh?i b? d?t núng du?i ỏnh n?ng m?t tr?i.
Tại sao khi đánh cây đi trồng ở nơi khác người ta phải chọn ngày râm mát và tỉa bớt lá hoặc cắt ngắn ngọn ?
 Làm như vậy nhằm mục đích làm giảm sự thoát hơi nước qua lá khi cây chưa bén rễ. Khi đánh cây, bộ rễ bị tổn thương nên lúc mới trồng rễ chưa thể hút nước để bù vào lượng nước đã mất qua lá. Lúc đó nếu bị mất nhiều nước quá, cây có thể héo rồi chết.
Lá cây gồm những bộ phận nào?
Lá cây gồm : phiến lá, cuống lá, trên
phiến lá có nhiều gân lá
Chức năng chính của lá cây là gì?
 Nhờ có diệp lục mà lá thực hiện quá trình quang hợp tổng hợp chất hữu cơ cho cây. Ngoài ra, lá cây còn thực hiện quá trình hô hấp và thoát hới nước .
Nhưng ở một số cây do thực hiện những chức năng khác, lá đã bị biến đổi về hình thái (biến dạng)
Tiết 28 : Bài 25. Thực hành : QUAN SÁT BIẾN DẠNG CỦA LÁ
Tiết 28 : Bài 25. Thực hành : QUAN SÁT BIẾN DẠNG CỦA LÁ
Quan sát mẫu vật kết hợp với hình SGK : Các loại lá biến dạng, thảo luận nhóm, trả lời câu hỏi :
Tiết 28 : Bài 25. Thực hành : QUAN SÁT BIẾN DẠNG CỦA LÁ
1. Lá của cây xương rồng có đặc điểm gì?
2. Vì sao đặc điểm đó giúp cho cây xương rồng có thể sống ở những nơi khô hạn thiếu nước?
3. Một số lá chét của cây đậu Hà Lan và lá ở ngọn cây mây có gì khác với các lá bình thường?
4. Những lá có biến đổi như vậy có chức năng gì đối với cây?
5. Quan sát củ riềng hoạc củ dong ta: Tìm những vảy nhỏ có ở trên thân rễ, hãy mô tả hình dạng và màu sắc của chúng?
6. Những vảy đó có chức năng gì đối với các chồi của thân rễ?
7. Quan sát củ hành cho biết: Phần phình to thành củ là do bộ phận nào của lá biến thành và có chức năng gì?
Quan sát mẫu vật kết hợp với hình SGK : Các loại lá biến dạng, thảo luận nhóm (7 phút), trả lời các câu hỏi dưới đây:
Tiết 28 : Bài 25. Thực hành : QUAN SÁT BIẾN DẠNG CỦA LÁ
1. Lá của cây xương rồng có đặc điểm gì?
2. Vì sao đặc điểm đó giúp cho cây xương rồng có thể sống ở những nơi khô hạn thiếu nước?
Quan sát mẫu vật kết hợp với hình SGK : Các loại lá biến dạng, thảo luận nhóm (7 phút), trả lời các câu hỏi dưới đây:
Lá
Tiết 28 : Bài 25. Thực hành : QUAN SÁT BIẾN DẠNG CỦA LÁ
Tên mẫu vật
Đặc điểm hình thái của lá biến dạng
Chức năng của lá biến dạng
Tờn lỏ bi?n d?ng
Xương rồng
Lá có gai nhọn










Làm giảm sự thoát hơi nước
Tiết 28 : Bài 25. Thực hành : QUAN SÁT BIẾN DẠNG CỦA LÁ
Lá biến
thành gai
Tiết 28 : Bài 25. Thực hành : QUAN SÁT BIẾN DẠNG CỦA LÁ
3. Một số lá chét của cây đậu Hà Lan và lá ở ngọn cây mây có gì khác với các lá bình thường?
4. Những lá có biến đổi như vậy có chức năng gì đối với cây?
Quan sát mẫu vật kết hợp với hình SGK : Các loại lá biến dạng, thảo luận nhóm (7 phút), trả lời các câu hỏi dưới đây:
Lá chét
Tiết 28 : Bài 25. Thực hành : QUAN SÁT BIẾN DẠNG CỦA LÁ
Tên mẫu vật
Đặc điểm hình thái của lá biến dạng
Chức năng của lá biến dạng
Tờn lỏ bi?n d?ng
Xương rồng
Lá đậu Hà lan
Lá có gai nhọn
Lá ngọn có dạng tua cuốn










Làm giảm sự thoát hơi nước
Giúp cây leo lên cao
Lá cây mây
Lá ngọn có dạng tay móc
Giúp cây bám để leo lên cao
Tiết 28 : Bài 25. Thực hành : QUAN SÁT BIẾN DẠNG CỦA LÁ
5. Quan sát củ riềng hoặc củ dong ta: Tìm những vảy nhỏ có ở trên thân rễ, hãy mô tả hình dạng và màu sắc của chúng?
6. Những vảy đó có chức năng gì đối với các chồi của thân rễ?
Quan sát mẫu vật kết hợp với hình SGK : Các loại lá biến dạng, thảo luận nhóm (7 phút), trả lời các câu hỏi dưới đây:
Củ Riềng
Củ Dong ta
Tiết 28 : Bài 25. Thực hành : QUAN SÁT BIẾN DẠNG CỦA LÁ
Tên mẫu vật
Đặc điểm hình thái của lá biến dạng
Chức năng của lá biến dạng
Tờn lỏ bi?n d?ng
Xương rồng
Lá đậu Hà lan
Lá cây mây
Củ dong ta
Lá có gai nhọn
Lá ngọn có dạng tua cuốn
Lá ngọn có dạng tay móc
Lá phủ trên thân rễ, có dạng vảy mỏng, màu nâu nhạt










Làm giảm sự thoát hơi nước
Giúp cây leo lên cao
Giúp cây bám để leo lên cao
Che chở, bảo vệ cho chồi của thân rễ
Tiết 28 : Bài 25. Thực hành : QUAN SÁT BIẾN DẠNG CỦA LÁ
Lá vảy
Củ Nghệ
Củ Gừng
Củ Tỏi
Tiết 28 : Bài 25. Thực hành : QUAN SÁT BIẾN DẠNG CỦA LÁ
7. Quan sát củ hành cho biết: Phần phình to thành củ là do bộ phận nào của lá biến thành và có chức năng gì?
Quan sát mẫu vật kết hợp với hình SGK : Các loại lá biến dạng, thảo luận nhóm (7 phút), trả lời các câu hỏi dưới đây:
Tiết 28 : Bài 25. Thực hành : QUAN SÁT BIẾN DẠNG CỦA LÁ
Tên mẫu vật
Đặc điểm hình thái của lá biến dạng
Chức năng của lá biến dạng
Tờn lỏ bi?n d?ng
Xương rồng
Lá đậu Hà lan
Lá cây mây
Củ dong ta
Củ hành
Lá có gai nhọn
Lá ngọn có dạng tua cuốn
Lá ngọn có dạng tay móc
Lá phủ trên thân rễ, có dạng vẫy mỏng, màu nâu nhạt
Bẹ lá phình to thành vảy dày, màu trắng










Làm giảm sự thoát hơi nước
Giúp cây leo lên cao
Giúp cây bám để leo lên cao
Che chở, bảo vệ cho chồi của thân rễ
Chứa chất dự trữ cho cây
Tiết 28 : Bài 25. Thực hành : QUAN SÁT BIẾN DẠNG CỦA LÁ
Lá dự trữ
Lá nha đam
Lá thuốc bỏng (cây sống đời)
Tiết 28 : Bài 25. Thực hành : QUAN SÁT BIẾN DẠNG CỦA LÁ
Cây bèo đất
 Trên lá có nhiều lông tuyến tiết ra chất dính thu hút, và tiêu hoá ruồi
Lá của cây bèo đất có đặc điểm gì?
Tiết 28 : Bài 25. Thực hành : QUAN SÁT BIẾN DẠNG CỦA LÁ
Cây bèo đất
Chức năng lá của cây bèo đất?

 Bắt và tiêu hoá ruồi
Tiết 28 : Bài 25. Thực hành : QUAN SÁT BIẾN DẠNG CỦA LÁ
Tên mẫu vật
Đặc điểm hình thái của lá biến dạng
Chức năng của lá biến dạng
Tờn lỏ bi?n d?ng
Xương rồng
Lá đậu Hà lan
Lá cây mây
Củ dong ta
Củ hành
Cây bèo đất
Lá có gai nhọn
Lá ngọn có dạng tua cuốn
Lá ngọn có dạng tay móc
Lá phủ trên thân rễ, có dạng vẫy mỏng, màu nâu nhạt
Bẹ lá phình to thành vảy dày, màu trắng
Trên lá có nhiều lông tuyến tiết chất dính










Làm giảm sự thoát hơi nước
Giúp cây leo lên cao
Giúp cây bám để leo lên cao
Che chở, bảo vệ cho chồi của thân rễ
Chứa chất dự trữ cho cây
Bắt và tiêu hóa ruồi
Tiết 28 : Bài 25. Thực hành : QUAN SÁT BIẾN DẠNG CỦA LÁ
Cây nắp ấm
Bình của cây nắp ấm do bộ phận nào biến đổi thành? Trong bình có đặc điểm gì?
Gân chính của một số lá kéo dài và phát triển thành bình có nắp đậy. Trong bình có chất dịch hấp dẫn sâu bọ.
Tiết 28 : Bài 25. Thực hành : QUAN SÁT BIẾN DẠNG CỦA LÁ
Cây nắp ấm
Bình đó có chức năng gì đối với cây?
Bắt và tiêu hóa sâu bọ chui vào bình
Tiết 28 : Bài 25. Thực hành : QUAN SÁT BIẾN DẠNG CỦA LÁ
Tên mẫu vật
Đặc điểm hình thái của lá biến dạng
Chức năng của lá biến dạng
Tờn lỏ bi?n d?ng
Xương rồng
Lá đậu Hà lan
Lá cây mây
Củ dong ta
Củ hành
Cây bèo đất
Cây nắp ấm
Lá có gai nhọn
Lá ngọn có dạng tua cuốn
Lá ngọn có dạng tay móc
Lá phủ trên thân rễ, có dạng vẫy mỏng, màu nâu nhạt
Bẹ lá phình to thành vảy dày, màu trắng
Trên lá có nhiều lông tuyến tiết chất dính
Gân lá phát triển thành cái bình có nắp đậy, thành bình có tuyến tiết chất dính










Làm giảm sự thoát hơi nước
Giúp cây leo lên cao
Giúp cây bám để leo lên cao
Che chở, bảo vệ cho chồi của thân rễ
Chứa chất dự trữ cho cây
Bắt và tiêu hóa ruồi
Bắt và tiêu hóa sâu bọ chui vào bình
Tiết 28 : Bài 25. Thực hành : QUAN SÁT BIẾN DẠNG CỦA LÁ
Cây bắt ruồi
Tiết 28 : Bài 25. Thực hành : QUAN SÁT BIẾN DẠNG CỦA LÁ
Tên mẫu vật
Đặc điểm hình thái của lá biến dạng
Chức năng của lá biến dạng
Tờn lỏ bi?n d?ng
Xương rồng
Lá đậu Hà lan
Lá cây mây
Củ dong ta
Củ hành
Cây bèo đất
Cây nắp ấm
Lá có gai nhọn
Lá ngọn có dạng tua cuốn
Lá ngọn có dạng tay móc
Lá phủ trên thân rễ, có dạng vẫy mỏng, màu nâu nhạt
Bẹ lá phình to thành vảy dày, màu trắng
Trên lá có nhiều lông tuyến tiết chất dính
Gân lá phát triển thành cái bình có nắp đậy, thành bình có tuyến tiết chất dính










Làm giảm sự thoát hơi nước
Giúp cây leo lên cao
Giúp cây bám để leo lên cao
Che chở, bảo vệ cho chồi của thân rễ
Chứa chất dự trữ cho cây
Bắt và tiêu hóa ruồi
Bắt và tiêu hóa sâu bọ chui vào bình
Có những loại lá biến dạng phổ biến nào?
Tiết 28 : Bài 25. Thực hành : QUAN SÁT BIẾN DẠNG CỦA LÁ
Tên mẫu vật
Đặc điểm hình thái của lá biến dạng
Chức năng của lá biến dạng
Tờn lỏ bi?n d?ng
Xương rồng
Lá đậu Hà lan
Lá cây mây
Củ dong ta
Củ hành
Cây bèo đất
Cây nắp ấm
Lá có gai nhọn
Lá ngọn có dạng tua cuốn
Lá ngọn có dạng tay móc
Lá phủ trên thân rễ, có dạng vẫy mỏng, màu nâu nhạt
Bẹ lá phình to thành vảy dày, màu trắng
Trên lá có nhiều lông tuyến tiết chất dính
Gân lá phát triển thành cái bình có nắp đậy, thành bình có tuyến tiết chất dính
Làm giảm sự thoát hơi nước
Giúp cây leo lên cao
Giúp cây bám để leo lên cao
Che chở, bảo vệ cho chồi của thân rễ
Chứa chất dự trữ cho cây
Bắt và tiêu hóa ruồi
Bắt và tiêu hóa sâu bọ chui vào bình
Lá biến thành gai
Tua cuốn
Tay móc
Lá vảy
Lá dự trữ
Lá bắt mồi
Lá bắt mồi
Tiết 28 : Bài 25. Thực hành : QUAN SÁT BIẾN DẠNG CỦA LÁ
Tên mẫu vật
Đặc điểm hình thái của lá biến dạng
Chức năng của lá biến dạng
Tờn lỏ bi?n d?ng
Xương rồng
Lá đậu Hà lan
Lá cây mây
Củ dong ta
Củ hành
Cây bèo đất
Cây nắp ấm
Lá có gai nhọn
Lá ngọn có dạng tua cuốn
Lá ngọn có dạng tay móc
Lá phủ trên thân rễ, có dạng vẫy mỏng, màu nâu nhạt
Bẹ lá phình to thành vảy dày, màu trắng
Trên lá có nhiều lông tuyến tiết chất dính
Gân lá phát triển thành cái bình có nắp đậy, thành bình có tuyến tiết chất dính
Làm giảm sự thoát hơi nước
Giúp cây leo lên cao
Giúp cây bám để leo lên cao
Che chở, bảo vệ cho chồi của thân rễ
Chứa chất dự trữ cho cây
Bắt và tiêu hóa ruồi
Bắt và tiêu hóa sâu bọ chui vào bình
Lá biến thành gai
Lá biến thành tua cuốn hoặc tay móc
Lá vảy
Lá dự trữ
Lá
bắt mồi
Sự biến dạng của lá có ý nghĩa gì ?
Tiết 28 : Bài 25. Thực hành : QUAN SÁT BIẾN DẠNG CỦA LÁ
 Lá của một số loại cây biến đổi hình thái thích hợp với chức năng ở những điều kiện sống khác nhau.
Biến dạng của lá giúp cây thích nghi với những điều kiện sống khác nhau
Lá bắt mồi : Lá của cây hạt bí có hai loại: một loại lá bình thường, làm chức năng chế tạo chất hữu cơ; một loại lá biến dạng, hình trái xoan rỗng do lá uốn cong lại thành một túi, miệng túi hướng về phía cành. Có một loại kiến nhỏ thường làm tổ trong các túi đó, chúng tha đất mùn vào túi, thành trong của túi tiết hơi nước làm cho mùn luôn luôn ẩm. Từ mấu cành mọc ra rễ phụ, phân nhánh đâm vào trong túi để lấy nước và muối khoáng cung cấp cho các lá khác tổng hợp chất hữu cơ, còn rễ chính chỉ có tác dụng giúp cây bám vào thân hoặc cành của cây gỗ khác.
EM CÓ BIẾT ?
34
DẶN DÒ
Học bài cũ
- Chuẩn bị bài mới : BÀI TẬP
+ Xem lại toàn bộ kiến thức từ tiết 1 đến tiết 29
+ Xem lại các bài tập trong SGK
35
CHÚC CÁC THẦY CÔ GIÁO MẠNH KHỎE
Chúc các em học giỏi