Bài 24. Ứng động

Kiểm tra bài cũ
1. Giải thích tại sao cây mọc ở sát các bức tường cao luôn hướng ra phía xa tường?
Cây mọc sát các bức tường cao luôn hướng ra phía xa tường để có nhiều ánh sáng hơn. Đây là đặc điểm của tính hướng sáng của cây,giúp cây tìm đến nguồn sáng để quang hợp.
2. Hãy nêu vai trò của hướng trọng lực trong đời sống của cây ?
Đảm bảo cho rễ cây mọc vào đất, để giữ cây và để hút nước cùng các chất khoáng có trong đất.
3. Tìm các ứng dụng trong nông nghiệp về vận động hướng động ?
Hướng đất : Làm đất tơi xốp ,thoáng khí đủ ẩm rễ cây sinh trưởng ăn sâu .
Hướng nước :Nơi nào được tưới nước thì rễ phânbố đến đó .Tưới nước ở rãnh làm cho rễ vươn rộng ,đâm sâu .
Hướng hóa chất : Nguồn phân bón cần cho cây vươn tới hấp thụ ,cần bón đúng lúc, đúng cách và đúng liều lượng .
Hướng sáng :Trồng nhiều loại cây ,chú ý mật độ từng loài ,mà gieo trồng cho thích hợp.
ỨNG ĐỘNG
Bài 24
I. Khái niệm
25oC - 30oC

Hãy qua sát tranh và đưa ra nhận xét?
Hoa nở là phản ứng của cây với tác nhân kích thích không định hướng: nhiệt độ, …

Ứng động là gì ?
Ứng động ( vận động cảm ứng) là hình thức phản ứng của cây trước một tác nhân kích thích không định hướng.
Cơ chế chung của các hình thức vận động cảm ứng là gì?
Cơ chế chung : là do sự thay đổi trương nước , co rút chất nguyên sinh, biến đổi quá trình sinh lí hóa theo nhịp điệu đồng hồ sinh học.
II/ Các kiểu ứng động:
 Có mấy kiểu ứng động?
Ứng động
Ứng động sinh trưởng
Ứng động không sinh trưởng
1. Ứng động không sinh tưởng
Thế nào là ứng động ko sinh trưởng?
Là các vận động không có sự phân chia và lớn lên của các tế bào cây, chỉ liên quan đến sức trương nước, xảy ra sự lan truyền kích thích, có phản ứng nhanh ở các miền chuyên hóa của cơ quan.
Là vận động cảm ứng mạnh mẽ do chấn động và và chạm cơ học
Quan sát tranh và cho biết hiện tượng xảy ra?
Lá cụp lại là do sự va chạm cơ học từ mọi hướng.
a. Vận động tự vệ của cây trinh nữ
So sánh kích thước của lá trước và sau khi xảy ra phản ứng?
Phản ứng cụp lá không liên quan đến sự sinh trưởng của lá.
Lá cây xấu hổ cụp lại nhờ cơ chế nào?
Cơ chế: Do cấu trúc các thể gối ( khớp gối) luôn căng nước , làm cành lá xòe rộng. Khi va chạm, nước bị mất di chyển nhanh ion k+ rời khỏi không bào làm lá cụp xuống.
Phản ứng nhanh được truyền bằng tín hiệu điện.
b.Vận động bắt mồi ở TV:
Quan sát hình,nhận xét các đặc tính riêng biệt của nhóm cây này?
Khi con mồi chạm vào lá→sức trương nước giảm→các gai,tua,lông cụp,các nắp đậy lại → giữ chặt con mồi.
Các tuyến trên các lông của lá tiết enzim (gần giống enzimprôteaza) phân giải con mồi.
Sau 1 vài giờ nắp, gai. Lông, tua trở lại bình thường
Khi trời mưa, các gai, lông nắp của cây ăn thịt này có khép lại ko? Vì sao?
Không vì giọt mưa ko chứa hóa chất ko gây phản ứng động
2.Ứng động sinh trưởng

Thế nào là ứng động sinh trưởng?
là các vận động có liên quan đến sự phân chia và lớn lên của các tế bào cây. Thường là các vận động theo đồng hồ sinh học.


a.Vận động cuốn vòng:
Quan sát dạng tua cuốn hình 24.3 SGK nhận xét hình dạng của vòng quấn?
Vận động cuốn vòng do đi chuyển đỉnh chóp của thân leo quấn quanh cọc dựa. thực hiện theo chu kì.
Thời gian quấn vòng túy theo loại cây.


Nhiệt ứng động
b.Vận động nở hoa:
Giảm 1oC
Tăng 3oC
Nhiệt ứng động
10h
9h
7h
24h
Quang ứng động
Nhận xét về các hiện tượng hoa nở trong ảnh? Cho biết có mấy loại cảm ứng?
 
Cảm ứng theo nhiệt độ
- Hoa nghệ tây : sau khi mang ra khỏi phòng lạnh ít phút , co ánh sáng,to thích hợp → nở.
- Hoa tuylip : nở vào to 25-30oC. ( giảm 1oC đóng lại, tăng 30C hoa bắt đầu nở)
Cảm ứng theo ánh sáng
- Hoa sen nở vào lúc sáng 7h, hoa 10h nở lúc 10h sáng. Hoa quỳnh và hoa dạ hương nở về đêm.
- Ánh sáng và nhiệt độ có liên quan với nhau.
Cơ chế:
- Vận động nở hoa do sự sinh trưởng ko đều của các tế bào ở hai mặt đối diện mỗi cánh hoa hay bề mặt của các cơ quan sinh trưởng
Phản ứng hoa nở liên quan đến sự dẫn truyền axin và trạng thái cân bằng hoocmon.
Vận động ngủ,thức
Thế nào là vận động thức ngủ?
Là sự vận động của cơ quan TV theo chu kỳ nhịp điệu đồng hồ sinh học,theo ĐK môi trường.
Chồi ngủ ở 1 số loài cây: bàng, phượng, khoai tây . Hạt, củ ngủ các hoạt động sống giảm thiểu ( tiềm sinh)
Nguyên nhân:
- Điều kiện sống thay đổi
- Tích lũy chất ức chế sinh trưởng ( axit apxixic) và giảm hàm lượng các chất KT sinh trưởng ( axin, giberelin)
III. Vai trò:
Nếu như lá của những cây sống ở vùng đất nghèo dinh dưỡng mà ko biến dạng để bắt sâu bọ thì điều gì sẽ xảy ra?
Nếu như ko có sự rụng lá về mùa đông thì sự sống của cây sẽ ntn?
vận động cảm ứng ở thực vật có vai trò gi?

Ứng động giúp sinh vật thích nghi đa dạng với những biến đổi không định hướng của môi trường để tồn tại và phát triển.

 Tại sao khi mua hoa tuylip về trưng trong những ngày tết, người bán hàng thường khuyên chúng ta để vài cục nước đá nhỏ dưới gốc cây?
VI. Ứng dụng:
 Khi chuẩn bị đem trồng làm thế nào để đánh thức chồi khoai tây?
Đặc điểm so sánh
Hướng động
Ứng động
2 Hướng tác động của kích thích
3. Phản ứng của cây
4. Mức độ phản ứng
- Theo 1 hướng xác định
- Không định hướng
- Có hướng( + hoặc -)
- Vô hướng
- Chậm
- Nhanh hơn
1 Khái niệm
Củng cố
Đặc điểm so sánh
Hướng động
Ứng động
2. Hướng tác động của kích thích
3. Phản ứng của cây
4. Mức độ phản ứng
- Theo 1 hướng xác định
- Không định hướng
- Có hướng (+ hoặc -)
- Không định hướng
- Chậm
- Nhanh
1. Khái niệm
- Phản ứng của cây với tác nhân kích thích từ 1 hướng xác định
- Phản ứng của cây với tác nhân kích thích không định hướng
Ứng động sinh trưởng
Ứng động không sinh trưởng
* Đặc điểm
* Cơ chế
* Ví dụ

Về nhà hoàn thành bảng trên