Bài 24. Ứng động

- Tại sao hoa thường nở vào ban ngày khi cĩ �nh s�ng?
- Cây trinh nữ "xấu hổ" như thế nào?
- Lồi th?c v?t n�o an th?t?
SINH HỌC 11 - CƠ BẢN
TIẾT 24 - BÀI 24
ỨNG ĐỘNG
NỘI DUNG BÀI HỌC
I. KHÁI NIỆM ỨNG ĐỘNG
II. CÁC KIỂU ỨNG ĐỘNG
1. Ư�ng động sinh trưởng
2. Ư�ng động không sinh trưởng
3. Vai trò của ứng động
QUY ƯỚC
- Chữ màu nâu: Tên đề mục
- Chữ màu đỏ: câu hỏi, lệnh
- Chữ màu xanh dương: ghi bài
- Chữ màu khác: mở rộng, liên hệ…
I. KHÁI NIỆM ỨNG ĐỘNG
Hướng sáng của chồi non
Quan sát hình; cho biết tác nhân kích thích và chiều hướng kích thích của mỗi trường hợp?
Hiện tượng cụp lá cây trinh nữ khi va chạm
I. KHÁI NIỆM ỨNG ĐỘNG
Tác nhân KT: nhiều tác nhân (tay, que…)
Hướng KT: mọi hướng
 Ứng động
Tác nhân KT: ánh sáng
Hướng KT: một hướng xác định
 Hướng động
 ÖÙng động là gì?
I. KHÁI NIỆM ỨNG ĐỘNG
- Ư�ng động là hình thức phản ứng của cây trước tác nhân kích thích không định hướng
Có những tác nhân nào gây ứng động ở thực vật?
- Phân loại ứng động dựa vào tác nhân kích thích:
Quang ứng động
Nhiệt ứng động
Hóa ứng động
Thủy ứng động…
Câu 1- PHT: Hoạt động theo bàn trong 2 phút, phân biệt hướng động và ứng động theo bảng sau:
Kích thích về
1 hướng xác định
Kích thích về
mọi hướng
Lá, cánh hoa
Hướng ánh sáng
của chồi non
Thân, cành, lá, rễ và các bộ phận khác của cây
Phản ứng bắt mồi
của cây nắp ấm
Phân biệt hướng động và ứng động
II. CÁC KIỂU ỨNG ĐỘNG
Tham khảo SGK, cho biết có mấy kiểu ứng động? Là những kiểu nào?
Ư�ng động sinh trưởng
Ư�ng động không sinh trưởng
II.1 ?ng d?ng sinh tru?ng
Em hiểu thế nào là sinh trưởng?
-> Sinh trưởng là sự tăng lên về kích thước và khối lượng của vật chất sống (không bao hàm sự sinh sản)

Thế nào là ứng động sinh trưởng?
II.1 ?ng d?ng sinh tru?ng
Xem đoạn phim về vận động nở hoa; cho biết nguyên nhân và cơ chế gây nên sự nở hoặc khép của hoa là gì?
Nguyên nhân:Do s? thay d?i cu?ng d? chi?u s�ng
Cơ chế: Sự sinh trưởng không đồng đều của tế bào 2 phía đối diện cùng cơ quan
Xem phim
II.1 Ứng động sinh trưởng
a. Khái niệm
Ứng động sinh trưởng là các vận động có liên quan đến sự phân chia và lớn lên của các tế bào của cây.
b. Nguyên nhân:
Do sự thay đổi của các tác nhân không định hướng (có tính chu kì)
c. Cơ chế:



Tốc độ sinh trưởng không đồng đều ở 2 phía đối diện của một cơ quan (lá, cánh hoa…)
d. Ví dụ:
Suy nghĩ độc lập, lấy 2 ví dụ khác nhau về ứng động sinh trưởng?
II.1 Ứng động sinh trưởng
Ư�ng động quấn vòng của các cây họ bầu bí
Hoa của cây Bồ công anh: sáng nở; tối cụp
Ư�ng động nở hoa
Hoa tulip, nở và cụp theo nhiệt độ
T0C = 240C
T0C = 270C
Hoa nghệ tây Crosus
Chạng vạng
Buổi sáng
Hoa nghệ tây, nở - cụp theo nhiệt d? v� th?i di?m chi?u s�ng
Trong sản xuất ứng động sinh trưởng được ứng dụng như thế nào?
Liên hệ thực tế
Xem đoạn phim, cho biết ứng động ở cây bắt mồi có liên quan đến sự sinh trưởng hay không?
II.2 Ứng động không sinh trưởng
Phim
II.2 Ứng động không sinh trưởng
Chạm nhẹ tay vào lá cây trinh nữ, hiện tượng gì sẽ xảy ra?
II.2 Ứng động không sinh trưởng
Cây trinh nữ Mimosa
Phim
Nguyên nhân nào làm lá cây trinh nữ lại “xấu hổ” khi bị va chạm?
II.2 Ứng động không sinh trưởng
Do sức trương của nửa dưới của các chỗ phình bị giảm ? nước di chuyển vào những mô lân cận
II.2 Ứng động không sinh trưởng
Hình 24.3. Khí khổng mở (A) và đóng (B)
a
b

Khái niệm:
Laø kieåu öùng ñoäng khoâng coù söï phaân chia vaø lôùn leân cuûa caùc teá baøo caây
b. Nguyên nhân:
Do tác động của tác nhân kích thích không định hướng (đột ngột)
c. Cơ chế:
Không liên quan đến tốc độ sinh trưởng
d. Ví dụ:
II.2 Ứng động không sinh trưởng
Cây bắt mồi
Bắt mồi ở cây nắp ấm
Cây gọng vó bắt mồi như thế nào?
( Drosera rotundifolia )
Phim


Tại sao lá những cây bắt mồi, nắp ấm lại biến đổi thành cơ quan bắt mồi?
Nếu không có khả năng này thì điều gì sẽ xảy ra?

II.3 Vai trò của ứng động
Vào mùa đông lá của cây thường xảy ra hiện tượng rụng lá, tại sao?
 Nếu không có hiện tượng trên thì ảnh hưởng như thế nào đến đời sống của cây?
Ứng động có vai trò gì đối với đời sống thực vật?
Ứng dụng của ứng động vào thực tế sản xuất như thế nào?
II.3 Vai trò của ứng động
Ư�ng động giúp cây thích nghi đa dạng đối với sự biến đổi của môi trường, bảo đảm cho cây tồn tại và phát triển
Ư�ng dụng: điều khiển sự ra hoa theo ý muốn; th�c d?y ho?c kìm h�m ch?i ng?
Chương trình chính