Bài 24. Tình hình văn hóa ở các thế kỷ XVI-XVIII

CHÀO MỪNG QUÍ THẦY CÔ
THAM DỰ TIẾT THAO GIẢNG
GV thực hiện : Hà Kiên Vinh
Ù
G
Tháng 2/2018
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TP CẦN THƠ
Trường THPT Thuận Hưng
Tổ Sử - Địa
DẠY HỌC CHỦ ĐỀ
TÌNH HÌNH KINH TẾ - VĂN HÓA VIỆT NAM Ở CÁC THẾ KỈ XVI-XVIII
TIẾT 1
TÌNH HÌNH KINH TẾ VIỆT NAM
Ở CÁC THẾ KỈ XVI-XVIII
NỘI DUNG BÀI HỌC
- Tình hình nông nghiệp ở các thế kỉ XVI-XVIII.
+ Nguyên nhân nào làm cho nền nông nghiệp nước ta cuối thế kỉ XV – XVI sa sút ?
+ Vì sao từ thế kỉ XVII nền nông nghiệp nước ta khôi phục và phát triển ?
+ Với những chính sách tích cực đã tác động đến nền nông nghiệp của nước ta như thế nào ?
+ Những hạn chế trong nông nghiệp giai đoạn này là gì?
- Sự phát triển của thủ công nghiệp ở các thế kỉ XVI-XVIII.
+ Nhận xét gì về thủ công nghiệp nước ta đương thời ?
+ Nhận xét gì về sự phát triển của thủ công nghiệp đương thời (XI – XVIII)? So sánh với giai đoạn trước.
- Sự phát triển của thương nghiệp ở các thế kỉ XVI-XVIII.
+ Nét mới trong nội thương thế kỷ XVI - XVIII?
+ Những yếu tố bên trong và bên ngoài nào thúc đẩy sự phát triển của ngoại thương?
+ Sự phát triển của ngoại thương có tác dụng gì cho sự phát triển của kinh tế nước ta?
- Sự hưng khởi của các đô thị ở các thế kỉ XVI-XVIII.
+ Nguyên nhân nào dẫn đến sự phát triển của các đô thị?
+ Nguyên nhân nào vào đầu thế kỉ XIX các đô thị lại suy tàn?
Hệ thống các câu hỏi
Hoạt động 1: Tìm hiểu về tình hình nông nghiệp ở các thế kỉ XVI-XVIII ( HOẠT ĐỘNG NHÓM : 4 nhóm ).
Nhóm 1: Nguyên nhân nào làm cho nền nông nghiệp nước ta cuối thế kỉ XV – XVI sa sút ?
Nhóm 2: từ thế kỉ XVII nền nông nghiệp nước ta như thế nào ?
Nhóm 3: những chính sách tích cực đã tác động đến nền nông nghiệp của nước ta như thế nào ?
Nhóm 4: Những hạn chế trong nông nghiệp giai đoạn này là gì?
Gợi ý sản phẩm
- Từ cuối thế kỷ XV - đầu thế kỷ XVI nông nghiệp sa sút:
+ Ruộng đất tập trung vào tay địa chủ, quan lại. Ruộng đất tư hữu ngày càng phát triển.
+ Nhà nước không quan tâm đến sản xuất.
+ Mất mùa, đói kém xảy ra. Đời sống nông dân khổ cực và họ đã vùng dậy đấu tranh.
- Từ nửa sau thế kỷ XVII nông nghiệp dần dần ổn định trở lại:
+ Nhân dân Đàng Ngoài và Đàng Trong đều tiến hành khai hoang, mở rộng diện tích canh tác. Đặc biệt ở Đàng Trong, diện tích ruộng đất tăng nhanh, vùng đất Nam Bộ được khai phá và trở thành vựa lúa ở Đàng Trong.
+ Các giống lúa được sử dụng trong sản xuất nông nghiệp đem lại năng suất cao nhất là đồng bằng sông Cửu Long.
+ Việc đắp đê, đào sông, làm thủy lợi được chú trọng.
+ Ngoài trồng lúa, các loại cây như sắn, khoai, ngô, đậu và các loại cây ăn quả đều phát triển.
- Từ thế kỉ XVI - XVIII, cũng là thời kì gia tăng tình trạng tập trung ruộng đất vào tay giai cấp địa chủ phong kiến.
Đặc điểm nông nghiệp Việt Nam từ cuối thế kỷ XV - đầu thế kỷ XVI
Tình hình nông nghiệp Việt Nam từ nửa sau thế kỷ XVII
Hoạt động 2: Tìm hiểu về sự phát triển của thủ công nghiệp
( HOẠT ĐỘNG CÁ NHÂN )
+ Nhận xét gì về thủ công nghiệp nước ta đương thời ?
+ Nhận xét gì về sự phát triển của thủ công nghiệp đương thời (XI – XVIII)? So sánh với giai đoạn trước.
- Nghề truyền thống tiếp tục phát triển đạt trình độ cao (dệt, gốm).
- Nghề mới xuất hiện như: Khắc in bản gỗ, làm đường trắng, làm đồng hồ, làm tranh sơn mài.
- Khai mỏ - một ngành quan trọng rất phát triển ở cả Đàng Trong và Đàng Ngoài.
Gợi ý sản phẩm
Các ngành thủ công nghiệp truyền thống
Làm gốm
Rèn sắt
Đúc đồng
Dệt vải
Các ngành thủ công nghiệp mới xuất hiện
Khắc in bản gỗ
Làm tranh sơn mài
Làm đồng hồ
Khai mỏ - một ngành quan trọng rất phát triển ở cả Đàng Trong và Đàng Ngoài.
Hoạt động 3: Tìm hiểu về sự phát triển của thương nghiệp
( HOẠT ĐỘNG CÁ NHÂN )
+ Nét mới trong nội thương thế kỷ XVI - XVIII?
+ Những yếu tố bên trong và bên ngoài nào thúc đẩy sự phát triển của ngoại thương?
+ Sự phát triển của ngoại thương có tác dụng gì cho sự phát triển của kinh tế nước ta?
Gợi ý sản phẩm
a. Nội thương:
- Ở các thế kỉ XVI - XVIII buôn bán trong nước ngày càng phát triển:
+ Chợ làng, chợ huyện... mọc lên khắp nơi và ngày càng đông đúc.
+ Ở nhiều nơi xuất hiện làng buôn.
+ Buôn bán lớn (buôn chuyến, buôn thuyền) xuất hiện.
+ Buôn bán giữa các vùng miền phát triển.
b Ngoại thương:
- Thế kỷ XVI - XVIII ngoại thương phát triển mạnh.
+ Thuyền buôn các nước: Bồ Đào Nha, Hà Lan, Anh) đến Việt Nam buôn bán ngày càng tấp nập.
+ Thương nhân nhiều nước đã lập phố xá, cửa hàng buôn bán lâu dài
- Đến giữa thế kỉ XVIII, do chính sách thuế khóa cũng như thái độ của chúa Nguyễn, chúa Trịnh, ngoại thương sa sút dần.
Nội thương, ngoại thương ở các thế kỉ XVI - XVIII
Hoạt động 4: Tìm hiểu về sự hưng khởi của các đô thị
( HOẠT ĐỘNG CÁ NHÂN )
+ Nguyên nhân dẫn đến sự hình thành và phát triển các đô thị ở các thế kỷ XVI - XVIII?
+ Những đô thị tiêu biểu ở Đàng ngoài và Đàng trong trong thời kỳ này?
+ Vì sao đến cuối thế kỷ XVIII các đô thị suy tàn ?
Gợi ý sản phẩm
- Thế kỉ XVI - XVIII nhiều đô thị mới hình thành phát triển hưng thịnh.
- Các đô thị: Thăng Long - Kẻ chợ, Phố Hiến (Hưng Yên), Hội An (Quảng Nam), Thanh Hà (Phú Xuân - Huế) trở thành những nơi buôn bán sầm uất.
- Đến cuối thế kỉ XVIII, ngoại thương sa sút; đầu thế kỷ XIX một số đô thị suy tàn.
Thăng Long - Kẻ chợ
Phố Hiến (Hưng Yên)
Thanh Hà (Phú Xuân - Huế)
SỰ HƯNG KHỞI CỦA CÁC ĐÔ THỊ
HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP
Câu 1. Sau thời kỳ loạn lạc kéo dài, tình hình nông nghiệp nước ta dần ổn định và phát triển trở lại vào thời kỳ nào?
A. Nửa đầu thế kỷ XVI. B. Nửa cuối thế kỷ XVI.
C. Nửa đầu thế kỷ XVII. D. Nửa cuối thế kỷ XVII.
Câu 2. Ý nào không phản ánh đúng tình hình nông nghiệp nước ta vào cuối thế kỷ XV đầu thế kỷ XVI?
A. Ruộng đất ngày càng tập trung vào tay tầng lớp địa chủ, quan lại.
B. Nhà nước không quan tâm nhiều đến sản xuất.
C. Thiên tai, hạn hán, mất mùa thường xuyên xảy ra.
D. Ở vùng đất mới Đàng Trong, nông nghiệp tương đối phát triển,
Câu 3. Điểm mới thể hiện sự phát triển của thủ công nghiệp ở nước ta trong các thế kỷ XVI – XVIII là
A. có nhiều làng nghề thủ công.
B. xuất hiện nhiều nghề thủ công mới.
C. một số thợ giỏi đã họp nhau tại các đô thị, lập phường vừa sản xuất vừa bán hàng.
D. hàng thủ công nước ta đã được buôn bán đến nhiều nước.
Câu 4. Điểm mới thể hiện sự phát triển của thương nghiệp ở nước ta trong các thế kỷ XVI – XVIII là
A. xuất hiện các chợ họp theo phiên.
B. xuất hiện các làng buôn và trung tâm buôn bán của các vùng.
C. thợ thủ công đem hàng đến các đô thị, cảng thị để bán.
D. có sự giao lưu buôn bán với một số nước trong khu vực.
Câu 5. Địa danh nào sau đây không phải là trung tâm buôn bán nổi tiếng của nước ta trong các thế kỷ XVI- XVIII?
A.Thăng Long. B.Phố Hiến. C.Hội An. D.Bắc Ninh.
VẬN DỤNG VÀ MỞ RỘNG
( Bài tập về nhà làm )
1/. Liệt kê những hải cảng quan trọng ở nước ta.
2/. Các làng nghề thủ công ở Quận Thốt Nốt.
TIẾT HỌC KẾT THÚC
CHÚC SỨC KHỎE QUÍ THẦY CÔ VÀ CÁC EM HỌC SINH
Ù
G