Bài 24. Tán sắc ánh sáng

TáN SắC áNH SáNG
SóNG áNH SáNG
Chương V
B�i 24
Th
Thời Niu- tơn người ta không coi màu trắng là một màu; vải trắng, giấy trắng được coi là không có màu, ánh sáng Mặt Trời cũng vậy. Niu- tơn không tán thành cách giải thích này.và đã làm thí nghiệm
nghiệm về sự tán sắc ánh sáng của Niu - Tơn Thí (1672)
Newton
1642 - 1727
F’
Màn M
L¨ng kÝnh P
F’
Màn M
L¨ng kÝnh P
Khi chùm ánh sáng trắng qua lăng kính nó
xảy ra hiện tượng gi?
F’
Màn M
KL: Khi đi qua lăng kính chùm sáng trắng không những bị khúc xạ về phía đáy lăng kính, mà còn bị trải ra thành dói sáng, trong đó có nhiều chùm sáng có m�u sắc khác nhau biến thiên liên tục từ đỏ đến tím.
Dói m�u sặc sỡ gọi là quang phổ của ánh sáng Mặt Trời (ánh sáng trắng), trong quang phổ này có 7 m�u cơ bản: Đỏ, da cam, vàng, lục, lam, chàm, tím.
Hiện tượng trên gọi là sự tán sắc ánh sáng (gây bởi lăng kính P).
Thí nghiệm về sự tán sắc ánh sáng của Niu - Tơn (1672)
II. Thí nghiệm với ánh sáng đơn sắc của Niu - Tơn
I. Thí nghiệm về sự tán sắc ánh sáng của Niu - Tơn (1672)
Để kiểm nghiệm xem có phải thủy tinh đã làm thay đổi màu của ánh sáng hay không. Niu- tơn đã làm thí nghiệm như sau
L¨ng kÝnh P
P`
Màn M`
Màn M
L¨ng kÝnh P
P`
Hiện tượng gì xảy ra
khi tia đỏ đi qua lăng kính?
KL: Chùm sáng m�u đỏ, tách ra từ quang phổ
Mặt Trời, sau khi qua lăng kính P`,
chỉ bị lệch mà không bị đổi m�u
- Gọi chùm sáng này là chùm sáng đơn sắc
Vậy, ánh sáng đơn sắc là ánh sáng có một m�u
nhất dịnh mà không bị tán sắc khi truyền qua lăng kính.V?i
Cựng m?t lang kớnh thỡ ndIII. Giải thích hiện tượng tán sắc
ánh sáng trắng là hỗn hợp của nhiều ánh sáng đơn sắc
có m�u biến thiên liên tục từ đỏ đến tím
Chiết suất của chất làm lăng kính đối với các ánh sáng đơn sắc khác nhau thì khác nhau. Chiết suất đối với ánh sáng đỏ thì nhỏ nhất và đối với ánh sáng tím thì lớn nhất.
Chiết suất phụ thuộc vào m�u sắc ánh sáng nên các thành phần đơn sắc bị lệch những góc khác nhau, do đó khi ló ra khỏi lăng kính chúng không trùng nhau nữa mà bị xoè rộng thành nhiều chùm đơn sắc.
Kết luận về sự tán sắc
Sự tán sắc ánh sáng là sự phân tách một chùm ánh sáng phức tạp thành các chùm sáng đơn sắc.
IV. ứng dụng
Tia sáng mặt trời bị tán sắc khi đi qua giọt nước mưa tạo nên cầu vồng
Đây là viên kim cương lớn nhất thế giới - Star of Africa
Màu sắc quyến rũ của nó là do ánh sáng chiếu vào bị tán sắc.
Sơ đồ máy quang phổ
Sơ đồ máy quang phổ
Máy quang phổ
Củng cố bài
ánh sáng trắng là hỗn hợp của nhiều ánh sáng đơn sắc khác nhau có m�u biến thiên liên tục từ đỏ đến tím.
Chiết suất của các chất trong suốt biến thiên theo m�u sắc của ánh sáng và tăng dần từ m�u đỏ đến mầu tím.
Các hiện tượng vật lý sẽ gặp trong chương
Đó là hiện tượng gì? Bài sau ta nghiên cứu
Bài tập
Bài tập 1
Hãy chọn câu đúng. Dải sáng nhiều m�u (trong đó có 7 m�u) trong thí nghiệm thứ nhất của Niu-ton được giải thích là do
thuỷ tinh đã nhuộm m�u cho ánh sáng
B. lăng kính đã tách riêng những chùm sáng nhiều m�u có sẵn trong chùm ánh sáng mặt trời.
C. lăng kính đã nhuộm m�u cho ánh sáng trắng.
D. các hạt ánh sáng bị nhiễu loại khi truyền qua thuỷ tinh.
Bài tập 2
Thí nghiệm với ánh sáng đơn sắc của Niu-Tơn nhằm chứng minh
sự tồn tại của ánh sáng đơn sắc
lăng kính không làm thay đổi m�u sắc của ánh sáng qua nó.
ánh sáng mặt trời không phải là ánh sáng đơn sắc.
ánh sáng có bất kì m�u gì, khi qua lăng kính cũng bị lệch về phía đáy.
Bài tập 3
Hãy chọn câu đúng.
Một chùm sáng Mặt Trời hẹp rọi xuống mặt nước trong một bể bơi và tạo ở đáy bể một vệt sáng
có m�u trắng dù chiếu xuyên hay chiếu vuông góc
có nhiều m�u dù chiếu xuyên hay chiếu vuông góc
có nhiều m�u khi chiếu xuyên và có m�u trắng khi chiếu vuông góc.
không có m�u dù chiếu thế nào.