Bài 24. Tán sắc ánh sáng

-- NTT--
1
*Tại sao sau cơn mưa thường
xuất hiện cầu vồng ?
*Tại sao lại nói “7 sắc cầu vồng” ?
2
HIỆN TƯỢNG
TÁN SẮC ÁNH SÁNG
Nguyễn Thanh Thủy
BK54 - Khoa Vật Lý - Tổ PP
Bài giảng:
-- NTT--
3
Nội dung chính của bài:
1. Thí nghiệm về sự tán sắc ánh sáng.
2. Thí nghiệm về ánh sáng đơn sắc.
3. Tổng hợp ánh sáng trắng.
4. Sự phụ thuộc của chiết suất của một môi
trường trong suốt vào màu sắc ánh sáng.
4
? V? ti?p du?ng truy?n c?a tia sỏng qua m?t
lang kớnh ( n > 1) trong cỏc tru?ng h?p sau.
Nh?n xột gỡ v? hu?ng c?a tia lú?
Kiểm tra bài cũ:
-- NTT--
5
S
I
S
I
J
K
J
K
Nhận xét:
Sau khi đi qua LK, hướng của tia ló bị lệch về phía đáy của LK so với hướng của tia tới.
Bài giải:
-- NTT--
6
Trong chương trước chúng ta đã nghiên cứu về đường đi của các tia sáng, chùm sáng, sự tạo ảnh qua các dụng cụ quang học. Nhưng ánh sáng có bản chất như thế nào? Chúng ta sẽ tiếp tục nghiên cứu trong chương VII: TÍNH CHẤT SÓNG CỦA ÁNH SÁNG.

Trước hết chúng ta tìm hiểu về:
“ Hiện tượng tán sắc ánh sáng”
-- NTT--
7
Vào năm 1642 Newton là người đầu tiên tiến hành thí nghiệm để khảo sát màu sắc của ánh sáng trắng.
-- NTT--
8
1.Thí nghiệm về sự tán sắc ánh sáng:
A
P
E
4
-- NTT--
9
Khi đi qua LK chùm sáng trắng bị khúc
xạ về phía đáy của LK và bị tách ra thành
nhiều chùm sáng có màu sắc khác nhau.
Ta gọi đó là hiện tượng tán sắc ánh sáng.
-- NTT--
10
Dải màu ta thu được trên màn có màu như cầu vồng gọi là quang phổ của ánh sáng trắng. Trong quang phổ có rất nhiều màu biến đổi dần dần từ màu này sang màu khác.
Quang phổ của ánh sáng trắng:
-- NTT--
11
Ánh sáng đơn sắc có bị tán sắc
khi đi qua lăng kính không?
?
-- NTT--
12
2. Thí nghiệm về ánh sáng đơn sắc.
a) Màu lục
b) Màu vàng
A
B
C
E
(1)
(2)
-- NTT--
13
Ánh sáng đơn sắc
không bị tán sắc khi
đi qua lăng kính.
-- NTT--
14
?Liệu rằng từ các màu đơn sắc đó
chúng ta có thể tổng hợp
thành ánh sáng trắng được
hay không?
Từ một chùm sáng trắng
chúng ta có thể tách được thành
những chùm đơn sắc khác nhau.
-- NTT--
15
3. Tổng hợp ánh sáng trắng.
A
(1)
(2)
E
-- NTT--
16
Như vậy nếu tổng hợp
các ánh sáng đơn sắc khác nhau
ta sẽ được ánh sáng trắng.

ĐN: Ánh sáng trắng là tập hợp
của vô số ánh sáng đơn sắc khác
nhau có màu biến thiên liên tục
từ đỏ đến tím.
-- NTT--
17
4. Sự phụ thuộc của chiết suất của một môi trường
trong suốt vào màu sắc ánh sáng.
Tại sao khi đi qua LK, các tia đơn sắc khác nhau lại bị lệch khác nhau?
TN Hiện tượng tán sắc ánh sáng
-- NTT--
18
Xét tia đỏ và tia tím.
Siniđ = nđ sinrđ
Sinit = nt sinrt
Lại có: iđ = it = i
rđ > rt
Vậy nđ < nt
-- NTT--
19
Như vậy: Chiết suất của lăng kính với những ánh sáng đơn sắc khác nhau thì khác nhau.
Đỏ
Tím
Ánh sáng trắng
nđỏ < nda cam < … < ntím
-- NTT--
20
Kiến thức trọng tâm cần nắm được:





Khái niệm hiện tượng tán sắc ánh sáng.
Định nghĩa ánh sáng đơn sắc.
Định nghĩa ánh sáng trắng.
Sự phụ thuộc của chiết suất của một môi
trường trong suốt vào màu sắc ánh sáng.
-- NTT--
21
5. Bài tập vận dụng :
Ánh sáng có bất kỳ màu gì khi đi qua LK cũng bị
lệch về phía đáy.
A
B
C
D
Câu 1.Thí nghiệm về ánh sáng đơn sắc của Newton
nhằm chứng minh:
Sự tồn tại của ánh sáng đơn sắc.
Lăng kính không làm thay đổi màu sắc của ánh
sáng qua nó.
Ánh sáng mặt trời không phải là ánh sáng đơn sắc.
Chọn câu trả lời đúng.
-- NTT--
22
Câu 2: Phát biểu nào sau đây là sai khi nói về
ánh sáng trắng và ánh sáng đơn sắc:
A
B
C
D
Ánh sáng trắng là tập hợp của vô số ánh sáng đơn sắc khác nhau có màu biến thiên liên tục từ đỏ đến tím.
Chiết suất của lăng kính với những ánh sáng đơn sắc khác nhau có trị số như nhau.
Ánh sáng đơn sắc là ánh sáng không bị tán sắc khi đi qua lăng kính.
Khi các ánh sáng đơn sắc đi qua một môi trường trong suốt thì chiết suất của môi trường đối với ánh sáng đỏ là nhỏ nhất, đối với ánh sáng tím là lớn nhất.
-- NTT--
23
* Tại sao sau cơn mưa thường xuất hiện cầu vồng?
* Tại sao lại nói “7 sắc cầu vồng” ?
Bảy màu của cầu vồng chính là do ánh sáng mặt trời bị tán sắc trong các hạt mưa gây nên.
-- NTT--
24
Một số TN đơn giản để tổng hợp
ánh sáng trắng:
Cho đĩa quay nhanh dần quanh trục 0 của đĩa. Do hiện tượng lưu ảnh trên võng mạc sẽ gây cho mắt cảm giác về màu tổng hợp là ánh sáng trắng.
0
Sự hòa trộn từ 3 màu sơ cấp.