Bài 24. Tán sắc ánh sáng

BÀI 42
HIỆN TƯỢNG TÁN SẮC ÁNH SÁNG
I./Thí nghiệm về sự tán sắc ánh sáng
1>Thí nghiệm
Thí nghiệm do Newton thực hiện năm 1672
Bố trí dụng cụ thí nghiệm như hình vẽ:
Chiếu 1 chùm ánh sáng trắng có dạng dải hẹp qua lăng kính
2.>KẾT QUẢ:
Trên màn M có 1 dải màu cầu vồng từ đỏ đến tím .Các tia màu đỏ bị lệch ít nhất ;tia màu tím bị lệch nhiều nhất
3.>Kết luận
Khi đi qua lăng kính ,chùm sáng trắng không những bị khúc xạ về phía đáy mà còn bị tách ra thành nhiều chùm sáng có nhiều màu sắc khác nhau .Hiện tượng này gọi là hiện tượng tán sắc ánh sáng
Dải có màu như cầu vồng gọi là quang phồ của ánh sáng trắng
II./Thí nghiệm về ánh sáng đơn sắc

1>Thí nghiệm

Thí nghiệm này cũng do Newton thực hiện
Thí nghiệm được bố trí như hình vẽ:
Màn (M2) có khoét một khe hẹp B song song khe hẹp A và đặt sau cho khe hẹp B nằm đúng vị trí màu nào đó trên quang phổ
( VD : Màu đỏ)
Sau màn (M2) đặt thêm màn M3 song song M2 và trên màn M3 có khe C song song khe B nằm đúng vị trí màu đỏ.
Lúc này chùm tia sáng ló ra khỏi khe C coi như hòan tòan màu đỏ
Cho chùm tia sáng này qua lăng kính thứ hai rồi chắn chùm tia ló bằng màn E
2.>Kết quả:
Trên màn E có một vạch màu đỏ  Chùm sáng màu đỏ qua lăng kính vẫn là một chùm sáng màu đỏ.
3.> Kết luận :

Ánh sáng đơn sắc là ánh sáng không bị tán sắc khi đi qua lăng kính. Mỗi ánh sáng đơn sắc có một màu nhất định gọi là màu đơn sắc.
III.>Tổng hợp ánh sáng trắng

1>Thí nghiệm

Newton đã thực hiện thí nghiệm sau đây:Bố trí dụng cụ như hình vẽ

Chiếu một chùm ánh sáng trắng đi qua lỗ tròn nhỏ nằm trên trục chính của một thấu kính hội tụ L sao cho có 1 ảnh thật màu trắng.Dùng lăng kính chắn chùm sáng này trước điểm hội tụ .Chùm sáng sẽ bị tán sắc và cho 1 daỉ màu liên tục .Đặt 1 thấu kính ngay sau dải maù naỳ và dùng màn E hứng ảnh ta được 1 ảnh sáng trắng .Hiện tượng này gọi là hiện tương tổng hợp ánh sáng trắng.
L2
E
S
2.>Kết luận :
Vậy ánh sáng trắng là tập hợp của vô số các ánh sáng đơn sắc khác nhau có màu biến thiên liên tục từ đỏ dến tím
IV.>Sự phụ thuộc cuả chiết suất của một môi trường trong suốt vào màu sắc ánh sáng.
Chiết suất của chất làm lăng kính đối với các ánh sáng đơn sắc khác nhau thì khác nhau.
Chiết suất đối với ánh sáng đỏ nhỏ nhất và đối với ánh sáng tím lớn nhất.
V. ỨNG DỤNG
Giải thích một số hiện tượng quang học như cầu vồng, quầng sáng … ; Sử dụng trong máy quang phổ.
 CỦNG CỐ
1) Thế nào là hiện tượng tán sắc ánh sáng ?
2) Định nghĩa ánh sáng trắng ?
3) Định nghĩa ánh sáng đơn sắc ?