Bài 24. Phân bố dân cư. Các loại hình quần cư và đô thị hoá

TRƯỜNG PTTH LÊ QUÝ ĐÔN
T?p th? h?c sinh 10A2
KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1: Cơ cấu sinh học bao gồm các loại:
Cơ cấu dân số theo giới và
theo độ tuổi.
b. Cơ cầu dân số theo lao động và
theo độ tuổi.
c. Cơ cầu dân số theo trình độ văn
hóa và theo giới.
d. Cơ cấu dân số theo tuổi và
theo trình độ văn hóa.
Câu 2: Tháp dân số của Việt Nam hiện nay có dạng:
a. Thu hẹp
b. Mở rộng
c. Ổn định
d. Tất cả đều sai
Bài 24:
Nội dung bài học :
I. Phân bố dân cư
II. Các loại hình quần cư
III. Đô thị hóa
Phân bố dân cư
1. Khái niệm
Dựa vào SGK và vốn kiến thức đã học, em hãy cho biết : phân bố dân cư là gì? Chỉ tiêu nào để đánh giá sự phân bố dân cư?
Phân bố dân cư(PBDC) là sự sắp xếp dân số một cách tự
phát hoặc tự giác trên một lãnh thổ nhất định, phù hợp với
điều kiện và các yêu cầu của xã hội.
Chỉ tiêu đánh giá tình hình PBDC là: Mật độ dân số (MĐDS)
Cách tính: M= S/D=người/km2
Trong đó: M là MĐDS
S là số dân
D là diện tích
Dân số Việt Nam : 84,156 triệu người
Diện tích cả nước : 331212 Km2

Dân số Thế Giới : 6477 triệu người
Diện tích Thế giới: 135.6 triệu Km2


Hãy tính MĐDS của Việt Nam và Thế giới năm 2006
Mật độ dân số : 254 người/km2
Mật độ dân số : 48 người/km2
2. Đặc điểm phân bố dân cư
Dựa vào 2 bảng số liệu trong SGK và kết hợp với biểu đồ trên đây hãy nhận xét về sự phân bố dân cư?
Dựa vào lược đồ dưới đây em hãy cho biết dân cư tập trung đông ở những khu vực nào, thưa thớt ở những khu vực nào?
Đông Nam Á
Nam Á
Tây và Nam Âu
Caribe
Bắc Mỹ
Bắc Phi
C. Đại Dương
Phân bố dân cư có 2 đặc điểm chính:
a) Phân bố dân cư không đều trong không gian:
-Các khu vực đông dân: Tây Âu, Nam Âu, Caribê, Đông Á, Nam Á, Trung Nam Á….
-Các khu vực thưa dân: Châu Đại Dương, Bắc Mĩ, Nam Mĩ, Trung Phi, Bắc Phi….
b) Phân bố dân cư có sự biến động theo thời gian:
-Đầu công nguyên MĐDS là: 0,00025 người/Km2
Năm 1650: 3,7 người/Km2
Hiện nay : 48 người/ Km2
-Trong từng châu lục từ thế kỉ XVII đến nay cũng có sự biến đổi.
Hà Nội
T.P Hồ Chí Minh
Tây Bắc
3. Các nhân tố ảnh hưởng đến phân bố dân cư:
Theo các em những nhân tố nào ảnh hưởng tới sự phân bố dân cư?
Các nhân tố ảnh hưởng tới sự
PBDC
Các nhân tố tự nhiên
Các nhân tố kinh tế- xã hội
Khí
hậu
Nguồn
nước
Địa hình
Đất đai
Khoáng
sản
Trình độ
phát triển
lực lượng
sản xuất
Tính chất
của nền
kinh tế
Lịch sử
khai thác
lãnh thổ
Chuyển
cư
II. Các loại hình quần cư
1. Khái niệm
Quần cư là hình thức biểu hiện cụ thể của việc phân bố dân cư trên bề mặt Trái Đất, bao gồm mạng lưới các điểm dân cư tồn tại trên một lãnh thổ nhất định
2. Phân loại và đặc điểm
Dựa vào SGk hãy cho biết căn cứ vào những dấu hiệu cơ bản nào để phân chia các loại hình quần cư? Có mấy loại hình quần cư?

Các dấu hiệu để phân chia các loại hình quần cư:

Chức năng của mỗi điểm dân cư.
Mức độ tập trung dân cư và quy mô dân sô.
Kiểu kiến trúc quy hoạch.
Các dấu hiệu khác : vị trí địa lý, kinh tế, điều kiện tự nhiên…

Có 2 loại hình quần cư: Quần cư nông thôn và quần cư
thành thị.
Các nhóm làm việc, nghiên cứu SGK, quan sát 2 bức tranh dưới đây và điền vào phiếu học tập rồi cử đại diện lên trình bày.
Một số hình ảnh về nông thôn và thành thị
III. Đô thị hóa
1. Đặc điểm
2. Khái niệm
3. Ảnh hưởng của đô thị hóa đến sự phát triển kinh tế- xã hội và môi trường.
Dựa vào bảng 24.3 và biểu đồ dưới đây. Em có nhận xét gì về sự thay đổi tỉ lệ dân cư thành thị và nông thôn trên thế giới trong thời kỳ 1900- 2005
Dân thành thị tăng nhanh, dân nông thôn giảm nhanh.


Biểu đồ thể hiện tỉ lệ dân cư thành thị và nông thôn, thời kỳ 1900 - 2005
1. Đặc điểm
- Xu hướng tăng nhanh dân thành thị: từ 13,6% năm 1900 đến năm 2005 là 48%.
- Dân cư tập trung vào các thành phố lớn và cực lớn (hơn 50 thành phố có số dân trên 5 triệu người).
- Phổ biến rộng rãi lối sống thành thị.
Dựa vào lược đồ dưới đây, em hãy kể tên một số siêu đô thị trên thế giới?
Một số quốc gia và vùng lãnh thổ có tỉ lệ dân số đô thị cao trên thế giới
Mô-na-cô
Singapo
Tô-ki-ô
Xaopaolo
2. Khái niệm
Qua những đặc điểm đó, em nào có thể khái niệm thế nào là đô thị hóa?
Đô thị hóa là một quá trình kinh tế- xã hội, biểu hiện ở một số đặc điểm như: sự tăng nhanh về số lượng và quy mô các điểm dân cư đô thị, sự phổ biến rộng rãi lối sống thành thị vào nông thôn…
3. Ảnh hưởng của đô thị hóa đến sự phát triển kinh tế- xã hội và môi trường
Ảnh hưởng tích cực:
+ Góp phần đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng kinh tế, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao đông.
+ Thay đổi sự phân bố dân cư.
Ảnh hưởng tiêu cực:
+ Sự mất cân đối lao động giữa thành thị và nông thôn.
+ Nạn thiếu việc làm, nghèo nàn ở thành phố ngày càng tăng.

Thiếu hụt lương thực, thiếu việc làm, điều kiện sinh hoạt ngày càng khó khăn, tệ nạn xã hội, ô nhiễm môi trường…..

Bằng sự hiểu biết của bản thân cộng với SGK em hãy nêu những
ảnh hưởng của đô thị hóa đến phát triển kinh tế - xã hội và môi trường?
Ảnh hưởng tiêu cực của quá trình đô thị hóa tới sự phát triển kinh tế-xã hội và môi trường
Nhân tố quyết định đến sự phân bố dân cư là:

A. Điều kiện tự nhiên
B. Trình độ phát triển
của lực lượng sản xuất
C. Các dòng chuyển cư
D. Lịch sử khai thác lãnh thổ
ĐÁP ÁN: B
Quần cư thành thị và quần cư nông thôn có sự khác nhau cơ bản về:
A. Chức năng
C. Mức độ tập trung dân cư
B. Phong cảnh kiến trúc
D. Cả 2 ý A và C
ĐÁP ÁN: D
Các em làm bài tập 3 trong SGK trang 97