Bài 24. Phân bố dân cư. Các loại hình quần cư và đô thị hoá

BÀI 24:PHÂN BỐ DÂN CƯ
CÁC LOẠI HÌNH QUẦN CƯ VÀ ĐÔ THỊ HÓA
I.PHÂN BỐ DÂN CƯ
Khái niệm:
Là sự sắp xếp dân số một cách tự phát hay tự giác trên một lãnh thổ nhất định, phù hợp với điều kiện sống và các yêu cầu xã hội.
Để thể hiện tình hình phân bố dân cư người ta thường sử dụng tiêu chí mật độ dân số, là số dân cư trú trên một đơn vị diện tích(thường là km2) đơn vị tính mật độ dân số là người/km2
Mật độ dân số =


2.Đặc điểm
a. Phân bố dân cư không đều trong
không gian:
Năm 2005:
+ Trên Trái Đất có 6477 triệu người
+ Mật độ dân số trung bình:
48người/km2
?.Dựa vào bảng số liệu sau đây, hãy nhận xét về tình hình phân bố dân cư trên thế giới.
b.Biến động về phân bố dân cư theo thời gian:

?.Dựa vào bảng trên, hãy nêu sự thay đổi về tỉ trọng phân bố dân cư trên thế giới trong thời kì 1650-2005
3. Các nhân tố ảnh hưởng đến phân bố dân cư
Phân bố dân cư là một hiện tượng xã hội có tính quy luật do tác động tổng hợp của hàng loạt nhân tố, trong đó nguyên nhân quyết định là trình độ phát triển của lực lượng sản xuất, tính chất của nền kinh tế, sau đó mới đến các nguyên nhân về điều kiện tự nhiên, lịch sử khai thác lãnh thổ, chuyển cư.
II.Các loại hình quần cư
1. Khái niệm:
Quần cư là hình thức thể hiện cụ thể của việc phân bố dân cư trên bề mặt Trái Đất, bao gồm mạng lưới các điểm dân cư tồn tại trên một lãnh thổ nhất định.
2.Phân loại và đặc điểm
Có hai loại quần cư chủ yếu là quần cư thành thị và quần cư nông thôn. Cơ sở cho việc phân chia này là căn cứ vào một hoặc một sớ dấu hiệu quan trọng như chức năng của mỗi điểm dân cư,mức độ tập trung dân cư, vị trí địa lí kinh tế, kiến trúc, quy hoạch. Hai kiểu quần cư nông thôn và thành thị có sự khác biệt rất lớn về chức năng và mức độ tập trung dân cư
1.Khái niệm
Đô thị hoá là một quá trình kinh tế - xã hội mà biểu hiện của nó là sự tăng nhanh về số lượng và quy mô của các điểm dân cư đô thị, sự tập trung dân cư trong các thành phố, nhất là các thành phố lớn, là sự phổ biến rộng rãi lối sống thành thị.
III.Đô thị hóa
2.Đặc điểm

Quá trình đô thị hoá thể hiện ở ba
đặc điểm chính sau:
dân số thành thị có xu hướng tăng nhanh
Dân cư tập trung vào các thành phố lớn
Phổ biến rộng rãi lối sống thành thị
a.Xu hướng tăng nhanh dân số thành thị

?.Dựa vào bảng số liệu trên, hãy nhận xét về tình hình phân bố dân cư trên thế giới
b.Dân cư tập trung vào các thành phố lớn

Số lượng các thành phố có số dân trên 1 triệu người ngày càng nhiều. Hiện nay trên thế giới có trên 270 thành phố từ 1 triệu dân trở lên, 50 thành phố có số dân từ 5 triệu trở lên
?.Căn cứ vào lược đồ, hãy cho biết:
Những châu lục và khu vực nào có tỉ lệ dân cư thành thị cao nhất
Những châu lục và khu vực nào có tỉ lệ dân cư thành thị
c. Phổ biến rộng rãi lối sống thành thị
Quá trình đô thị hóa làm cho lối sống của cư dân nông thôn nhích gần về lối sống thành thị về nhiều mặt.
3.Ảnh hưởng của đô thị hoá đến sự phát triển kinh tế-xã hội
và môi trường
a.Ảnh hưởng tích cực
Đô thị hóa không những góp phần thúc đẩy tốc độ tăng trưởng kinh tế, chuyển dịch cơ cấu kinh tế và cơ cấu lao động mà còn làm thay đổi sự phân bố dân cư và lao động, thay đổi quá trình sinh tử và hôn nhân ở các đô thị
b.Ảnh hưởng tiêu cực
Đô thị hoá không xuất phát từ công nghiệp hoá không phù hợp, cân đối với quá trình công nghiệp hoá dẫn đến nông thôn mất nhân lực, thiếu việc làm, nghèo nàn phát triển, điều kiện sinh hoạt thiếu thốn, môi trường ô nhiễm nghiêm trọng