Bài 24. Mưa

Kiểm tra bài cũ :
- 1 HS lên bảng làm bài. Đọc thuộc lòng bài thơ “Lượm” của Tố Hữu và nêu ý nghĩa của bài thơ?
- 4 HS khác làm ra phiếu học tập. Miêu tả bằng lời văn của em chuyến đi công tác cuối cùng và sự hi sinh của nhân vật chú bé Lượm ?
- Các HS dưới lớp theo dõi bạn trên bảng trình bày phần trả lời.
Bố cục :
Từ đầu đến trọc lóc
Quang cảnh sắp mưa, những hành động trạng thái khẩn trương của cây cối, loài vật.
Tiếp  hả hê
Cảnh vật trong cơn mưa
Phần còn lại
Hình ảnh con người
Thảo luận – 3 phút
Cơn mưa được miêu tả qua mấy giai đoạn ? Nhận xét thứ tự miêu tả ? Xác định bố cục bài thơ ?
Thảo luận – 5 phút
Tìm những từ ngữ miêu tả cảnh vật thiên nhiên trước và trong cơn mưa ? (hình dáng, hoạt động, động tác của cảnh vật và loài vật ở trong bài )
* Trước cơn mưa :
Mối bay ra
Gà tìm nơi ẩn nấp
Ông trời mặc áo giáp đen
Cây mía múa gươm
Kiến hành quân đầy đường
Cỏ rung tai
Tre tần ngần
Bưởi đu đưa
Chớp …
Ngọn mồng tơi nhảy múa…
Trong cơn mưa :
Đất trời mù trắng nước
Cóc nhảy chồm chồm
Chó sủa
Cây lá hả hê
+ Cảnh đám mây đen che phủ cả bầu trời như lớp áo trong gió.
+ Cây mía như người chiến sĩ có trong tay muôn nghìn lưỡi gươm.
+ Kiến như m?t đoàn quân vội vã hành quõn khẩn trương ( đi từng đàn có hàng lối )
+ Âm thanh của sấm to, mạnh, gần nhưng không đem đến cảm giác sợ hãi mà nghe thật rộn rã, vui tai của những cơn mưa lớn mùa hạ.
+ Cỏ gà là loại nhỏ, mọc sát đất, rung rinh trong gió như đang rung tai nghe.
+ Bụi tre: loại cây cao, cành lá đan vào nhau, khi gió thổi mạnh tưởng hình dung mái tóc của tre đang được gỡ rối.
Cỏc câu thơ kể lại m?t công việc bình thường quen thuộc của con người ở một làng quê đã được tác giả cảm nhận và miờu tả rất ấn tượng theo lối ẩn dụ khoa trương. Nhà thơ nhìn người cha đi cày về dưới trời mưa dông mà tưởng như ông đội trên đầu cả sấm, chớp, cả trời mưa....tầm vóc lớn lao và tư thế hiên ngang đầy sức mạnh của con người như sánh với cả thiên nhiên vũ trụ.
Nghệ thuật
- Sự dụng thể thơ tự do với những câu ngắn, nhịp nhanh.
- Sử dụng các phép nhân hoá, tác giả tạo dựng được hình ảnh sống động về cơn mưa.
- Khắc hoạ hình ảnh người cha đi cày về mang ý nghiã tượng trưng cho tư thế lớn lao, sức mạnh và vẻ đẹp của con người trước thiên nhiên.
- Quan sát và miêu tả thiên nhiên một cách hồn nhiên, tinh tế và độc đáo.
Hướng dẫn về nhà :
- Học thuộc lòng bài thơ.
- Hiểu được nội dung, nghệ thuật miêu tả thiên nhiên và con người trong bài thơ.
- Quan sát và miêu tả cảnh mưa rào ở thành phố hay vùng nuí, vùng biển hoặc mưa xuân ở làng quê.
- Đọc thêm các bài thơ khác của Trần Đăng Khoa.