Bài 24. Lượm

NGỮ VĂN 6
KIểM TRA BàI Cũ
Đọc thuộc lòng và diễn cảm năm khổ thơ đầu bài thơ “ Đêm nay Bác không ngủ” của nhà thơ Minh Huệ và nêu giá trị nội dung của bài thơ?
Hãy trình bày những hiểu biết của em về nhà thơ Tố Hữu ?
Tìm hiểu chung
1. Đọc và tìm hiểu chú thích
Tố Hữu tên thật là Nguyễn Kim Thành (1920 – 2002). Quê ở Thừa Thiên Huế.
Là nhà cách mạng, nhà thơ lớn của thơ ca cách mạng Việt Nam.
- Bài thơ “ Lượm” sáng tác năm 1949, trong thời kì kháng chiến chống thực dân Pháp ( 1946- 1954).
Bài thơ Lượm ra đời trong hoàn cảnh nào?
2. Tác giả - tác phẩm
Văn bản : LƯỢM
Tố Hữu
TÌM HIỂU CHUNG
1. Đọc và tìm hiểu chú thích
2. Tác giả - tác phẩm
3. Thể thơ :
Thơ bốn chữ
4. Bố cục :

- Từ đầu -> “Cháu đi xa dần” : Lượm trước khi hi sinh
- Tiếp -> “Hồn bay giữa đồng” : Khi Lượm làm nhiệm vụ và hi sinh
- Phần cuối : Sau khi Lượm hi sinh
3 phần
Văn bản : LƯỢM
Tố Hữu
TÌM HIỂU CHUNG
II. TÌM HIỂU CHI TIẾT:
1. Hình ảnh Lượm
Văn bản : LƯỢM
Tố Hữu
TÌM HIỂU CHUNG
II. TÌM HIỂU CHI TIẾT:
1. Hình ảnh Lượm
a. Lượm trước khi hi sinh
Hình ảnh Lượm trong cuộc gặp gỡ cuối cùng của hai chú cháu được miêu tả qua các chi tiết nào về : - Hình dáng ?
- Trang phục ?
- Cử chỉ ?
- Lời nói ?
+ Hình dáng : loắt choắt , thoăn thoắt , nghênh nghênh .
+ Trang phục : xắc xinh xinh , ca lô đội lệch
+ Cử chỉ : huýt sáo , nhảy
+ Lời nói : hồn nhiên
- Em có nhận xét gì về nghệ thuật miêu tả nhân vật Lượm của nhà thơ ?
- Quan sát trực tiếp , miêu tả sống động cụ thể , dùng nhiều từ láy gợi hình , phép so sánh .
- Nghệ thuật miêu tả ấy đã làm nổi rõ hình ảnh một chú bé với những đặc điểm nào ?
- Lượm hồn nhiên , nhanh nhẹn , yêu đời, gan dạ, trung thực .
Văn bản : LƯỢM
Tố Hữu
Bức tranh này minh hoạ cho thời điểm nào của chú bé Lượm ?
Lượm khi làm nhiệm vụ
1. Hình ảnh Lượm
b. Lượm trong khi làm nhiệm vụ
- Bỏ thư vào bao, vụt qua mặt trận.
Biểu thị sự nhanh nhẹn, dứt khoát, dũng cảm của Lượm, Lượm không sợ hiểm nguy, quyết tâm hoàn thành nhiệm vụ.
TÌM HIỂU CHUNG
II. TÌM HIỂU CHI TIẾT:
1. Hình ảnh Lượm
a.Lượm trước khi hi sinh :
- Bỏ thư vào bao
- Thư đề “thượng khẩn”
- Vụt qua mặt trận
Đạn bay vèo vèo
- Ca lô chú bé
Nhấp nhô trên đồng
Văn bản : LƯỢM
Tố Hữu
TÌM HIỂU CHUNG
II. TÌM HIỂU CHI TIẾT:
1. Hình ảnh Lượm
a. Lượm trước khi hi sinh .
b. Lượm trong khi làm nhiệm vụ .
c. Lượm hi sinh .
- Nhà thơ miêu tả sự hi sinh của Lượm qua câu thơ nào ? Đó là sự hi sinh như thế nào ?
- Bất ngờ, anh dũng.
- Tư thế: nằm trên lúa, tay nắm chặt bông.
- Sự hi sinh của Lượm gợi cho em những tình cảm và suy nghĩ gì ?
- Hi sinh dũng cảm nhưng nhẹ nhàng, thanh thản. Lượm không còn nữa nhưng hình ảnh đẹp đẽ của Lượm còn sống mãi với quê hương …
Văn bản : LƯỢM
Tố Hữu
TÌM HIỂU CHUNG
II. TÌM HIỂU CHI TIẾT:
1. Hình ảnh Lượm
2. Tình cảm của nhà thơ
- Trong bài thơ , tác giả nhân danh người chú có quan hệ gắn bó thân tình với Lượm . Tình cảm ấy bộc lộ như thế nào qua cái nhìn và cách xưng hô ở phần đầu bài thơ ?
- Cái nhìn trìu mến khi miêu tả vẻ đẹp hồn nhiên của Lượm
Cách xưng hô thân thiết ruột rà : chú cháu .
- Khi Lượm hi sinh tác giả thay đổi cách gọi Lượm như thế nào ? Cách gọi ấy bộc lộ tình cảm và thái độ gì của tác giả đối với Lượm ?
- Gọi Lượm là “ đồng chí” -> bộc lộ sự thân tình , trân trọng , coi Lượm như bạn chíên đấu .
Văn bản : LƯỢM
Tố Hữu
TÌM HIỂU CHUNG
II. TÌM HIỂU CHI TIẾT:
1. Hình ảnh Lượm
2. Tình cảm của nhà thơ
- Trong bài có những câu thơ có cấu tạo đặc biệt . Hãy tìm những câu thơ ấy ?
- Ra thế
Lượm ơi !

- Thôi rồi , Lượm ơi !
- Lượm ơi , còn không ?
- Nêu tác dụng của nó trong việc biểu hiện cảm xúc ?
-> Một câu thơ được trình bày thành 2 dòng
-> Câu thơ ngắt làm 2 vế bởi dấu phẩy .
=> Bộc lộ cảm xúc nghẹn ngào , đau xót như tiếng nức nở của nhà thơ khi Lượm hi sinh, nhưng cũng khẳng định Lượm sống mãi .
Văn bản : LƯỢM
Tố Hữu
Văn bản : LƯỢM
Tố Hữu
TÌM HIỂU CHUNG
II. TÌM HIỂU CHI TIẾT:
1. Hình ảnh Lượm
2. Tình cảm của nhà thơ
- Đoạn thơ cuối bài nhắc lại hình ảnh “Lượm” ở đầu bài có ý nghĩa gì?
- Đoạn cuối bài thơ là điệp khúc, là lời khẳng định “Lượm” còn sống mãi trong lòng nhà thơ và các thế hệ mai sau.
III. Tổng kết.
Ghi nhớ: SGK- Tr 77.
1. Nội dung: - Bài thơ khắc họa hình ảnh chú bé Lượm hồn nhiên, vui tươi, hăng hái, dũng cảm. Lượm đã anh dũng hi sinh nhưng hình ảnh của em vẫn còn sống mãi với quê hương, đất nước và trong lòng mọi người
2. Nghệ thuật: Kể kết hợp tả, thể thơ bốn chữ có sử dụng nhiều từ láy có tác dụng gợi hình ảnh và bày tỏ cảm xúc.
Em hãy khái quát về nội dung, nghệ thuật của bài thơ?
TÌM HIỂU CHUNG
II. TÌM HIỂU CHI TIẾT:
Văn bản : LƯỢM
Tố Hữu
1. Đọc diễn cảm bài thơ
TÌM HIỂU CHUNG
II. TÌM HIỂU CHI TIẾT:
III. Tổng kết
* Ghi nhớ ( SGK )
IV. Luyện tập
Văn bản : LƯỢM
Tố Hữu
a. Trong bài thơ “Lượm”, tác giả sử dụng phương thức biểu đạt nào?
b. Những yếu tố nghệ thuật nào có tác dụng trong việc thể hiện hình ảnh Lượm trong hai khổ thơ đầu?
A – Sử dụng nhiều từ láy gợi hình, gợi cảm;
B – Thể thơ bốn chữ giàu âm điệu;
C – Biện pháp so sánh;
D – Gồm tất cả những yếu tố trên;
2. Hãy chọn đáp án đúng trong các đáp án sau:
D – Miêu tả, tự sự, biểu cảm;
B – Tự sự, biểu cảm;
A – Miêu tả, tự sự;
C – Biểu cảm;