Bài 24. Lượm

Tố Hữu
Tiết 99 -100: Văn bản
1. Tác giả:
Tố Hữu (1920 - 2002) quê Thừa Thiên Huế
Là nhà cách mạng và là nhà thơ lớn của Việt Nam
Ông có nhiều tác phẩm nổi tiếng ghi lại những chặng đường lịch sử của dân tộc như: Tập thơ "Từ ấy", "Việt Bắc", "Gió lộng", "Ra trận", "Việt Nam máu và hoa".
2. Tác phẩm
Sáng tác năm 1949 trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp.
Được in trong tập thơ Việt Bắc.
Thể thơ: Bốn chữ
Một dòng có bốn chữ,
Bốn dòng tạo thành một khổ thơ.
Số khổ không hạn định.
Vần cách ở tiếng cuối dòng.
2. Phương thức biểu đạt
Tự sự kết hợp với trữ tình
3. Lời kể: Tác giả
4. Bố cục: Ba đoạn
Chú bé loắt choắt
Cái xắc xinh xinh
Cái chân thoăn thoắt
Cái đầu nghênh nghênh
Ca lô đội lệch
Mồm huýt sáo vang
Như con chim chích
Nhảy trên đường vàng.
- Cháu đi liên lạc
Vui lắm chú à
ở đồn Mang Cá
Thích hơn ở nhà!
Cháu cười híp mí
Má đỏ bồ quân
- Thôi chào đồng chí!
Cháu đi xa dần.
1. Hình ảnh Lượm trong cuộc gặp gỡ tình cờ với nhà thơ.
* Hình ảnh "đường vàng";
Con đường đầy nắng vàng rực rỡ, đầy lá vàng, rơm vàng.
Con đường cách mạng đưa dân tộc đến độc lập tự do.
Lời nói: Cháu đi liên lạc
Vui lắm.,
Thích hơn.
Từ láy gợi hình, hình ảnh so sánh, ẩn dụ.
Lượm nhỏ bé, nhanh nhẹn, vui tươi, hồn nhiên, tinh nghịch,
say mê tham gia Cách mạng với tâm hồn trong sáng thật
đáng yêu.
Những cách gọi khác nhau về Lượm có ý nghĩa:
- Chú bé: chưa thân thiết gần gũi lắm
- Cháu: thân mật, gần gũi như người ruột thịt
- Đồng chí: người bạn chiến đấu ngang hàng
- Chú đồng chí nhỏ: mến thương, trân trọng,
cảm phục
- Lượm ơi: cảm xúc mãnh liệt, cao độ
2. Hình ảnh Lượm trong chuyến liên lạc cuối cùng và sự hy sinh anh dũng.
Câu thơ: Ra thế
Lượm ơi!...
- Câu thơ ngắt đôi, nhịp ngắn, dấu cảm, dấu chấm lửng
- Cảm xúc nghẹn ngào, đau xót của tác giả
Vụt qua mặt trận
Đạn bay vèo vèo
Thư đề "Thuợng khẩn"
Sợ chi hiểm nghèo?
Hoàn cảnh:
Đạn bay vèo vèo
Thư đề "Thượng khẩn"
+ Từ láy gợi hình ? hoàn cảnh rất nguy hiểm, cái chết
kề bên
Thái độ hành động:
Vụt qua.
Sợ chi.?
+ Động từ mạnh ? Lượm dũng cảm, coi thường hiểm
nguy, quyết hoàn thành nhiệm vụ.
Bỗng loè chớp đỏ
Thôi rồi, Lượm ơi!
Chú đồng chí nhỏ
Một dòng máu tươi
Cháu nằm trên lúa
Tay nắm chặt bông
Lúa thơm mùi sữa
Hồn bay giữa đồng.
Lượm hy sinh:
Câu thơ: Thôi rồi, Lượm ơi!
Nhịp ngắn câu cảm ? sự xúc
động mãnh liệt, nghẹn ngào đau
xót, tiếc thương, trân trọng của tác giả.
Cái chết của Lượm rất nhẹ nhàng thanh
thản. Lượm nằm trên cánh đồng lúa quê
hương như thiên thần yên nghỉ.