Bài 24. Lượm

xin kính chào
các thầy cô và các em !
xin kính chào
các thầy cô và các em !
07/5/1954
1. Tác giả:
Văn bản:
Lượm
(Tố Hữu)
I. Đọc - Tìm hiểu chú thích:
nhà thơ: Tố Hữu
(1920-2002)
- Tác phẩm tiêu biểu:
" Từ ấy" (1937-1946);
" Việt Bắc" (1946-1954);
" Máu và hoa" (1972 - 1977);
" Ra trận" (1962 - 1971);
" Gió lộng" (1955 - 1961);
" Một tiếng đờn" (1979 - 1992).
- Phong cách nghệ thuật: Thơ Tố Hữu là thơ tự sự, tâm tình, với giọng điệu thầm kín, ngọt ngào
- Giải thưởng: + Gi?i nh?t Gi?i thu?ng Văn học H?i Van ngh? Vi?t Nam 1954-1955 (T?p tho Việt Bắc).
+ Gi?i thu?ng Văn học ASEAN (1996)
+ Gi?I thu?ng Hồ Chí Minh v? Văn học-Ngh? thu?t (d?t 1,nam 1996).
- Ông là nhà cách mạng, người mở đầu cho thơ ca cách mạng Việt Nam hiện đại.
1. Tác giả:
Văn bản:
Lượm
(Tố Hữu)
I. Đọc - Tìm hiểu chú thích:
Nhà thơ Tố Hữu
(1920-2002)
2. Tác phẩm:
Sáng tác 1949 - In trong tập Việt Bắc.
Nhà thơ Tố Hữu
(ảnh chụp năm 1949)
- Hoàn cảnh sáng tác: nhà thơ Tố Hữu kể: "Một đồng chí ở Thừa Thiên ra kể cho tôi nghe những tấm gương chiến đấu dũng cảm ở quê nhà và cho tôi biết tin về cháu Lượm. Nó là con của một chú em họ của tôi. Từ Cách mạng tháng 8 nó đã về với tôi ở Huế và cùng một số bạn nhỏ tự nguyện theo các chú bộ đội. Nó đi liên lạc cho đơn vị và trong khi đưa thư qua một cánh đồng, cháu bị trúng đạn hy sinh khi mới 14 tuổi.Tôi viết bài thơ Lượm, cảm thấy như còn đâu đây dáng điệu thật dễ thương, khuôn mặt trẻ con nhưng rất cứng cỏi của cháu."
(Tố Hữu - Nhớ lại một thời, NXB văn học 2000)
1. Tác giả:
Văn bản:
Lượm
(Tố Hữu)
I. Đọc - Tìm hiểu chú thích:
2. Tác phẩm:
- Thể loại: Thơ tự sự.
- Thể thơ: bốn chữ, nhịp nhanh.
- Phương thức biểu đạt: Biểu cảm kết hợp yếu tố miêu tả và tự sự.
- Hình ảnh Lượm qua sự hồi tưởng của nhà thơ trong cuộc gặp gỡ tình cờ giữa hai chú cháu: từ đầu . xa dần.
- Hình ảnh Lượm qua sự tưởng tượng của nhà thơ trong chuyến đi liên lạc cuối cùng: từ Ra thế . giữa đồng.
- Hình ảnh Lượm sau khi hi sinh: còn lại
* Bố cục: 3 phần.
Văn bản:
Lượm
(Tố Hữu)
I. Đọc - Hiểu chú thích:
II. Đọc - Hiểu văn bản:
1. Hình ảnh Lượm trong cuộc gặp gỡ giữa hai chú cháu
Chú bé loắt chắt
Cái xắc xinh xinh
Cái chân thoăn thoắt
Cái đầu nghênh nghênh

Ca lô đội lệch
Mồm huýt sáo vang
Như con chim chích
Nhảy trên đường vàng
+ Dáng điệu:
+ Trang phục:
+ Cử chỉ:
Loắt choắt
Chân thoăn thoắt.
Đầu nghênh nghênh.
Xắc xinh xinh.
Ca lô đội lệch.
- Nhịp nhanh.
- Từ láy gợi hình.
- Nghệ thuật so sánh
Mồm huýt sáo vang
Như con chim chích.
Nhảy trên đường vàng.
Văn bản:
Lượm
(Tố Hữu)
I. Đọc - Hiểu chú thích:
II. Đọc - Hiểu văn bản:
1. Hình ảnh Lượm trong cuộc gặp gỡ giữa hai chú cháu
? Nhận xét về hình ảnh con đường vàng, có ý kiến sau:
"Đường vàng không còn là hình ảnh hoàn toàn cụ thể mà còn là hình ảnh con đường trong hồi tưởng của nhà thơ. Đó có thể là con đường cát vàng, con đường nắng vàng, con đường bên cánh đồng lúa vàng. Có thể là tất cả những chất liệu vàng ấy để tạo thành một màu vàng ấm áp, tràn ngập không gian và con đường mà tung tăng trên đó là chú chim chích - Lượm - đang hớn hở chạy nhảy."
Văn bản:
Lượm
(Tố Hữu)
I. Đọc - Hiểu chú thích:
II. Đọc - Hiểu văn bản:
1. Hình ảnh Lượm trong cuộc gặp gỡ giữa hai chú cháu
* Nhỏ nhắn, nhanh nhẹn, hồn nhiên, tinh nghịch.
- Cháu đi liên lạc
Vui lắm chú à
ở đồn Mang Cá
Thích hơn ở nhà!

Cháu cười híp mí
Má đỏ bồ quân
Thôi chào đồng chí !
Cháu đi xa dần.
Vui.
Thích
Cười híp mí
* Thái độ:
Say mê công tác kháng chiến
liên lạc
Văn bản:
Lượm
(Tố Hữu)
I. Đọc - Hiểu chú thích:
II. Đọc - Hiểu văn bản:
1. Hình ảnh Lượm trong cuộc gặp gỡ giữa hai chú cháu
Một em bé liên lạc đáng yêu, hồn nhiên, vui tươi, say mê công tác kháng chiến.
Yêu quý
Văn bản:
Lượm
(Tố Hữu)
I. Đọc - Hiểu chú thích:
II. Đọc - Hiểu văn bản:
2. Hình ảnh Lượm trong chuyến đi liên lạc cuối cùng
+ Hoàn cảnh:
Từ láy
ác liệt, nguy hiểm
+ Hành động:
+ Thái độ:
Động từ mạnh
Câu hỏi tư từ
Vụt qua mặt trận
Đạn bay vèo vèo
Thư đề "Thượng khẩn"
Sợ chi hiểm nghèo?

Đường quê vắng vẻ
Lúa trỗ đòng đòng
Ca lô chú bé
Nhấp nhô trên đồng.
Đạn bay vèo vèo
Đường quê vắng vẻ
Vụt qua mặt trận
Sợ chi hiểm nghèo?
Nhanh, kh?n truong , dứt khoát, không sợ nguy hiểm
Thượng khẩn
Văn bản:
Lượm
(Tố Hữu)
I. Đọc - Hiểu chú thích:
II. Đọc - Hiểu văn bản:
2. Hình ảnh Lượm trong chuyến đi liên lạc cuối cùng
Gan dạ, dũng cảm

Khổ thơ:




Có những ý nghĩa sau:
"Cháu nằm trên lúa. Tay nắm chặt bông Lúa thơm mùi sữa Hồn bay giữa đồng.
Cảm phục
A- Hình ảnh Lượm hi sinh giống như một thiên thần bé nhỏ nhẹ nhàng, thanh thản yên nghỉ giữa cánh đồng quê hương.
B- Lượm hi sinh nhưng tâm hồn em đã hoá thân vào hương lúa ngọt ngào của quê hương.
C- Cánh đồng lúa như người mẹ quê hương đang dang tay ôm ấp em vào lòng hát ru em.
D- Cả 3 ý trên đều đúng
Đ
Văn bản:
Lượm
(Tố Hữu)
I. Đọc - Hiểu chú thích:
II. Đọc - Hiểu văn bản:
2. Hình ảnh Lượm trong chuyến đi liên lạc cuối cùng
Gan dạ, dũng cảm
1. Hình ảnh Lượm trong cuộc gặp gỡ giữa hai chú cháu
Một em bé liên lạc đáng yêu, hồn nhiên, vui tươi, say mê công tác kháng chiến.
- Yêu quý
- Ra thế
Lượm ơi!
- Thôi rồi, Lượm ơi!
Đau xót, tiếc thương, trân trọng
Sự hi sinh thiêng liêng cao cả
- Cảm phục
Văn bản:
Lượm
(Tố Hữu)
I. Đọc - Hiểu chú thích:
II. Đọc - Hiểu văn bản:
2. Hình ảnh Lượm trong chuyến đi liên lạc cuối cùng
Gan dạ, dũng cảm
1. Hình ảnh Lượm trong cuộc gặp gỡ giữa hai chú cháu
Một em bé liên lạc đáng yêu, hồn nhiên, vui tươi, say mê công tác kháng chiến.
3. Hình ảnh Lượm sau khi hi sinh
+ Lượm ơi, còn không?
Đau xót, ngỡ ngàng, không muốn tin rằng Lượm đã không còn nữa
Lượm sống mãi trong lòng nhà thơ, trong lòng mọi người và còn mãi với quê hương, đất nước
Câu hỏi tu từ,
tách ra thành một khổ
- Yêu quý
Cảm phục,đau xót, tiếc thương, trân trọng
Ngợi ca, tự hào
Thiêng liêng, cao cả
Văn bản:
Lượm
(Tố Hữu)
Qua bài thơ, hãy nêu cảm nhận chung của em về hình ảnh Lượm (theo mạch cảm xúc của bài thơ) bằng cách điền từ thích hợp vào mô hình:
Lượm
Gan dạ, dũng cảm.
Hồn nhiên, nhanh nhẹn.
Thiêng liêng, cao cả.
Bất tử với quê hương, đất nước
Thảo luận
I. Đọc - Hiểu chú thích:
II. Đọc - Hiểu văn bản:
Bài tập: Trong bài thơ tác giả gọi Lượm bằng nhiều đại từ xưng hô khác nhau. Sự thay đổi cách gọi đó có ý nghĩa gì ? Lựa chọn phương án đúng , sai .
A. Tránh lặp từ
B. Đó là một dụng ý nghệ thuật thể hiện những sắc thái quan hệ và tình cảm trong từng trường hợp khác nhau giữa nhà thơ và Lượm:
+ "Chú bé" là cách gọi thể hiện sự thân mật.
+ "Cháu" là cách gọi biểu lộ tình cảm gần gũi, thân thiết như quan hệ ruột thịt.
+ "Chú đồng chí nhỏ" là cách gọi vừa thân thiết, trìu mến, vừa trang trọng đối với một chiến sĩ nhỏ
+ "Lượm": được dùng khi tình cảm, cảm xúc lên đến cao độ.
Đ
Đ
I. Đọc - Hiểu chú thích:
II. Đọc - Hiểu văn bản:
Bài tập: Nhận xét về nghệ thuật đặc sắc của bài thơ, có những ý kiến sau:
Thể thơ bốn chữ được vận dụng phù hợp.
Sử dụng nhiều từ láy có giá trị gợi hình và giàu âm điệu.
Sử dụng linh hoạt các kiểu câu.
Cả A, B, C đều đúng.
Kết hợp A và C.
Em hãy lựa chọn phương án đúng nhất ?
Đ
I. Đọc - Hiểu chú thích:
II. Đọc - Hiểu văn bản:
III. Tổng kết:
1. Nghệ thuật
2. Nội dung
Bằng cách kết hợp miêu tả với kể chuyện và biểu hiện cảm xúc, bài thơ đã khắc hoạ hình ảnh chú bé liên lạc Lượm hồn nhiên, vui tươi, hăng hái, dũng cảm. Lượm đã hi sinh nhưng hình ảnh của em còn mãi với quê hương, đất nước và trong lòng mọi người.
Thể thơ bốn chữ, nhiều từ láy có giá tri gợi hình và giàu âm điệu đã góp phần tạo nên thành công nghệ thuật xây dựng hình tượng nhân vật.
Ghi nhớ:
Lượm
Kim Đồng
Lê Văn Tám
Vừ A Dính
Hình tượng tuổi thơ Việt Nam anh hùng
Văn bản:
Lượm
(Tố Hữu)
IV: Luyện tập
tìm ô chữ
1
2
3
4
5
Ô chữ hàng dọc gồm 5 chữ cái: Khẳng định hình ảnh Lượm trong lòng mọi người, quê hương, đất nước.
Ô chữ gồm 5 chữ cái: Một trong những chủ đề lớn trong
thơ Tố Hữu là viết về ai ?
? Ô chữ gồm 7 chữ cái: Một từ diễn tả dáng vẻ của Lượm
trong chuyến đi liên lạc cuối cùng.
? Ô chữ gồm 5 chữ cái: Trong bài thơ Tố Hữu sử dụng
thành công loại từ này.
? Một từ gồm 9 chữ cái: "Hình ảnh Lượm hi sinh nằm
giữa cánh đồng lúa giống như một."
?5 Một từ gồm 6 chữ cái: một từ Hán Việt đồng nghĩa với
từ "hi sinh".
IV: Luyện tập
tìm ô chữ
Ô chữ hàng dọc gồm 5 chữ cái: Khẳng định hình ảnh Lượm trong lòng mọi người, quê hương, đất nước.
Văn bản:
Lượm
(Tố Hữu)
Tiết học đã kết thúc.
Cảm ơn các thầy giáo, cô giáo
các em học sinh
Đã tham gia tiết học này.