Bài 24. Lượm

08-03
Nhiệt liệt Chào mừng
các thầy cô giáo về dự hội giảng
Giáo viên: Trần Thị Thư
Đơn vị: Trường THCS Nam Phú
1, Tác giả :
Tố Hữu tên thật là Nguyễn Kim Thành (1920 - 2002). Quê Thừa Thiên Huế.
Là nhà cách mạng, nhà thơ lớn của thơ ca cách mạng Việt Nam.
Bài thơ sáng tác năm 1949, trong thời kì kháng chiến chống thực dân Pháp (1946- 1954).
2, Tác phẩm:
I. Đọc - hiểu chú thích
3, Đọc:
"Một đồng chí ở Thừa Thiên ra kể cho tôi nghe những tấm gương chiến đấu dũng cảm ở quê nhà và cho tôi biết tin về cháu Lượm. Nó là con một chú em họ của tôi. Nó đi liên lạc cho đơn vị, trong khi đưa thư qua một cánh đồng, cháu bị trúng đạn, hy sinh khi mới 14 tuổi. Tôi viết bài thơ Lượm, thấy như còn đâu đây dáng điệu dễ thương khuôn mặt còn trẻ con nhưng rất cứng cỏi của nó".
(Tố Hữu. Nhớ lại một thời, NXB Văn học - 2000)

Tiết 99 : Lượm Tố Hữu
Ngày Huế đổ máu
Chú Hà Nội Về
Tình cờ chú, cháu
Gặp nhau Hàng Bè
Chú bé loắt choắt
Cái xắc xinh xinh
Cái chân thoăn thoắt
Cái đầu nghênh nghênh
Ca lô đội lệch
Mồm huýt sáo vang
Như con chim chích
Nhảy trên đường vàng.

- Cháu đi liên lạc
Vui lắm chú à
ở đồn Mang Cá
Thích hơn ở nhà!
Cháu cười híp mí
Má đỏ bồ quân
Thôi chào đồng chí
Cháu đi xa dần.
Bỗng lòe chớp đỏ
Thôi rồi, Lượm ơi!
Chú đồng chí nhỏ
Một dòng máu tươi!
Cháu nằm trên lúa
Tay nắm chặt bông
Lúa thơm mùi sữa
Hồn bay giữa đồng...
Lượm ơi, còn không ?
Chú bé loắt choắt
Cái xắc xinh xinh
Cái chân thoăn thoắt
Cái đầu nghênh nghênh
Ca lô đội lệch
Mồm huýt sáo vang
Như con chim chích
Nhảy trên đường vàng.
Cháu đi đường cháu
Chú lên đường ra
Đến nay tháng sáu
Chợt nghe tin nhà
Ra thế
Lượm ơi!...
Một hôm nào đó
Như bao hôm nào
Chú đồng chí nhỏ
Bỏ thư vào bao.
Vụt qua mặt trận
Đạn bay vèo vèo
Thư đề "Thượng khẩn``
Sợ chi hiểm nghèo ?
Đường quê vắng vẻ
Lúa trỗ đòng đòng
Ca lô chú bé
Nhấp nhô trên đồng.
Lượm
1, Tác giả :
2, Tác phẩm:
I. Đọc - hiểu chú thích
3, Đọc:
II. Tìm hiểu văn bản
1. Cấu trúc
* Thể thơ:
Bốn chữ nhịp ngắn nhanh, thường có vần chân và vần lưng xen kẽ
=> thích hợp với việc tái hiện hình ảnh và bộc lộ cảm xúc của tác giả.
* Phương thức biểu đạt:
Tự sự- Miêu tả - Biểu cảm
* Bố cục:
Phần 1: (Từ đầu-> xa dần)
Phần 2: ( Tiếp-> giữa đồng)
Phần 3: ( Còn lại)
Hình ảnh Lượm trongcuộc gặp gỡ tình cờ của hai chú cháu
Câu chuyện về chuyến đi liên lạc và sự hi sinh của Lượm
Hình ảnh Lượm còn s?ng mãi
2. Nội dung
a. Lượm trong cuộc gặp gỡ tình cờ
Tiết 99 : Lượm Tố Hữu
1, Tác giả :
2, Tác phẩm:
I. Đọc - hiểu chú thích
3, Đọc:
II. Tìm hiểu văn bản
1. Cấu trúc
2. Nội dung
a. Lượm trong cuộc gặp gỡ tình cờ
Ngày Huế đổ máu
Chú Hà Nội về
Tình cờ chú cháu
Gặp nhau Hàng Bè
=> Hoàn cảnh gay go ác
liệt của cuộc chiến tranh
Ngày Huế đổ máu
- Trang phục:
- Hình dáng:
- Cử chỉ:
- Lời nói:
+ cái xắc xinh xinh + ca lô đội lệch
+ loắt choắt + thoăn thoắt + nghênh nghênh
+ huýt sáo, + cười híp mí
- Cháu đi liên lạc Vui lắm chú à ... - Thôi chào đồng chí !
xinh xinh
loắt choắt
nghênh nghênh
+ như con chim chích
Từ láy
->So sánh
Trang phục của các chiến sĩ vệ quốc
=> Nhỏ bé, nhanh nhẹn, tinh nghịch
Say mê công tác kháng chiến
=> có ích
thoăn thoắt
như con chim chích
Tiết 99 : Lượm Tố Hữu
Chú bé liên lạc thời kì chống Pháp
1, Tác giả :
2, Tác phẩm:
I. Đọc - hiểu chú thích
3, Đọc:
II. Tìm hiểu văn bản
1. Cấu trúc
2. Nội dung
a. Lượm trong cuộc gặp gỡ tình cờ
- Một chú bé liên lạc hồn nhiên vui tươi, say mê tham gia công tác kháng chiến.
Thảo luận
Hình ảnh "Con đường vàng" gợi cho em suy nghĩ gì ?
- Con đường có nắng vàng, cát vàng.
- Con đường tương lai tươi sáng mà cách mạng đem đến cho thiếu nhi Việt Nam.
- Con đường có lúa vàng, có rơm vàng.
b) Lượm trong khi làm nhiệm vụ và
hi sinh.
Tiết 99 : Lượm Tố Hữu
1, Tác giả :
2, Tác phẩm:
I. Đọc - hiểu chú thích
3, Đọc:
II. Tìm hiểu văn bản
1. Cấu trúc
2. Nội dung
a. Lượm trong cuộc gặp gỡ tình cờ
- Một chú bé liên lạc hồn nhiên vui tươi, say mê tham gia công tác kháng chiến.
b) Lượm trong khi làm nhiệm vụ và
hi sinh.
Sợ chi hiểm nghèo ?
-> Thái độ thách thức, bất chấp nguy hiểm của Lượm.
Vụt qua mặt trận
ĐT mạnh -> hành động nhanh , khẩn trương
TT miêu tả -> gợi tình thế ác liệt của cuộc chiến tranh.
Đạn bay vèo vèo
=> Gan dạ , dũng cảm
Bỗng loè chớp đỏ
Một dòng máu tươi
-> Cái chết đến bất ngờ
đột ngột
- Hi sinh nhẹ nhàng thanh thản - Lượm như một thiên thần đang nằm ngủ.
=> Sự hi sinh cao đẹp.
Cháu nằm trên lúa
Tay nắm chặt bông
Lúa thơm mùi sữa
Hồn bay giữa đồng
Tiết 99 : Lượm Tố Hữu
1, Tác giả :
2, Tác phẩm:
I. Đọc - hiểu chú thích
3, Đọc:
II. Tìm hiểu văn bản
1. Cấu trúc
2. Nội dung
a. Lượm trong cuộc gặp gỡ tình cờ
- Một chú bé liên lạc hồn nhiên vui tươi, say mê tham gia công tác kháng chiến.
b Lượm trong khi làm nhiệm vụ và hi sinh.
Ra thế
Lượm ơi !...
- Thôi rồi, Lượm ơi!
- Lượm ơi, còn không ?
Câu thơ tách làm hai dòng
-> thái độ sững sờ trước tin Lượm
hi sinh.
Câu cảm thán ngắt làm hai vế
-> Bộc lộ cảm xúc nghẹn ngào đau xót, tiếc thương trân trọng.
Câu thơ được tách ra thành một khổ thơ riêng
-> Nhấn mạnh, hướng người đọc suy nghĩ về sự còn hay mất của Lượm.
- Lượm gan dạ, dũng cảm trong chiến đấu và hi sinh anh dũng trong khi làm nhiệm vụ
Tiết 99 : Lượm Tố Hữu
... tự nhiên, tôi khẽ thốt lên
Lượm ơi, còn không?
Không! Những anh hùng dù nhỏ tuổi như cháu không bao giờ chết. Cuộc kháng chiến của nhân dân ta có rất nhiều dũng sĩ thiếu nhi như cháu Lượm, càng ngày càng nhiều không thể nào đếm xuể, không thể nào biết hết. Có lẽ đó cũng là một đặc trưng. Một niềm tự hào lớn của dân tộc ta vốn có truyền thống lâu đời như Trần Quốc Toản ngày xưa vậy.
(Trích hồi kí "Nhớ lại một thời" - Tố Hữu)
1, Tác giả :
2, Tác phẩm:
I. Đọc - hiểu chú thích
3, Đọc:
II. Tìm hiểu văn bản
1. Cấu trúc
2. Nội dung
a. Lượm trong cuộc gặp gỡ tình cờ
- Một chú bé liên lạc hồn nhiên vui tươi, say mê tham gia công tác kháng chiến.
b) Lượm trong khi làm nhiệm vụ và hi sinh.
- Lượm gan dạ, dũng cảm trong chiến đấu và hi sinh anh dũng trong khi làm nhiệm vụ .
c) Hình ảnh Lượm vẫn còn sống mãi.
- Đó là điệp khúc, là lời khẳng định "Lượm" còn sống mãi trong lòng nhà thơ và các thế hệ mai sau.
Tiết 99 : Lượm Tố Hữu
Hoạt động nhóm: Ai nhanh hơn ?
Phân tích sự thay đổi trong cách xưng hô của tác giả
Cách gọi của một người lớn với một em trai nhỏ, thể hiện thân mật nhưng chưa phải gần gũi.
Biểu lộ tình cảm gần gũi thân thiết như ruột thịt -> Thể hiện sự trìu mến
Cách gọi vừa thân thiết, trìu mến , vừa trang trọng với một chiến sĩ nhỏ tuổi.
Bộc lộ tình cảm, cảm xúc của người kể lên đến cao độ.
=> Thể hiện sắc thái quan hệ và tình cảm trong từng trường hợp khác nhau giữa người kể chuyện và nhân vật Lượm.
1, Tác giả :
2, Tác phẩm:
I. Đọc - hiểu chú thích
3, Đọc:
II. Tìm hiểu văn bản
1. Cấu trúc
2. Nội dung
a. Lượm trong cuộc gặp gỡ tình cờ
- Một chú bé liên lạc hồn nhiên vui tươi, say mê tham gia công tác kháng chiến.
b) Lượm trong khi làm nhiệm vụ và hi sinh.
- Lượm gan dạ, dũng cảm trong chiến đấu và hi sinh anh dũng trong khi làm nhiệm vụ .
c) Hình ảnh Lượm vẫn còn sống mãi.
- Đó là điệp khúc, là lời khẳng định "Lượm" còn sống mãi trong lòng nhà thơ và các thế hệ mai sau.
III. Tổng kết
1. Nghệ thuật
2. Nội dung
Chọn phương án đúng
1- Cái hay của bài thơ được tạo nên bởi các yếu tố nghệ thuật nào ?
A. Kết hợp miêu tả với tự sự và biểu cảm .
B. Thể thơ bốn chữ, giàu âm điệu.
C. Nhiều từ láy gợi hình, cách so sách độc đáo.
D. Gồm tất cả các yếu tố trên.
(Ghi nhớ: SGK/77)
2- Chọn ý kiến đúng về nội dung bài thơ ?
A. Bài thơ khắc hoạ hình ảnh chú bé Lượm.
B . B�i tho kể lại chuyến đi liên lạc lần cuối của Lượm.
C. Bài thơ đã khắc hoạ hình ảnh chú bé Lượm hồn nhiên, dũng cảm, đã hi sinh anh dũng nhưng hình ảnh của em vẫn còn mãi với quê hương, đất nước.
D. Hình ảnh Lượm còn mãi với quê hương đất nước.
Tiết 99 : Lượm Tố Hữu
Cuộc gặp gỡ tình cờ giữa hai chú cháu.
- Lượm làm nhiệm vụ và hi sinh.
Lượm trong tâm trí nhà thơ v� m?i ngu?i
Nội dung
Nội dung
lượm
Hồi
t
ưởng
Hình dung
Hình ảnh Lượm hồn nhiên, dũng cảm, hi sinh anh dũng.
Tình cảm yêu mến, xót thương, cảm phục.
- Kết hợp tự sự, miêu tả, biểu cảm.
Từ ngữ giàu hình ảnh, giàu âm điệu.
Nhịp thơ, xưng hô thay đổi linh hoạt.
Nghệ thuật
Nghệ thuật
I. Đọc - hiểu chú thích
II. Tìm hiểu văn bản
1. Cấu trúc
2. Nội dung
a. Lượm trong cuộc gặp gỡ tình cờ
- Một chú bé liên lạc hồn nhiên vui tươi, say mê tham gia công tác kháng chiến.
b) Lượm trong khi làm nhiệm vụ và hi sinh.
- Lượm gan dạ, dũng cảm trong chiến đấu và hi sinh anh dũng trong khi làm nhiệm vụ .
c) Hình ảnh Lượm vẫn còn sống mãi.
- Đó là điệp khúc, là lời khẳng định "Lượm" còn sống mãi trong lòng nhà thơ và các thế hệ mai sau.
III. Tổng kết
1. Nghệ thuật
2. Nội dung
(Ghi nhớ: SGK/77)
IV. Luyện tập
1. Viết một đoạn văn khoảng 10 dòng miêu tả chuyến đi liên lạc cuối cùng và sự hi sinh của Lượm.
Vừa nhận được mệnh lệnh của cấp trên, Lượm bất chấp hiểm nguy, băng qua mặt trận đỏ lừ lửa đạn. Những viên đạn bay vèo vèo như muốn xới tung những thửa ruộng vàng rực trước mặt. Lượm thận trọng bỏ thư vào cái xách nhỏ vắt chéo ngang trước ngực rồi phóng như bay về phía trước. Kẻ thù tàn ác đã chĩa nòng súng theo hướng chiếc mũ ca lô nhấp nhô đang tiến lại gần. Một tiếng nổ vang dội cả đất trời, Lượm đã ngã xuống trên một cách đồng quê sực nức mùi lúa chín. Lượm đã hoá thân vào thiên nhiên và trở thành bất tử…
Tiết 99 : Lượm Tố Hữu
1. Trong bài thơ "Lượm", tác giả sử dụng phương thức biểu đạt nào?
A - Miêu tả, tự sự;
B - Tự sự, biểu cảm;
D - Biểu cảm;
C - Miêu tả, tự sự, biểu cảm;
2. Những yếu tố nghệ thuật nào có tác dụng trong việc thể hiện hình ảnh Lượm trong hai khổ thơ đầu?
A - Sử dụng nhiều từ láy gợi hình, gợi cảm;
B - Thể thơ bốn chữ giàu âm điệu;
C - Biện pháp so sánh;
D - Gồm tất cả những yếu tố trên;
Luyện tập
Hướng dẫn học ở nhà:
1. Hoàn thành bài tập luyện- Thuộc ghi nhớ.
2. Viết bài văn ngắn nêu cảm nghĩ của em về nhân vật Lượm.
3. Chuẩn bị : "Mưa"
+ Tìm hiểu tác giả Trần Đăng Khoa.
+ Trả lời câu hỏi phần đọc hiểu văn bản.
Kính chúc các thầy cô mạnh khoẻ.
chúc các em học giỏi