Bài 24. Lượm

Tiết 99
Lượm
--Tố Hữu--
Giáo viên : Nguyễn Thị Huyền Nga
Trường : THCS Võ Thị Sáu - TP Hòa Bình
Kiểm tra bài cũ
Đọc diễn cảm bài thơ Đêm nay Bác không ngủ
của nhà thơ Minh Huệ và nêu nội dung, nghệ thuật
của bài thơ ?
* Nội dung: Tình cảm yêu kính, cảm phục của người chiến sĩ,cũng là của mọi người đối với Bác.
- Tấm lòng yêu thương giản dị mà sâu sắc của Bác đối với quân và dân ta.
* NghÖ thuËt : Thể thơ năm chữ có nhiều vần liền thích hợp với lối kể chuyện.
- Kết hợp tự sự miêu tả biểu cảm.
- Lời thơ giản dị, chân thành nhiều từ láy gợi hình, gợi cảm.
I - giới thiệu chung :
Em hãy giới thiệu đôi nét về tác giả
Tố Hữu.
1, Tác giả :
Tiết 99 lượm
--Tố Hữu--
Tố Hữu (1920- 2002)
- Tên khai sinh: Nguyễn Kim Thành
- Quê quán: Thừa Thiên Huế
- Là nhà cách mạng, nhà thơ lớn của thơ ca hiện đại Việt Nam.
I - giới thiệu chung :
1, Tác giả :
2, Tác phẩm :
- Tên khai sinh: Nguyễn Kim Thành
- Quê quán: Thừa Thiên Huế
Tiết 99 lượm
- Là nhà cách mạng, nhà thơ lớn của thơ ca hiện đại Việt Nam.
* Các tác phẩm tiêu biểu của Tố Hữu : Từ ấy, Việt Bắc, Gió lộng, Ra trận, Việt Nam Máu và Hoa ...
Em hãy kể tên các
tác phẩm thơ lớn nổi tiếng của
Nhà thơ Tố Hữu mà em biết?
--Tố Hữu--
I - giới thiệu chung :
Em hãy giới thiệu xuất xứ
bài thơ Lượm ?
1, Tác giả :
2, Tác phẩm :
- Tên khai sinh: Nguyễn Kim Thành
- Quê quán: Thừa Thiên Huế
Tiết 99 lượm
- Là nhà cách mạng, nhà thơ lớn của thơ ca hiện đại Việt Nam.
- Bài thơ "Lượm" viết năm 1949- trong thời kì kháng chiến chống Pháp, in trong tâp thơ (Việt Bắc)
* Các tác phẩm tiêu biểu của Tố Hữu : Từ ấy, Việt Bắc, Gió lộng, Máu và Hoa ...
--Tố Hữu--
"Một đồng chí ở Thừa Thiên ra kể cho tôi nghe những tấm gương chiến đấu dũng cảm ở quê nhà và cho tôi biết tin về cháu Lượm. Nó là con một chú em họ của tôi. Nó đi liên lạc cho đơn vị, trong khi đưa thư qua một cánh đồng, cháu bị trúng đạn, hy sinh khi mới 14 tuổi. Tôi viết bài thơ Lượm, thấy như còn đâu đây dáng điệu dễ thương khuôn mặt còn trẻ con nhưng rất cứng cỏi của nó".
(Tố Hữu. Nhớ lại một thời, NXB Văn học - 2000)
Tiết 99 lượm
--Tố Hữu--
Nhà thơ có lần tâm sự :
Tố Hữu năm 1949
I - giới thiệu chung :
1, Tác giả :
2, Tác phẩm :
Tiết 99 lượm
II. Đọc - hiểu văn bản
* Đọc - hiểu chú thích
Yêu cầu đọc:
+ Đoạn đầu giọng vui nhịp nhanh, nhấn mạnh các từ láy tượng hình.
+ Đoạn sau nhịp thơ chậm, đặc biệt câu cảm thán và câu hỏi tu từ, những khổ thơ đặc biệt cần đọc lắng xuống, chậm lại, ngừng giữa dòng thơ.
* Thể thơ : Bốn chữ
* Phương thức biểu đạt:
- Tự sự- Miêu tả - Biểu cảm
* Bố cục:
--Tố Hữu--
3 phần
Tiết 99 lượm
I - giới thiệu chung :
II. Đọc - hiểu văn bản
* Bố cục:
P1 : Từ đầu - > Cháu đi xa dần : Hình ảnh Lượm trong cuộc gặp gỡ tình cờ giữa hai chú cháu
P2 :Tiếp - > hồn bay giữa đồng : Chuyến đi liên lạc và sự hy sinh của Lượm
P3 : Còn lại : Hình ảnh Lượm sống mãi
--Tố Hữu--
I - giới thiệu chung :
Tiết 99 lượm
II. Đọc - hiểu văn bản
1) Hình ảnh Lượm trong cuộc gặp gỡ tình cờ với nhà thơ :
- cái xắc xinh xinh - ca lô đội lệch
- loắt choắt, thoăn thoắt - nghênh nghênh
- huýt sáo, - cười híp mí
- Cháu đi liên lạc ;Vui lắm chú à ; Thôi chào đồng chí !
= >Trang phục của các chiến sĩ vệ quốc
=> Nhỏ bé, nhanh nhẹn, tinh nghịch
=> Hồn nhiên, vui vẻ, yêu đời
= >Say mê công tác kháng chiến
Đoạn thơ gợi lên trước mắt người đọc hình ảnh chú bé Lượm như thế nào ?
--Tố Hữu--
I - giới thiệu chung :
Tiết 99 lượm
II. Đọc - hiểu văn bản
1) Hình ảnh Lượm trong cuộc gặp gỡ tình cờ.
Trao đổi
1, Nghệ thuật tiêu biểu tác giả sử dụng trong đoạn thơ trên ?
2, Hình ảnh Con đường vàng gợi cho em suy nghĩ gì ?
- Sử dụng nhiều từ láy : Loắt choắt, xinh xinh, thoăn thoắt, nghênh nghênh - So sánh : Lượm như chim chích .
2, Hình ảnh Con đường vàng gợi cho em suy nghĩ gì ?
- Con đường vàng có thể là con đường cát vàng, con đường nắng vàng, con đường bên cánh đồng lúa vàng .
Có thể là tổng hợp tất cả các chất liệu vàng trên, để tạo ra một màu vàng ấm áp, tràn ngập không gian và con đường mà tung tăng , ríu rít trên đó là chú chim chích - Lượm đang nhảy chân sáo, nét mặt hớn hở, vui tươi, đáng yêu vô cùng
--Tố Hữu--
I - giới thiệu chung :
Tiết 99 lượm
II. Đọc - hiểu văn bản
1) Hình ảnh Lượm trong cuộc gặp gỡ tình cờ với nhà thơ :
- cái xắc xinh xinh - ca lô đội lệch
- loắt choắt, thoăn thoắt - nghênh nghênh
- huýt sáo, - cười híp mí
- Cháu đi liên lạc ;Vui lắm chú à ; Thôi chào đồng chí !
= >Trang phục của các chiến sĩ vệ quốc
=> Nhỏ bé, nhanh nhẹn, tinh nghịch
=> Hồn nhiên, vui vẻ, yêu đời
= >Say mê công tác kháng chiến
Đoạn thơ có tính tạo hình cao, khắc họa hình ảnh chú bé Lượm nhí nhảnh, hồn nhiên, vui tươi, say mê với công tác kháng chiến. Thật đáng yêu, đáng mến, đáng trân trọng.
--Tố Hữu--
I - giới thiệu chung :
Tiết 99 lượm
II. Đọc - hiểu văn bản
1) Hình ảnh Lượm trong cuộc gặp gỡ tình cờ với nhà thơ :
2) Hình ảnh Lượm trong chuyến liên lạc cuối cùng :
Hình ảnh Lượm trong chyến công tác
cuối cùng có gì đáng chú ý ?
Vụt qua mặt trận
Đạn bay vèo vèo
Thư đề thượng khẩn
Sợ chi hiểm nghèo ?
Đ mạnh -> hành động nhanh , khẩn trương
TT miêu tả -> gợi tình thế ác liệt của cuộc chiến tranh.
Thái độ thách thức, bất chấp nguy hiểm.
= > Lượm hồn nhiên, hăng hái, dũng cảm, không chùn bước trước hiểm nguy quyết tâm hoàn thành nhiệm vụ được giao
--Tố Hữu--
-> Cái chết đến bất ngờ đột ngột
? Sự hy sinh của Lượm gợi cho em cảm xúc gì?
Cái chết cao đẹp, nhẹ nhàng,thanh thản. Lượm như một thiên thần nhỏ đang yên nghỉ giữa cánh đồng quê hương. Linh hồn của em hóa thân vào thiên nhiên đất nước - > Sự hi sinh cao đẹp, đáng trân trọng
- Ra thế Lượm ơi !...
- Thôi rồi, Lượm ơi!
- Lượm ơi, còn không ?
Câu thơ tách làm hai dòng -> thái độ sững sờ trước tin Lượm hi sinh.
Câu cảm thán ngắt làm hai vế -> Bộc lộ cảm xúc nghẹn ngào đau xót, tiếc thương.
? Nhận xét cấu tạo của các câu thơ và nêu tác dụng trong việc bộc lộ cảm xúc của tác giả ?
? Khi nghe tin Lượm hi sinh tác giả không khỏi ngỡ ngàng, bàng hoàng, đau xót . Em hãy tìm nhưng câu thơ thể hiện tình cảm của tác giả ?
Câu hỏi tu từ : bộc lộ cảm xúc đau xót, ngỡ ngàng không muốn tin rằng Lượm không còn nữa.
Tiết 99 lượm
--Tố Hữu--
I - giới thiệu chung :
Tiết 99 lượm
II. Đọc - hiểu văn bản
1) Hình ảnh Lượm trong cuộc gặp gỡ tình cờ với nhà thơ :
2) Hình ảnh Lượm trong chuyến liên lạc cuối cùng :
3) Hình ảnh Lượm vẫn còn sống mãi.
? Vì sao cuối bài tác giả lại lặp lại hai khổ thơ đầu với hình ảnh Lượm vui tươi, nhí nhảnh, yêu đời ?
Để nối tiếp một cách hợp lí, trả lời cho câu hỏi tu từ trên.
B. Khắc sâu trong lòng người đọc hình ảnh đẹp đẽ, đáng yêu của Lượm
C. Khẳng định Lượm sống mãi trong lòng tác giả và non sông đất nước
D. Tất cả 3 ý trên đúng
--Tố Hữu--
I - giới thiệu chung :
Tiết 99 lượm
II. Đọc - hiểu văn bản
1) Hình ảnh Lượm trong cuộc gặp gỡ tình cờ với nhà thơ :
2) Hình ảnh Lượm trong chuyến liên lạc cuối cùng :
3) Hình ảnh Lượm vẫn còn sống mãi.
III. Tổng kết :
thảo luận nhóm
?Em hãy trình bày những nét tiªu biểu về nội dung và nghệ thật của bài thơ?
--Tố Hữu--
nội dung
nghệ thuật

Bài thơ đã khắc hoạ hình ảnh chú bé Lượm hồn nhiên, yêu đời đã hi sinh anh dũng nhưng hình ảnh của em vẫn còn mãi với quê hương, đất nước.
- Thể thơ 4 chữ, nhiều từ láy có giá trị gợi hình và giàu âm điệu đã góp phần tạo nên thành công trong nghệ thuật xây dựng hình tượng nhân vật
Tiết 99 lượm
--Tố Hữu--
I - giới thiệu chung :
Tiết 99 lượm
II. Đọc - hiểu văn bản
1) Hình ảnh Lượm trong cuộc gặp gỡ tình cờ với nhà thơ :
2) Hình ảnh Lượm trong chuyến liên lạc cuối cùng :
3) Hình ảnh Lượm vẫn còn sống mãi.
III. Tổng kết :
IV. Luyện tập :
Để tránh trùng lặp gây nhàm chán.
B. Thể hiện sắc thái quan hệ và tình cảm trong các trường hợp khác nhau giữa tác giả và Lượm.
C. Cả A và B đúng

Trong bài thơ, tại sao nhà thơ gọi Lượm bằng nhiều cách khác nhau như : Chú bé, cháu, Lượm, đồng chí, chú đồng chí nhỏ ?
--Tố Hữu--
-Nhanh như cắt:
1. Chó bÐ
2. Ch¸u, L­îm
3. §ång chÝ
4. Chú đồng chí nhỏ
A
B
B. C¸ch gäi cña mét ng­êi lín víi mét em trai nhá, thÓ hiÖn th©n mËt nh­ng ch­a ph¶i ph¶i gÇn gòi l¾m
A. Coi L­îm nh­ mét ng­êi ®ång chÝ, mét ng­êi b¹n ngang hµng, g¾n bã víi m×nh trong nhiÖm vô chung
C . C¸ch gäi võa th©n thiÕt, tr×u mÕn , võa tr©n träng, b×nh ®¼ng víi mét chiÕn sÜ nhá tuæi.
Tiết 99 lượm
I - giới thiệu chung :
II. Đọc - hiểu văn bản
III. Tổng kết :
IV. Luyện tập :
D. ThÓ hiÖn t×nh c¶m gÇn gòi, th©n thiÕt nh­ ng­êi th©n, ruét thÞt trong gia ®×nh.
Em thử nối từ ở cột A với ý ở cột B sao cho phù hợp ?
--Tố Hữu--
Kim Đồng
Trần
Quốc toản
Nguyễn
Bá Ngọc
Lê Văn Tám
Vừ A Dính

Thiếu nhi
Việt nam
Anh hùng

Người đội trưởng
đầu tiên của Đội
TN TP HCM?
Ai tức giận
Bóp nát quả cam
Khi không được
bàn việc nước?
Ai đã hi sinh
mình cứu hai em
nhỏ dưới làn
bom Mĩ ở
Thanh Hóa?
Người được gọi là
Bó đuốc sống
?
Người thiếu niên
anh hùng
DT H`Mông
ở Lai Châu ?
ô ch? bớ m?t
cú 6 tiếng
22 ch? cỏi ?
ô chữ bí mật

h­íng dÉn häc sinh häc bµi




- Häc thuéc lßng bµi th¬ L­îm – Tè H÷u
- ViÕt ®o¹n v¨n nªu c¶m nghÜ cña em sau khi häc bµi th¬ L­îm
- So¹n vµ häc thuéc bµi th¬ M­a - TrÇn §¨ng Khoa
Bài học đến đây kết thúc
Kính chúc quý thầy cô luôn thành công trong công tác
Các em học sinh luôn luôn học giỏi
Giáo viên : Nguyễn Thị Huyền Nga
Trường : THCS Võ Thị Sáu - TP Hòa Bình