Bài 24. Lượm

Tuần 25 - Tiết 99
Văn bản
Tố Hữu
Lượm
I./ Đọc - Hiểu chú thích : ( SGK/75-76 )
1. Tác giả :
3. Từ khó: ( SGK/ 75-76 )
2. Hoàn cảnh sáng tác :
-Tố Hữu tên khai sinh là Nguyễn Kim Thành, sinh năm 1920, quê ở tỉnh Thừa Thiên - Huế, là nhà cách mạng và nhà thơ lớn của thơ ca hiện đại Việt Nam.
- Bài Lượm được ông sáng tác năm 1949, trong thời kì kháng chiến chống thực dân Pháp.
II./ Đọc - Hiểu văn bản :
Ngày Huế đổ máu
Chú Hà Nội về
Tình cờ chú, cháu
Gặp nhau Hàng Bè

Chú bé loắt choắt
Cái xắc xinh xinh
Cái chân thoăn thoắt
Cái đầu nghênh nghênh
Ca lô đội lệch
Mồm huýt sáo vang
Như con chim chích
Nhảy trên đường vàng.

Cháu đi liên lạc
Vui lắm chú à
Ở đồn Mang Cá
Thích hơn ở nhà !

Cháu cười híp mí
Má đỏ bồ quân
Thôi chào đồng chí !
Cháu đi xa dần.
Lượm
Cháu đi đường cháu
Chú lên đường ra
Đến nay tháng sáu
Chợt nghe tin nhà

Ra thế
Lượm ơi !...

Một hôm nào đó
Như bao hôm nào
Chú đồng chí nhỏ
Bỏ thư vào bao

Vụt qua mặt trận
Đạn bay vèo vèo
Thư đề " Thượng khẩn"
Sợ chi hiểm nghèo ?

Đường quê vắng vẻ
Lúa trỗ đòng đòng
Ca lô chú bé
Nhấp nhô trên đồng.
Bỗng loè chớp đỏ
Thôi rồi, Lượm ơi !
Chú đồng chí nhỏ
Một dòng máu tươi !

Cháu nằm trên lúa
Tay nắm chặt bông
Lúa thơm mùi sữa
Hồn bay giữa đồng...


Lượm ơi, còn không ?

Chú bé loắt choắt
Cái xắc xinh xinh
Cái chân thoăn thoắt
Cái đầu nghênh nghênh

Ca lô đội lệch
Mồm huýt sáo vang
Như con chim chích
Nhảy trên đường vàng.

1949
Tố Hữu, thơ, NXB Giáo dục, Hà Nội, 1994
1. Thể thơ - Bố cục:
- Thể thơ : bốn chữ
- Phương thức biểu đạt của bài thơ là gì ?
- Phương thức biểu đạt : tự sự, kết hợp miêu tả để biểu cảm.
- Bài thơ được làm theo thể thơ gì ?
- Bài thơ có thể chia làm mấy đoạn ? Nêu nội dung chính từng đoạn ?
- Bố cục: ba đoạn.
+ Đoạn 1:
Từ đầu . Cháu đi xa dần:
+ Đoạn 2:
Tiếp theo . Hồn bay giữa đồng:
+ Đoạn 3:
Phần còn lại:
Cuộc gặp gỡ giữa nhà thơ và Lượm.
Chuyến đi liên lạc và sự hi sinh của Lượm.
Hình ảnh Lượm vẫn sống mãi.
Ngày Huế đổ máu
Chú Hà Nội về
Tình cờ chú, cháu
Gặp nhau Hàng Bè

Chú bé

Cái chân
Cái đầu

Mồm vang

Nhảy trên đường vàng.

Cháu đi liên lạc
Vui lắm chú à
Ở đồn Mang Cá
Thích hơn ở nhà !

Cháu
Má đỏ bồ quân
Thôi chào đồng chí !
Cháu đi xa dần.
- Dáng điệu :
- Cử chỉ :
- Trang phục:
loắt choắt
nghênh nghênh
thoăn thoắt
Nhỏ nhắn, tinh nghịch.
cười híp mí
huýt sáo
Như con chim chích
Nhanh nhẹn, hồn nhiên, yêu đời.
Cái xắc xinh xinh
Ca lô đội lệch
Hiếu động .
? Lượm là một chú bé liên lạc hồn nhiên, vui tươi, say mê công tác.
- Lời nói:
Say mê công tác.
Nghệ thuật :
Từ láy
2. Nhân vật Lượm.
a) Đoạn�1: Lượm là một chú bé liên lạc hồn nhiên, vui tươi, say mê công tác
.
b) Đoạn�2:
Hăng hái, dũng cảm, không chần chừ trước nguy hiểm.
Linh hồn bé nhỏ ấy đã hoá thân vào non sông đất nước.
c) Đoạn�3:
Hình ảnh của Lượm vẫn còn sống mãi với quê hương, đất nước và trong lòng mọi người.
3. Tình cảm của tác giả đối với Lượm :
Tác giả đã gọi Lượm bằng gì ?
- Yêu mến, quí trọng.
Tại sao tác giả lại viết câu : "Ra thế
Lượm ơi !" và
"Lượm ơi, còn không?" thành những khổ thơ đặc biệt ?
- Thể hiện sự ngạc nhiên, bàng hoàng, đau đớn trước cái chết của Lượm.
Chú bé, cháu, chú đồng chí nhỏ, Lượm.
4. Nghệ thuật:
Bài thơ đã sử dụng những nghệ thuật gì ?
- Điệp khúc nhấn mạnh.
Miêu tả để bộc lộ cảm xúc.
Sử dụng từ láy giàu hình ảnh .
? Bằng cách kết hợp miêu tả với kể chuyện và biểu hiện cảm xúc, bài thơ đã khắc hoạ hình ảnh chú bé liên lạc Lượm hồn nhiên, vui tươi, hăng hái, dũng cảm. Lượm đã hi sinh nhưng hình ảnh của em còn mãi mãi với quê hương, đất nước và trong lòng mọi người.
? Bằng cách kết hợp miêu tả với kể chuyện và biểu hiện cảm xúc, tác giả đã khắc hoạ hình ảnh Lượm như thế nào ?
? Thể thơ bốn chữ, nhiều từ láy có giá trị gợi hình và giàu âm điệu đã góp phần tạo nên thành công trong nghệ thuật xây dựng hình tượng nhân vật.
Với việc sử dụng nghệ thuật thể thơ bốn chữ, nhiều từ láy, . có tác dụng gì ?
III./ Ghi Nhớ
Trò chơi : Giải ô chữ
CÔNG VIỆC Ở NHÀ:
Học thuộc lòng đoạn thơ từ "Một hôm.hết bài thơ".
Viết một đoạn văn khoảng mười dòng miêu tả chuyến đi liên lạc cuối cùng và sự hi sinh của Lượm.
Học thuộc ghi nhớ bài Lượm
Chuẩn bị bài Mưa.
Trân trọng cảm ơn quý Thầy Cô