Bài 24. Lượm

Van b?n
--T? H?u--
Sinh viên: Nguyễn Thị Vân
Lớp: SP Ngữ văn K35
Lượm
I. Tác giả - tác phẩm
1. Tác giả
*Nhà thơ Tố Hữu:
-Tên khai sinh:
Nguyễn Kim Thành (1920-2002).
Quê quán:
Thừa Thiên- Huế.
- Là nhà cách mạng, là người mở đầu cho thơ ca cách mạng Việt Nam hiện đại.
2. Tác phẩm
* Hoàn cảnh sáng tác:
Viết năm 1949. Trong cuộc kháng chiến chống Pháp, in trong tập Việt Bắc.
* Thể loại và phương thức biểu đạt:
Thể thơ 4 tiếng
- Phương thức biểu đạt: trữ tình kết hợp miêu tả, tự sự và biểu cảm.


II. Đọc - hiểu khái quát
Đọc:
Tìm hiểu bố cục
Bài thơ được chia làm mấy phần? Em hãy nêu nội dung của từng phần?
Bố cục: 3 đoạn.
Đoạn 1: ( Từ đầu đến “Cháu đi xa dần’): Hình ảnh Lượm trong lần gặp gỡ tình cờ với tác giả.
Đoạn 2: ( Từ “Cháu đi đường cháu” đến “Hồn bay giữa đồng”): Câu chuyện Lượm làm nhiệm vụ và hi sinh.
- Đoạn 3: ( Từ “Lượm ơi, còn không!” đến hết): Hình ảnh Lượm còn sống mãi.
III. Đọc – hiểu văn bản.
Hình ảnh Lượm trong lần tình cờ gặp gỡ với nhà thơ.

Đoạn thơ gợi lên cho người đọc
hình ảnh Lượm như thế nào?

Đoạn thơ gợi lên hình ảnh Lượm là một
chú bé, nhỏ nhắn, nhanh nhẹn, vui tươi và
nhí nhảnh.
Hình ảnh Lượm
Dáng điệu, cử chỉ:
+Từ ngữ: loắt choắt, thoăn thoắt, nghênh nghênh là những từ láy gợi hình ảnh một chú bé nhỏ nhắn, nhanh nhẹn.
+Hình ảnh: cười híp mí, má đỏ bồ quân, như con chim chích.
Thảo luận nhóm 2 phút.
Câu hỏi: Tại sao tác giả lại so sánh Lượm như con chim chích?
- So sánh: Lượm như con chim chích nhằm nhấn mạnh vẻ đẹp hồn nhiên trong sáng, vui tươi, bé bỏng non nớt mà nhanh nhẹn. Chú bé loắt choắt đã vươn mình lớn dậy trên con đường kháng chiến rất gian nan, nguy hiểm.
Trang phục:
Ca lô đội lệch
Cái xắc xinh xinh
 Thể hiện tính chất công việc làm liên lạc của chú bé Lượm. Và vì Lượm còn nhỏ tuổi nên cái xắc đeo bên mình chỉ “xinh xinh” với chiếc mũ ca lô đội lệch rất hiên ngang, hiếu động.
*Lời nói của Lượm:
Cháu đi liên lạc
Vui lắm chú à
Ở đồn Mang Cá
Thích hơn ở nhà.
*Lời nói của Lượm:
Hồn nhiên, ngây thơ,
chân thật cho ta hiểu
chú bé rất yêu thích
công việc kháng chiến,
tự nguyện tham gia
kháng chiến (niềm vui
chung của cả thế hệ trẻ sau
cách mạng tháng 8).
Lời nói của Lượm
Cách xưng hô của tác giả:
+ Chú bé là cách gọi của người lớn với người em trai nhỏ, quan hệ thân mật.
+ Cháu là cách gọi biểu lộ sự trìu mến, tình cảm gần gũi, thân thiết như quan hệ ruột thịt.
+ Chú đồng chí nhỏ là cách gọi vừa thân thiết, trìu mến, vừa trân trọng, ngang hàng giữa hai người đồng chí.
Hỡnh ?nh Lu?m du?c miờu t? sinh d?ng, rừ nột qua nam kh? tho d?u b?ng nh?ng chi ti?t ngh? thu?t.
Cỏi x?c xinh xinh
Ca lụ d?i l?ch
Lo?t cho?t, thoan tho?t, nghờnh nghờnh.
Huýt sỏo vang. Cu?i hớp mớ.
Chỏu di liờn lac vui l?m, thớch hon ? nh�.
Trang ph?c c?a cỏc chi?n si v? qu?c quõn
Chỳ bộ nh? nh?n nhanh nh?n.
H?n nhiờn, vui v?, yờu d?i
Say mờ cụng tỏc khỏng chi?n.
=> Hỡnh ?nh chỳ bộ Lu?m th?t h?n nhiờn, dỏng yờu.
Lượm đi đưa thư “Thượng khẩn”.

Vụt qua mặt trận
Đạn bay vèo vèo
Thư đề :”Thượng khẩn”
Sợ chi hiểm nghèo?
Hành động: nhanh, dứt khoát, quả cảm.
Thái độ: Thách thức hiểm nguy, đặt nhiệm vụ lên trên hết.
2. Hình ảnh Lượm trên đường đi công tác cuối cùng và sự hy sinh anh dũng của Lượm.
a. Chuyến đi công tác cuối cùng của Lượm.
Hình ảnh Lượm hy sinh
Cháu nằm trên lúa
Tay nắm chặt bông
Lúa thơm mùi sữa
Hồn bay giữa đồng
Được miêu tả rất hiện
thực và lãng mạn,
Lượm ngã xuống trên
đất quê hương. Tay vẫn
nắm chặt bông lúa. Đất quê
hương, lúa thơm mùi sữa
sẽ ru giấc ngủ dài cho em.
Linh hồn nhỏ bé, anh dũng đã hóa thân vào non sông, đất nước.

Tình cảm và tâm trạng của tác giả khi nghe tin Lượm hy sinh?

Tác giả, ngạc nhiên,
bàng hoàng đau đớn,
nghẹn ngào trước cái
chết của Lượm.
Một số biện pháp nghệ thuật gây ấn tượng cho người đọc:
Tách một số câu thơ thành khổ riêng ngang hàng với các khổ thơ 4 câu trước đó.
Tách câu thơ 4 tiếng thành câu thơ 2 tiếng.
Dùng hô ngữ
Dùng câu hỏi tu từ, câu cảm thán.
Để diễn tả cảm xúc của mình, tác giả đã sử dụng những biện pháp nghệ thuật gì?
Câu hỏi thảo luận nhóm:
“Có hai ý kiến trái ngược nhau về việc tác giả lặp lại khổ thơ 2,3 ở cuối bài. Một cho rằng lặp như thế không sâu sắc; một lại cho rằng nội dung diễn đạt trở nên sâu sắc hơn. Em đồng ý với ý kiến nào và tại sao?”.

Điệp khúc lặp lại nguyên vẹn khổ thơ 2,3 ở cuối bài khẳng định Lượm vẫn còn sống mãi cùng thời gian trong lòng tác giả và mọi người (sự bất tử, vẹn nguyên của chú bé anh dũng) như Tố Hữu đã từng viết: “ Có cái chết hóa thành bất tử”.
3. Hình ảnh Lượm sống mãi.

Bài thơ đã khắc họa và
ca ngợi hình ảnh chú bé
liên lạc hồn nhiên, vui
tươi, hăng hái, dũng
cảm. Lượm đã hi sinh
anh dũng nhưng hình
ảnh em còn sống mãi trong
lòng mọi người.

- Kết hợp miêu tả, tự sự và biểu cảm.
- Thể thơ 4 chữ giàu âm điệu.
- Nhiều từ láy gợi hình
- Cách so sánh độc đáo.
- Kết cấu đầu cuối tương xứng
IV. Tổng kết
1.Nội dung:
2.Nghệ thuật:

Hướng dẫn học sinh học bài ở nhà


- Học thuộc lòng bài thơ Lượm – Tố Hữu
- Viết một đoạn văn ngắn 5 đến 7 câu nêu cảm nhận của em sau khi học xong bài thơ Lượm.
- Soạn bài Cô Tô của Nguyễn Tuân.
Bài học đến đây kết thúc
Kính chúc quý thầy cô luôn thành công trong công tác
Các em học sinh luôn luôn học giỏi