Bài 24. Lượm

Thứ ba, ngày 6 tháng 3 năm 2007
Nhiệt liệt chào mừng các thầy cô giáo về dự Hội giảng
Môn Ngữ văn
tố hữu (1920 - 2002)
"Một đồng chí ở Thừa - Thiên ra kể cho tôi nghe những tấm gương chiến đấu dũng cảm ở quê nhà và cho tôi biết tin về cháu Lượm. Nó là con của một chú em họ của tôi. . . Nó đi liên lạc cho đơn vị và trong khi đưa thư qua một cánh đồng, cháu bị trúng đạn, hi sinh mới mười bốn tuổi. Anh em trong đơn vị thương tiếc nó như con em của mình. Thế là Lượm đã ngã xuống như Kim Đồng và bao bạn nhỏ dũng cảm khác. Tôi viết bài thơ Lượm, cảm thấy như còn đâu đây dáng điệu thật dễ thương và khuôn mặt còn trẻ con nhưng thật cứng cỏi của nó . . ."
Tố Hữu - Nhớ lại một thời ...
Ngày Huế đổ máu
Ngày Huế bắt đầu cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp quay trở lại xâm lược.
Đòng đòng
Bông lúa non còn ở trong bẹ lá.
Đi liên lạc
Làm công việc chuyển công văn giấy tờ . . . của cơ quan, đoàn thể hay đơn vị bộ đội.
Thượng khẩn
Rất gấp.
Tìm hiểu chú thích
Lượm trong tâm trí nhà thơ
Cuộc gặp gỡ tình cờ giữa hai chú cháu.
Lượm làm nhiệm vụ và hi sinh
Bố cục
Năm khổ thơ đầu
Bảy khổ thơ giữa
Ba khổ thơ cuối
Ngày Huế đổ máu
Chú Hà Nội về
Tình cờ chú, cháu
Gặp nhau Hàng Bè.

Chú bé
Cái
Cái
Cái


Mồm



- Cháu đi liên lạc
Vui lắm chú à
ở đồn Mang Cá
Thích hơn ở nhà!

Cháu
Má đỏ bồ quân
Thôi chào đồng chí!
Cháu đi xa dần.
đầu nghênh nghênh
đầu nghênh nghênh
huýt sáo vang
chân thoăn thoắt
loắt choắt
huýt sáo vang
chân thoăn thoắt
Ca lô đội lệch
xắc xinh xinh
loắt choắt
Như con chim chích
Nhảy trên đường vàng.
xắc xinh xinh
Như con chim chích
Nhảy trên đường vàng.
- Hoàn cảnh gặp gỡ:
- Hình ảnh Lượm:
+ Hình dáng
+Trang phục
+ Cử chỉ, điệu bộ
+ Lời nói
? Nhỏ nhắn, hồn nhiên, nhanh nhẹn, hăng hái công việc cách mạng.
? Tình cảm trìu mến, thân thương.
? Từ láy, hình ảnh so sánh, .
1. hồi tưởng lại cuộc gặp gỡ tình cờ:
Ca lô đội lệch
cười híp mí
cười híp mí
Ca lô chú bé
Nhấp nhô trên đồng.
Sợ chi hiểm nghèo?
Đạn bay vèo vèo
Thư đề "Thượng khẩn"
Ca lô chú bé
Nhấp nhô trên đồng.
Vụt qua mặt trận
Một hôm nào đó
Như bao hôm nào
Chú đồng chí nhỏ
Bỏ thư vào bao.





Đường quê vắng vẻ
Lúa trỗ đòng đòng
Sợ chi hiểm nghèo?
- Chuyến liên lạc cuối cùng:
+ Hoàn cảnh: Khó khăn, hiểm nghèo.
+ Tinh thần: Dũng cảm, coi thường hiểm nguy.
Đạn bay vèo vèo
Thư đề "Thượng khẩn"
Vụt qua mặt trận
2. hình dung về chuyến liên lạc cuối cùng
và sự hi sinh của lượm:
Bỗng lòe chớp đỏ
Thôi rồi, Lượm ơi!
Chú đồng chí nhỏ
Một dòng máu tươi!

Cháu nằm trên lúa
Tay nắm chặt bông
Lúa thơm mùi sữa
Hồn bay giữa đồng...
* Sự hi sinh của Lượm.
Nhẹ nhàng, thiêng liêng tựa thiên thần.
? Tình cảm đau đớn, xót thương, khâm phục.
Lượm ơi, còn không?

Chú bé loắt choắt
Cái xắc xinh xinh
Cái chân thoăn thoắt
Cái đầu nghênh nghênh

Calô đội lệch
Mồm huýt sáo vang
Như con chim chích
Nhảy trên đường vàng...
3. Lượm trong trong tâm trí nhà thơ:

Lượm còn sống mãi với non sông, đất nước.
- Cuộc gặp gỡ tình cờ giữa hai chú cháu.
Lượm làm nhiệm vụ và hi sinh.
Lượm trong tâm trí nhà thơ.
Nội dung
Nội dung
lượm
Hồi
t
ưởng
Hìnhdung
Hình ảnh Lượm hồn nhiên, dũng cảm, hi sinh anh dũng.
Tình cảm yêu mến, xót thương, cảm phục.
(Chọn đáp án đúng)
Kết hợp hài hoà miêu tả, kể chuyện và biểu hiện cảm xúc.
Thể thơ bốn chữ, nhiều từ láy có giá trị gợi hình và giàu âm điệu.
Sự thay đổi linh hoạt cách xưng hô và nhịp thơ.
Cả A, B và C.
nghệ thuật bài thơ
Cuộc gặp gỡ tình cờ giữa hai chú cháu.
- Lượm làm nhiệm vụ và hi sinh.
Lượm trong tâm trí nhà thơ
Nội dung
Nội dung
lượm
Hồi
t
ưởng
Hình dung
Hình ảnh Lượm hồn nhiên, dũng cảm, hi sinh anh dũng.
Tình cảm yêu mến, xót thương, cảm phục.
- Kết hợp tự sự, miêu tả, biểu cảm.
Từ ngữ giàu hình ảnh, giàu âm điệu.
Nhịp thơ, xưng hô thay đổi linh hoạt.
Nghệ
thuật
Nghệ
thuật
Hướng dẫn làm bài
- Câu chủ đề: Giới thiệu chuyến đi liên lạc cuối cùng và
sự hi sinh của Lượm.
Các câu triển khai: Lần lượt miêu tả hình ảnh Lượm.
+ Trong lúc làm nhiệm vụ liên lạc.
+ Lúc hi sinh
Chú ý: Mượn ý từ bài thơ, không đưa lời thơ vào bài làm.
Xin trân trọng
cảm ơn các thầy cô giáo, cảm ơn tất cả các em!