Bài 24. Lượm

Tiết 99
LU?M
--Tố Hữu--
I - tìm hiểu chung :
Em hãy giới thiệu những hiểu biết
của em về tác giả Tố Hữu.
1, Tác giả : Tố Hữu
Tiết 99 lượm
--Tố Hữu--
Tố Hữu (1920- 2002)
- Tên khai sinh: Nguyễn Kim Thành
- Quê quán: Thừa Thiên Huế
- Là nhà cách mạng, nhà thơ lớn của thơ ca hiện đại Việt Nam.
Em hãy giới thiệu hoàn cảnh sáng tác,
xuất xứ, thể thơ, phương thức
biểu đạt của bài thơ Lượm ?
1, Tác giả : Tố Hữu
2, Tác phẩm : Lượm
- Tên khai sinh: Nguyễn Kim Thành
- Quê quán: Thừa Thiên Huế
Tiết 99 lượm
- Là nhà cách mạng, nhà thơ lớn của thơ ca hiện đại Việt Nam.
Hoàn cảnh sáng tác:
Bài thơ "Lượm" viết năm 1949- trong thời kì kháng chiến chống Pháp.
--Tố Hữu--
* Đọc - hiểu chú thích
Yêu cầu đọc:
+ Đoạn đầu giọng vui nhịp nhanh, nhấn mạnh các từ láy tượng hình.
+ Đoạn sau nhịp thơ chậm, đặc biệt câu cảm thán và câu hỏi tu từ, những khổ thơ đặc biệt cần đọc lắng xuống, chậm lại, ngừng giữa dòng thơ.
I - tìm hiểu chung :
"Một đồng chí ở Thừa Thiên ra kể cho tôi nghe những tấm gương chiến đấu dũng cảm ở quê nhà và cho tôi biết tin về cháu Lượm. Nó là con một chú em họ của tôi. Nó đi liên lạc cho đơn vị, trong khi đưa thư qua một cánh đồng, cháu bị trúng đạn, hy sinh khi mới 14 tuổi. Tôi viết bài thơ Lượm, thấy như còn đâu đây dáng điệu dễ thương khuôn mặt còn trẻ con nhưng rất cứng cỏi của nó".
(Tố Hữu. Nhớ lại một thời, NXB Văn học - 2000)
Tiết 99 lượm
--Tố Hữu--
Nhà thơ có lần tâm sự :
Tố Hữu năm 1949
1, Tác giả :
2, Tác phẩm :
Tiết 99 lượm
c. Thể thơ :
Bốn chữ
d. Phương thức biểu đạt:
- Biểu cảm kết hợp với tự sự và miêu tả
e. Bố cục:
3 phần
--Tố Hữu--
b. Xuất xứ:
In trong tâp thơ (Việt Bắc)
I - tìm hiểu chung :
3 phần
Tiết 99 lượm
e. Bố cục: 3 phần
P1 : Từ đầu - > Cháu đi xa dần : Hình ảnh Lượm trong cuộc gặp gỡ tình cờ giữa hai chú cháu
P2 :Tiếp - > hồn bay giữa đồng : Chuyến đi liên lạc và sự hy sinh của Lượm
P3 : Còn lại : Hình ảnh Lượm sống mãi
--Tố Hữu--
I - tìm hiểu chung :
Tiết 99 lượm
1) Hình ảnh Lượm trong cuộc gặp gỡ tình cờ với nhà thơ :
- cái xắc xinh xinh - ca lô đội lệch
- loắt choắt, thoăn thoắt - nghênh nghênh
- huýt sáo, - cười híp mí
- Cháu đi liên lạc ;Vui lắm chú à ; Thôi chào đồng chí !
= >Trang phục của các chiến sĩ vệ quốc
=> Nhỏ bé, nhanh nhẹn, tinh nghịch
=> Hồn nhiên, vui vẻ, yêu đời
= >Say mê công tác kháng chiến
Đoạn thơ gợi lên trước mắt người đọc hình ảnh chú bé Lượm như thế nào ?
--Tố Hữu--
I - tìm hiểu chung :
II- tìm hiểu chi tiết :
Thảo Luận Nhóm

90
89
88
87
86
85
84
83
82
81
80
79
78
77
76
75
74
73
72
71
70
69
68
67
66
65
64
63
62
61
60
59
58
57
56
55
54
53
52
51
50
49
48
47
46
45
44
43
42
41
40
39
38
37
36
35
34
33
32
31
30
29
28
27
26
25
24
23
22
21
20
19
18
17
16
15
14
13
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Hết giờ
1, Nghệ thuật tiêu biểu tác giả sử dụng trong đoạn thơ trên ?
2, Hình ảnh Con đường vàng gợi cho em suy nghĩ gì ?
Tiết 99 lượm
1) Hình ảnh Lượm trong cuộc gặp gỡ tình cờ.
Hình ảnh Con đường vàng gợi cho em suy nghĩ:
Nghệ thuật:
- Sử dụng nhiều từ láy : Loắt choắt, xinh xinh, thoăn thoắt, nghênh nghênh
- So sánh : Lượm như chim chích .
- Con đường vàng có thể là con đường cát vàng, con đường nắng vàng, con đường bên cánh đồng lúa vàng, con đường cách mạng, .
Có thể là tổng hợp tất cả các chất liệu vàng trên, để tạo ra một màu vàng ấm áp, tràn ngập không gian và con đường mà tung tăng , ríu rít trên đó là chú chim chích - Lượm đang nhảy chân sáo, nét mặt hớn hở, vui tươi, đáng yêu vô cùng
--Tố Hữu--
II- tìm hiểu chi tiết :
Tiết 99 lượm
1) Hình ảnh Lượm trong cuộc gặp gỡ tình cờ với nhà thơ :
- cái xắc xinh xinh - ca lô đội lệch
- loắt choắt, thoăn thoắt - nghênh nghênh
- huýt sáo, - cười híp mí
- Cháu đi liên lạc ;Vui lắm chú à ; Thôi chào đồng chí !
= >Trang phục của các chiến sĩ vệ quốc
=> Nhỏ bé, nhanh nhẹn, tinh nghịch
=> Hồn nhiên, vui vẻ, yêu đời
= >Say mê công tác kháng chiến
Đoạn thơ có tính tạo hình cao, khắc họa hình ảnh chú bé Lượm nhí nhảnh, hồn nhiên, vui tươi, say mê với công tác kháng chiến. Thật đáng yêu, đáng mến, đáng trân trọng.
--Tố Hữu--
II- tìm hiểu chi tiết :
Tiết 99 lượm
1) Hình ảnh Lượm trong cuộc gặp gỡ tình cờ với nhà thơ :
2) Hình ảnh Lượm trong chuyến liên lạc cuối cùng :
Hình ảnh Lượm trong chuyến công tác
cuối cùng có gì đáng chú ý ?
Vụt qua mặt trận
Đạn bay vèo vèo
Thư đề thượng khẩn
Sợ chi hiểm nghèo ?
Động từ mạnh -> hành động nhanh , khẩn trương
Tính từ miêu tả -> gợi tình thế ác liệt của cuộc chiến tranh.
Thái độ thách thức, bất chấp nguy hiểm.
= > Lượm hồn nhiên, hăng hái, dũng cảm, không chùn bước trước hiểm nguy quyết tâm hoàn thành nhiệm vụ được giao
--Tố Hữu--
II- tìm hiểu chi tiết :
-> Cái chết đến bất ngờ đột ngột
? Sự hy sinh của Lượm gợi cho em cảm xúc gì?
Cái chết cao đẹp, nhẹ nhàng,thanh thản. Lượm như một thiên thần nhỏ đang yên nghỉ giữa cánh đồng quê hương. Linh hồn của em hóa thân vào thiên nhiên đất nước - > Sự hi sinh cao đẹp, đáng trân trọng
- Ra thế Lượm ơi !...
- Thôi rồi, Lượm ơi!
- Lượm ơi, còn không ?
Câu thơ tách làm hai dòng -> thái độ sững sờ trước tin Lượm hi sinh.
Câu cảm thán ngắt làm hai vế -> Bộc lộ cảm xúc nghẹn ngào đau xót, tiếc thương.
? Nhận xét cấu tạo của các câu thơ và nêu tác dụng trong việc bộc lộ cảm xúc của tác giả ?
? Khi nghe tin Lượm hi sinh tác giả không khỏi ngỡ ngàng, bàng hoàng, đau xót . Em hãy tìm nhưng câu thơ thể hiện tình cảm của tác giả ?
Câu hỏi tu từ : bộc lộ cảm xúc đau xót, ngỡ ngàng không muốn tin rằng Lượm không còn nữa.
Tiết 99 lượm
--Tố Hữu--
Tiết 99 lượm
1) Hình ảnh Lượm trong cuộc gặp gỡ tình cờ với nhà thơ :
2) Hình ảnh Lượm trong chuyến liên lạc cuối cùng :
3) Hình ảnh Lượm vẫn còn sống mãi.
? Vì sao cuối bài tác giả lại lặp lại hai khổ thơ đầu với hình ảnh Lượm vui tươi, nhí nhảnh, yêu đời ?
Để nối tiếp một cách hợp lí, trả lời cho câu hỏi tu từ trên.
B. Khắc sâu trong lòng người đọc hình ảnh đẹp đẽ, đáng yêu của Lượm
C. Khẳng định Lượm sống mãi trong lòng tác giả và non sông đất nước
D. Tất cả 3 ý trên đúng
--Tố Hữu--
II- tìm hiểu chi tiết :
? Nhận xét về hai khổ thơ cuối bài thơ?
Tiết 99 lượm
1) Hình ảnh Lượm trong cuộc gặp gỡ tình cờ với nhà thơ :
2) Hình ảnh Lượm trong chuyến liên lạc cuối cùng :
3) Hình ảnh Lượm vẫn còn sống mãi.
III. Tổng kết :
?Em hãy trình bày những nét tiªu biểu về nội dung và nghệ thật của bài thơ?
--Tố Hữu--
II- tìm hiểu chi tiết :
nội dung
nghệ thuật

Bài thơ đã khắc hoạ hình ảnh chú bé Lượm hồn nhiên, yêu đời đã hi sinh anh dũng nhưng hình ảnh của em vẫn còn mãi với quê hương, đất nước.
- Thể thơ 4 chữ, nhiều từ láy có giá trị gợi hình và giàu âm điệu đã góp phần tạo nên thành công trong nghệ thuật xây dựng hình tượng nhân vật
Tiết 99 lượm
--Tố Hữu--
Tiết 99 lượm
1) Hình ảnh Lượm trong cuộc gặp gỡ tình cờ với nhà thơ :
2) Hình ảnh Lượm trong chuyến liên lạc cuối cùng :
3) Hình ảnh Lượm vẫn còn sống mãi.
III. Tổng kết :
IV. Luyện tập :
Để tránh trùng lặp gây nhàm chán.
B. Thể hiện sắc thái quan hệ và tình cảm trong các trường hợp khác nhau giữa tác giả và Lượm.
C. Cả A và B đúng

Trong bài thơ, tại sao nhà thơ gọi Lượm bằng nhiều cách khác nhau như : Chú bé, cháu, Lượm, đồng chí, chú đồng chí nhỏ ?
--Tố Hữu--
II- tìm hiểu chi tiết :
-Nhanh như cắt:
1. Chó bÐ
2. Ch¸u, L­îm
3. §ång chÝ
4. Chú đồng chí nhỏ
A
B
B. C¸ch gäi cña mét ng­êi lín víi mét em trai nhá, thÓ hiÖn th©n mËt nh­ng ch­a ph¶i ph¶i gÇn gòi l¾m
A. Coi L­îm nh­ mét ng­êi ®ång chÝ, mét ng­êi b¹n ngang hµng, g¾n bã víi m×nh trong nhiÖm vô chung
C . C¸ch gäi võa th©n thiÕt, tr×u mÕn , võa tr©n träng, b×nh ®¼ng víi mét chiÕn sÜ nhá tuæi.
Tiết 99 lượm
D. ThÓ hiÖn t×nh c¶m gÇn gòi, th©n thiÕt nh­ ng­êi th©n, ruét thÞt trong gia ®×nh.
Em thử nối từ ở cột A với ý ở cột B sao cho phù hợp ?
--Tố Hữu--

h­íng dÉn häc sinh häc bµi




- Häc thuéc lßng bµi th¬ L­îm – Tè H÷u
- ViÕt ®o¹n v¨n nªu c¶m nghÜ cña em sau khi häc bµi th¬ L­îm
- So¹n vµ häc thuéc bµi th¬ M­a - TrÇn §¨ng Khoa