Bài 24. Lượm

I/ TÌM HIỂU CHUNG
1/ TÁC GIẢ:
- Tên thật là Nguyễn Kim Thành
( 1920- 2002)

- Quê quán : Thừa Thiên Huế

- Là nhà cách mạng, nhà thơ lớn của thơ ca hiện đại Việt Nam.

2/ TÁC PHẨM:
a) Xuất xứ:
Viết 1949 trong thời kì kháng chiến chống thực dân Pháp.
b) Thể loại :
3 phần
c) Bố cục:
Thơ 4 chữ
Phần 1: Hai khổ đầu: Hình ảnh Lượm trong cuộc gặp gỡ tình cờ của hai chú cháu.
Phần 2: Bảy khổ tiếp theo: Chuyến liên lạc cuối cùng và sự hi sinh của Lượm.
Phần 3: Hai khổ cuối: Hình ảnh Lượm vẫn sống mãi.
d) Từ Khó : sgk
Ngày Huế đổ máu
Chú Hà Nội về
Tình cờ chú, cháu
Gặp nhau Hàng Bè.

Chú bé loắt choắt
Cái xắc xinh xinh
Cái chân thoăn thoắt
Cái đầu nghênh nghênh

Ca lô đội lệch
Mồm huýt sáo vang
Như con chim chích
Nhảy trên đường vàng...

Cháu đi liên lạc
Vui lắm chú à
ở đồn Mang Cá
Thích hơn ở nhà!

Cháu cười híp mí
Má đỏ bồ quân
- Thôi chào đồng chí!
Cháu đi xa dần...
Cháu đi đường cháu
Chú lên đường ra
Đến nay tháng sáu
Chợt nghe tin nhà.
Ra thế
Lượm ơi !...
Một hôm nào đó
Như bao hôm nào
Chú đồng chí nhỏ
Bỏ thư vào bao
Vụt qua mặt trận
Đạn bay vèo vèo
Thư đề “ Thượng khẩn”
Sợ chi hiểm nghèo?
Đường quê vắng vẻ
Lúa trổ đòng đòng
Ca lô chú bé
Nhấp nhô trên đồng...
Bỗng loè chớp đỏ
Thôi rồi, Lượm ơi !
Chú đồng chí nhỏ
Một dòng máu tươi!
Cháu nằm trên lúa
Tay nắm chặt bông
Lúa thơm mùi sữa
Hồn bay giữa đồng...
Lượm ơi, còn không?

Chú bé loắt choắt
Cái xắc xinh xinh
Cái chân thoăn thoắt
Cái đầu nghênh nghênh

Ca lô đội lệch
Mồm huýt sáo vang
Như con chim chích
Nhảy trên đường vàng...
II/ ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
Thảo luận: (SGK ) Bài thơ kể và tả về Lượm qua những sự việc nào, bằng lời của ai? Dựa theo trình tự lời kể ấy, em hãy tìm bố cục của bài thơ?
- Bài thơ kể và tả về Lượm bằng lời của người chú. Câu chuyện kể về cuộc gặp gỡ của hai chú cháu ở Thành Phố Huế trong "ngày Huế đổ máu", sự hy sinh anh dũng của Lượm khi làm nhiệm vụ và hình ảnh sống mãi của Lượm.
Theo đó, có thể chia bài thơ thành ba phần.
- Từ đầu đến "cháu đi xa dần...": Cuộc gặp gỡ ở Huế.
- Tiếp đến "hồn bay giữa đồng...": sự hy sinh anh dũng của Lượm khi làm nhiệm vụ liên lạc.
- Còn lại: Lượm sống mãi với non sông đất nước.
1/ Hình ảnh Lượm trong lần gặp gỡ tình cờ với nhà thơ:
- Hoàn cảnh: "Huế đổ máu"
- Hình dáng: Loắt choắt,chân thoăn thoắt, đầu nghênh ngênh, cười híp mí, má đỏ bồ quân.
- Trang phục: Cái xắc xinh xinh
Ca lô đội lệch
- Cử chỉ: Mồm huýt sáo vang
Như con chim chích
Nhảy trên đường vàng
- Lời nói: Cháu đi liên lạc
Vui lắm chú à
ở Đồn Mang Cá
Thích hơn ở nhà
 Miêu tả cụ thể, sống động,
Từ láy gợi hình - Lượm nhỏ nhắn, nhanh nhẹn,
vui tươi và nhí nhảnh, nghịch ngợm, hồn nhiên, yêu đời.
2/ SỰ HY SINH CỦA LƯỢM
a) Tin Lượm hi sinh
Ra thế
Lượm ơi !...
->Đau xót đột ngột
b) Hình dung ra chuyến đi liên lạc và sự hi sinh
- Bỏ thư vào bao
…..
Vụt qua mặt trận
Đạn bay vèo vèo
Sợ chi hiểm ngèo?
-> dũng cảm, bất chấp nguy hiểm
- Bỗng lòe chớp đỏ
Thôi rồi Lượm ơi !
Một dòng máu tươi
-> Đau đớn đột ngột, bất ngờ
- Cháu nằm trên lúa
Tay nắm chặt bông
Lúa thơm mùi sữa
Hồn bay giữa đồng...
-> Miêu tả thật hiện thực và lãng mạn. Lượm ngã ngay trên đất quê hương., đã hoá thân vào non sông đất nước.
=> Một cái chết dũng cảm nhưng nhẹ nhàng thanh thản, làm cho tg bàng hoàng đau đớn, nghẹn ngào.
3/ Hình ảnh Lượm vẫn sống mãi:
Lượm ơi còn không ? => câu hỏi tu từ- đau xót ngỡ ngàng
- Hai khổ thơ cuối => tái hiện lại hình ảnh Lượm- Lượm vẫn còn sống mãi với qh đất nước
III/ TỔNG KẾT:
1/ Nghệ thuật:
- Sử dụng nhiều từ láy, kết hợp meu tả, tự sự, biểu cảm.
- Cách ngắt dòng các câu thơ đặc biệt thể hiện tâm trạng của tác giả
2/ Nội dung:
- Bài thơ khắc họa một chú bé hồn nhiên, dũng cảm hi sinh vì nhiệm vụ kháng chiến.
. Đồng thời bài thơ đã thể hiện chân thật tình cảm mến thương và cảm phục của tác giả dành cho chú bé Lượm.