Bài 24. Lượm

TỐ HỮU( 1920-2002)
Bố cục: 3 phần
- Phần 1: ( 5 khổ thơ đầu): Hình ảnh Lượm trong lần gặp gỡ tình cờ với tác giả.
- Phần 2: ( 7 khổ tiếp): Câu chuyện Lượm làm nhiệm vụ và hi sinh.
- Phần 3: ( 2 khổ cuối): Hình ảnh Lượm còn sống mãi.
“đổ máu”-> gợi sự hi sinh mất mát nói chung, và tính chất ác liệt của cuộc chiến đấu chống thực dân Pháp của nhân dân ta
Trang phục:
-Cái xắc xinh xinh
- Ca lô đội lệch
Như con chim chích
Nhảy trên đường vàng
nhằm nhấn mạnh vẻ đẹp hồn nhiên trong sáng, vui tươi, bé bỏng non nớt mà nhanh nhẹn.Chú bé loắt choắt đã vươn mình lớn dậy trên con đường kháng chiến rất gian nan, nguy hiểm.
-Con đường có nắng vàng, cát vàng.
-Con đường có lúa vàng, rơm vàng.
-Con đường tương lai tươi sáng.

Lời nói:
Cháu đi liên lạc
Vui lắm chú à
Ở đồn Mang Cá
Thích hơn ở nhà.
 chú bé rất yêu thích công việc kháng chiến, tự nguyện tham gia kháng chiến
=>Một chú bé liên lạc hồn nhiên, vui tươi, say mê tham gia công việc kháng chiến thật đáng mến, đáng yêu.
Hình ảnh đội TNTP Hồ Chí Minh
Tượng Kim Đồng
Kim Đồng đã cùng đồng đội làm nhiệm vụ giao liên đưa đón Việt Minh và chuyển thư từ. Trong một lần đi liên lạc, khi cán bộ đang có cuộc họp ,anh phát hiện có quân Pháp đang tới nơi cư trú của cán bộ Kim Đồng đã đánh lạc hướng họ để các bạn của mình đưa bộ đội về căn cứ được an toàn. Kim Đồng chạy qua suối, quân Pháp theo không kịp liền nổ súng vào anh. Kim Đồng ngã xuống ngay bên bờ suối Lê Nin (Cao Bằng) ngày 15 tháng 2 năm 1943, khi vừa tròn 14 tuổi.
II. Đọc- hiểu văn bản
Thông qua việc khắc họa chân dung Lượm trong 5 khổ thơ đầu  thể hiện rõ tình cảm của tác giả: yêu mến, trân trọng chú bé.
II. Đọc- hiểu văn bản
2. Lượm làm nhiệm vụ và hi sinh
- Khi nghe tin Lượm hi sinh, tác giả đau đớn thốt lên:
Ra thế
Lượm ơi!...
 Câu thơ bị ngắt đôi làm 2 dòng, diễn tả sự đau xót đột ngột của nhà thơ.
II. Đọc- hiểu văn bản
- Lượm đi đưa thư “ Thượng khẩn”.
Vụt qua mặt trận
Đạn bay vèo vèo
Thư đề thượng khẩn
Sợ chi hiểm nghèo?
- Động từ mạnh: “vụt qua”
- Câu hỏi tu từ: “Sợ chi hiểm nghèo?”.
- Hành động: nhanh, dứt khoát, quả cảm.
- Thái độ: Thách thức hiểm nguy, đặt nhiệm vụ lên trên hết.
II. Đọc- hiểu văn bản
- Nhưng rồi:
Bỗng lòe chớp đỏ
Thôi rồi, Lượm ơi!
 Câu thơ như tiếng nấc nghẹn, thảng thốt bị gãy đôi khi nhà thơ nhận thức về sự thật: Lượm đã hi sinh.

II. Đọc- hiểu văn bản
Cháu nằm trên lúa
Tay nắm chặt bông
Lúa thơm mùi sữa
Hồn bay giữa đồng…
Cái chết cao đẹp, nhẹ nhàng của một chú bé đã hi sinh dũng cảm giữa tuổi thiếu niên hồn nhiên, đầy hứa hẹn một cuộc đời đã được chắp cánh cùng cách mạng.
II. Đọc- hiểu văn bản
Hình ảnh Lượm nằm trên cánh đồng lúa tay nắm chặt bông.
 Lượm ngã xuống trên chính mảnh đất quê hương, tay em còn nắm chặt bông lúa đã nuôi mình lớn từng ngày. Mảnh đất - sản vật quê hương dang tay đón Lượm vào lòng trong một giấc ngủ dài. Lượm ra đi nhưng tay em còn níu giữ sự sống, níu giữ quê hương, đó là cái chết gieo mầm cho sự sống. Linh hồn em hóa thân vào non sông, đất nước.
II. Đọc- hiểu văn bản
- Câu hỏi tu từ: “ Lượm ơi, còn không?...” được tách riêng đã diễn tả thành công cảm xúc của tác giả vô cùng ngạc nhiên, bàng hoàng, đau đớn, nghẹn ngào và cũng rất trân trọng trước cái chết của Lượm  gây ấn tượng và cảm xúc mạnh mẽ cho người đọc.
II. Đọc- hiểu văn bản
3.Lượm còn sống mãi
- Điệp khúc  khẳng định Lượm vẫn còn sống mãi cùng thời gian trong lòng tác giả và mọi người.
- Cách xưng hô của tác giả:
+ Chú bé: cách gọi của người lớn với người em trai nhỏ, quan hệ thân mật.
+ Cháu: cách gọi biểu lộ sự trìu mến, tình cảm gần gũi, thân thiết như quan hệ ruột thịt.
+ Chú đồng chí nhỏ: cách gọi vừa thân thiết, trìu mến, vừa trân trọng, ngang hàng giữa hai người đồng chí.
III. Tổng kết
Nội dung
Bài thơ đã khắc họa và ca ngợi hình ảnh chú bé liên lạc hồn nhiên, vui tươi, hăng hái, dũng cảm. Lượm đã hi sinh anh dũng nhưng hình ảnh em còn sống mãi trong lòng mọi người.
III. Tổng kết
Nghệ thuật
Kết hợp miêu tả, tự sự và biểu cảm.
Thể thơ 4 chữ giàu âm điệu.
Nhiều từ láy gợi hình.
Cách so sánh độc đáo.
Kết cấu đầu cuối tương ứng (điệp khúc).
Luyện tập
Viết một đoạn văn từ 5 đến 7 câu phát biểu cảm nghĩ của em về chú bé Lượm hồn nhiên, anh dũng, được mọi người yêu mến.