Bài 24. Hoán dụ

KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM
KIỂM TRA BÀI CŨ:

-Thế nào là ẩn dụ?
-Kể tên các kiểu ẩn dụ đã học.
Tuần 28 - Tiết 109
HOÁN DỤ

I. Hoán dụ là gì?
Tiết 109: HOÁN DỤ

Áo nâu liền với áo xanh
Nông thôn cùng với thị thành đứng lên.

- Áo nâu
- Áo xanh
Người nông dân.
Người công nhân.
(Sự vật)
- Nông thôn
- Thị thành
Người sống ở nông thôn.
Người sống ở thành thị.
(Vật chứa đựng)
(Vật bị chứa đựng)
(Dấu hiệu)
có quan hệ gần gũi
có quan hệ gần gũi
Cách nói ngắn gọn, giàu sức gợi hình, gợi cảm .
Thông báo sự việc.

So sánh 2 cách diễn đạt sau và rút ra nhận xét ?
I. Hoán dụ là gì?
Hoán dụ là …………. sự vật, hiện tượng, khái niệm bằng tên của một sự vật, hiện tượng, khái niệm khác có …………………. với nó nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt .
Tiết 109: HOÁN DỤ
gọi tên
quan hệ gần gũi
Ví dụ:
Những tà áo dài tung bay xuống phố.
Những cô gái Việt Nam
II. Các kiểu hoán dụ:
Tiết 109: HOÁN DỤ
I. Hoán dụ là gì?
- Áo nâu
- Áo xanh
Người nông dân.
Người công nhân.
(Sự vật)
- Nông thôn
- Thị thành
Người sống ở nông thôn.
Người sống ở thành thị.
(Vật chứa đựng)
(Vật bị chứa đựng)
(Dấu hiệu)
có quan hệ gần gũi
có quan hệ gần gũi
Lấy vật chứa đựng để gọi vật bị chứa đựng
Lấy dấu hiệu của sự vật để gọi sự vật
- Lấy dấu hiệu của sự vật để gọi sự vật;
- Lấy vật chứa đựng để gọi vật bị chứa đựng;
II. Các kiểu hoán dụ:
Tiết 109: HOÁN DỤ
I. Hoán dụ là gì?
(Một bộ phận)
Bàn tay ta
Người lao động
(Toàn thể)
Lấy một bộ phận để gọi toàn thể.
Tiết 109: HOÁN DỤ

Bàn tay ta làm nên tất cả
Có sức người sỏi đá cũng thành cơm.
( Hoàng Trung Thông )

-Lấy dấu hiệu của sự vật để gọi sự vật;
-Lấy vật chứa đựng để gọi vật bị chứa đựng;
-Lấy một bộ phận để gọi toàn thể;
II. Các kiểu hoán dụ:
Tiết 109: HOÁN DỤ
I. Hoán dụ là gì?

Một cây làm chẳng nên non
Ba cây chụm lại nên hòn núi cao.

- “Một”
- “Ba”
Số ít, sự đơn lẻ
Số nhiều, sự đoàn kết
(Cụ thể)
(Trừu tượng)
Lấy cái cụ thể để gọi cái trừu tượng
Tiết 109: HOÁN DỤ
II. Các kiểu hoán dụ:
- Lấy dấu hiệu của sự vật để gọi sự vật;
- Lấy vật chứa đựng để gọi vật bị chứa đựng;
- Lấy một bộ phận để gọi toàn thể;
- Lấy cái cụ thể để gọi cái trừu tượng.
Tiết 109: HOÁN DỤ
I. Hoán dụ là gì?
Ngày Huế đổ máu
Chú Hà Nội về
Tình cờ chú cháu
Gặp nhau Hàng Bè.
( Tố Hữu )

Chiến tranh
Lấy dấu hiệu của sự vật để gọi sự vật.
Tiết 109: HOÁN DỤ
“đổ máu”
“Huế”
Người dân xứ Huế
Lấy vật chứa đựng để gọi vật bị chứa đựng
II. Các kiểu hoán dụ:
Tiết 109: HOÁN DỤ
I. Hoán dụ là gì?
III. Luyện tập:
*Bài 1/tr75:
Chỉ ra phép hoán dụ và mối quan hệ giữa các sự vật:
Cô dâu và phụ dâu trong trang phục áo chàm
Người dân ở
nông thôn.
Làng xóm ta
Vật chứa
đựng gọi
vật bị chứa
đựng
Mười năm
Thời gian trước mắt
Trăm năm
Thời gian lâu dài
Cái cụ thể
gọi cái trừu
tượng


Người Việt Bắc
Áo chàm
Dấu hiệu
của sự vật
gọi sự vật
Trái đất
Nhân loại
Vật chứa
đựng gọi
vật bị chứa
đựng
II. Các kiểu hoán dụ:
Tiết 109: HOÁN DỤ
I. Hoán dụ là gì?
III. Luyện tập:
*Bài 1/tr 84: Chỉ ra phép hoán dụ và mối quan hệ giữa các sự vật:
*Bài 2/tr 84:
So sánh ẩn dụ và hoán dụ; cho ví dụ :
- Ví dụ:
Người cha mái tóc bạc.
( Minh Huệ)
- Dựa vào quan hệ gần gũi.
- Ví dụ:

Bàn tay ta làm nên tất cả
Có sức người sỏi đá cũng thành cơm. ( Hoàng Trung Thông)
- Dựa vào quan hệ tương đồng.

HOÁN DỤ
ẨN DỤ

* Khác nhau:
* Giống nhau:
-Gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện tượng khác.
-Nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.
So sánh: Ẩn dụ và Hoán dụ
II. Các kiểu hoán dụ:
Tiết 109: HOÁN DỤ
I. Hoán dụ là gì?
III. Luyện tập:
*Bài 1/tr 84: Chỉ ra phép hoán dụ và mối quan hệ giữa các sự vật:
*Bài 2/tr 84: So sánh ẩn dụ và hoán dụ; cho ví dụ :
Tìm hình ảnh có sử dụng phép hoán dụ:
Khang là một chân sút của đội bóng.

b. Khi tôi bước vào, cả phòng đều nhìn tôi.
Tiết 109: HOÁN DỤ
chân sút
cả phòng
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
* Học bài :
- Nắm khái niệm và các kiểu hoán dụ.
- Làm bài tập 3 viết chính tả.
- Viết đoạn văn có sử dụng hoán dụ.
* Soạn bài : “Tập làm thơ bốn chữ”
- Luật làm thơ 4 chữ
- Chuẩn bị một bài thơ 4 chữ