Bài 24. Hoán dụ

TIẾT: 101
HOÁN DỤ
I. Khái niệm hoán dụ:
1. Ví dụ:
Áo nâu liền với áo xanh
Nông thôn cùng với thị thành đứng lên.
Các từ in đậm trong câu trên để chỉ ai?
Áo nâu:
Chỉ người nông dân.
Áo xanh:
Chỉ người công nhân.
Nông thôn:
Chỉ những người ở nông thôn.
Thị thành:
Chỉ những người ở thành thị.
Quan hệ giữa đặc điểm, tính chất với sự vật có đặc điểm tính chất đó.
Quan hệ giữa vật chứa đựng và vật bị chứa đựng.
Cách gọi đó là hoán dụ, em hãy so sánh hoán dụ với ẩn dụ?
Dựa vào quan hệ tương đồng ( Giống nhau).
Dự vào quan hệ tương cận ( Gần gũi).
Thay các từ in đậm bằng đối tượng từ đó chỉ, đọc rồi rút ra tác dụng của hoán dụ?
2. Ghi nhớ: (SGK _ 82).
II. Các kiểu hoán dụ:
1. Ví dụ:
Tìm quan hệ giữa các từ in đậm với đối tượng các từ đó chỉ trong hai ví dụ?
Áo nâu
Áo xanh
Lấy dấu hiệu của sự vật để gọi sự vật.
Nông thôn
Thị thành
Lấy vật chứa đựng để gọi vật bị chứa đựng.
Bàn tay
Lấy một bộ phận để gọi toàn thể.
Một
Ba
Lấy cái cụ thể để gọi cái trừu tượng.
2. Ghi nhớ: (SGK _ 83).
III. Luyện tập:
1. Tìm phép hoán dụ và xác định mối quan hệ giữa các sự vật trong mỗi phép hoán dụ:
a. Làng xóm ta xưa kia lam lũ quanh năm mà vẫn quanh năm đói rách. Làng xóm ta ngày nay bốn mùa nhộn nhịp cảnh làm ăn tập thể.
Làng xóm: Lấy vật chứa đựng gọi vật bị chứa đựng.
b. Vì lợi ích mười năm phải trồng cây
Vì lợi ích trăm năm phải trồng người.
Mười năm
Trăm năm
Lấy cái cụ thể gọi cái trừu tượng.
c. Áo chàm đưa buổi phân ly
Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay.
Áo chàm: Lấy dấu hiệu để gọi tên sự vật.
d. Vì sao? Trái đất nặng ân tình
Nhắc mãi tên người : Hồ Chí Minh.
Trái đất: Lấy vật chứa đựng gọi vật bị chứa đựng.