Bài 24. Hoán dụ

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG


QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM HỌC SINH
THAM DỰ HỘI GIẢNG

Kiểm tra bài cũ
1. Thế nào là ẩn dụ? Có mấy kiểu ẩn dụ?
2. Hãy xác định những câu thơ có sử dụng hình ảnh ẩn dụ?
A.Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ.
(Viễn Phương)
B. Người Cha mái tóc bạc
Đốt lửa cho anh nằm
(Minh Huệ)
C. Mồ hôi mà đổ xuống đồng
Lúa mọc trùng trùng sáng cả đồi nương
(Ca dao)

Ngữ văn 6
Tiết : 101

Hoán dụ

Tiết 101: HOÁN DỤ

I. Hoỏn d? l� gỡ?
1. Vớ d?:
2. Nh?n xột:


-> Quan h? g?n gui
=> Tỏc d?ng: tang s?c g?i hỡnh,g?i c?m cho s? di?n d?t.
=>Hoỏn d?


3.Ghi nh? 1: (Sgk-82)


Áo nâu liền với áo xanh
Nông thôn cùng với thị thành đứng lên
(Tố Hữu)
- Áo nâu – Nông dân
- Áo xanh – Công nhân
- Nông thôn – Những người sống ở quê
- Thị thành - Những người sống ở thành phố

=> Quan hệ gần gũi

* So sánh:
Tất cả nông dân ở nông thôn và
công nhân ở các thành phố đều đứng lên.
=> Tác dụng : tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt..

C. Mồ hôi mà đổ xuống đồng
Lúa mọc trùng trùng sáng cả đồi nương


Tiết 101: HOÁN DỤ
I. Hoỏn d? l� gỡ?
1. Vớ d?:
2. Nh?n xột:
-> Quan h? g?n gui
=> Tỏc d?ng: tang s?c g?i hỡnh,g?i c?m cho s? di?n d?t.
=>Hoỏn d?
3.Ghi nh? 1: (Sgk-82)
II. Cỏc ki?u hoỏn d?
1. Vớ d?:
2. Nh?n xột:
+ B? ph?n - To�n th?
+ Cỏi c? th? - cỏi tr?u tu?ng


a. Bàn tay ta làm nên tất cả
Có sức người sỏi đá cũng thành cơm
(Hoàng Trung Thông)

- Bàn tay - Người lao động
->Bộ phận – Toàn thể


b. Một cây làm chẳng nên non
Ba cây chụm lại nên hòn núi cao
(Ca dao)
- Một : số lượng ít .
- Ba : số lượng nhiều.
->Cái cụ thể - cái trừu tượng

Tiết 101: HOÁN DỤ
I. Hoỏn d? l� gỡ?
1. Vớ d?:
2. Nh?n xột:
-> Quan h? g?n gui
=> Tỏc d?ng: tang s?c g?i hỡnh,g?i c?m cho s? di?n d?t.
=>Hoỏn d?
3.Ghi nh? 1: (Sgk-82)
II. Cỏc ki?u hoỏn d?
1. Vớ d?:
2. Nh?n xột:
+ B? ph?n - To�n th?
+ Cỏi c? th? - cỏi tr?u tu?ng
+ V?t ch?a d?ng - V?t b? ch?a
+ D?u hi?u - S? v?t
=> Cú 4 ki?u.
3.Ghi nh? 2:(Sgk-83)



c. Ngày Huế đổ máu
Chú Hà Nội về
Tình cờ chú cháu
Gặp nhau Hàng Bè
(Tố Hữu)
- Huế - Người dân ở Huế
->Vật chứa đựng - Vật bị chứa
- Đổ máu - Chiến tranh
->Dấu hiệu - Sự vật

Tiết 101: HOÁN DỤ
I. Hoỏn d? l� gỡ?
1. Vớ d?:
2. Nh?n xột:
-> Quan h? g?n gui
=> Tỏc d?ng: tang s?c g?i hỡnh,g?i c?m cho s? di?n d?t.
=>Hoỏn d?
3.Ghi nh? 1: (Sgk-82)
II. Cỏc ki?u hoỏn d?
1. Vớ d?:
2. Nh?n xột:
+ B? ph?n - To�n th?
+ Cỏi c? th? - cỏi tr?u tu?ng
+ V?t ch?a d?ng - V?t b? ch?a
+ D?u hi?u - S? v?t
=> Cú 4 ki?u.
3.Ghi nh? 2:(Sgk-83)


Bài tập thảo luận
?Hoán dụ có gì giống và có gì khác ẩn dụ? Cho ví dụ minh họa

Tiết 101: HOÁN DỤ
I. Hoỏn d? l� gỡ?
1. Vớ d?:
2. Nh?n xột:
-> Quan h? g?n gui
=> Tỏc d?ng: tang s?c g?i hỡnh,g?i c?m cho s? di?n d?t.
=>Hoỏn d?
3.Ghi nh? 1: (Sgk-82)
II. Cỏc ki?u hoỏn d?
1. Vớ d?:
2. Nh?n xột:
+ B? ph?n - To�n th?
+ Cỏi c? th? - cỏi tr?u tu?ng
+ V?t ch?a d?ng - V?t b? ch?a
+ D?u hi?u - S? v?t
=> Cú 4 ki?u.
3.Ghi nh? 2:(Sgk-83)
III.Luy?n t?p:

1.Bài tập 1: Chỉ ra phép hoán dụ trong câu thơ, câu văn sau và cho biết mối quan hệ giữa các sự vật trong mỗi phép hoán dụ là gì?
a)Làng xóm ta xưa kia lam lũ quanh năm mà vẫn quanh năm đói rách. Làng xóm ta ngày nay bốn mùa nhộn nhịp cảnh làm ăn tập thể.
(Hồ Chí Minh)
-Làng xóm – Người nông dân
-> Vật chứa - vật bị chứa.
b)Vì lợi ích mười năm trồng cây,
Vì lợi ích trăm năm trồng người.
(Hồ Chí Minh)
- Mười năm : Thời gian trước mắt
- Trăm năm : Thời gian lâu dài
->Cái cụ thể- Cái trừu tượng.



Tiết 101: HOÁN DỤ
I. Hoỏn d? l� gỡ?
1. Vớ d?:
2. Nh?n xột:
-> Quan h? g?n gui
=> Tỏc d?ng: tang s?c g?i hỡnh,g?i c?m cho s? di?n d?t.
=>Hoỏn d?
3.Ghi nh? 1: (Sgk-82)
II. Cỏc ki?u hoỏn d?
1. Vớ d?:
2. Nh?n xột:
+ B? ph?n - To�n th?
+ Cỏi c? th? - cỏi tr?u tu?ng
+ V?t ch?a d?ng - V?t b? ch?a
+ D?u hi?u - S? v?t
=> Cú 4 ki?u.
3.Ghi nh? 2:(Sgk-83)
III.Luy?n t?p:


1.Bài tập 1: Chỉ ra phép hoán dụ trong câu thơ, câu văn sau và cho biết mối quan hệ giữa các sự vật trong mỗi phép hoán dụ là gì?
c) Áo chàm đưa buổi phân li
Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay.
(Tố Hữu)
- Áo chàm- Đồng bào Việt Bắc.
->Dấu hiệu - Sự vật.
d) Vì sao? Trái Đất nặng ân tình
Nhắc mãi tên Người: Hồ Chí Minh.
(Tố Hữu)
- Trái Đất – Đông đảo những người sống trên trái đất.
->Vật chứa đựng- Vật bị chứa đựng.


Tiết 101: HOÁN DỤ
I. Hoỏn d? l� gỡ?
1. Vớ d?:
2. Nh?n xột:
-> Quan h? g?n gui
=> Tỏc d?ng: tang s?c g?i hỡnh,g?i c?m cho s? di?n d?t.
=>Hoỏn d?
3.Ghi nh? 1: (Sgk-82)
II. Cỏc ki?u hoỏn d?
1. Vớ d?:
2. Nh?n xột:
+ B? ph?n - To�n th?
+ Cỏi c? th? - cỏi tr?u tu?ng
+ V?t ch?a d?ng - V?t b? ch?a
+ D?u hi?u - S? v?t
=> Cú 4 ki?u.
3.Ghi nh? 2:(Sgk-83)
III.Luy?n t?p:
*B�i t?p c?ng c?

Bài tập củng cố
1.Dòng nào sau đây không nêu đúng tên gọi của những kiểu hoán dụ thường gặp?
A. Lấy vật chứa đựng để gọi vật bị chứa đựng.
B. Lấy bộ phận để gọi toàn thể.
C. Chuyển đổi tên gọi của vật trên quan hệ tương đồng.
D. Lấy cái cụ thể để gọi cái trừu tượng.
E. Lấy dấu hiệu của sự vật để gọi sự vật
2. Trong những trường hợp sau trường hợp nào không dùng phép hoán dụ?
A. Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác.
B. Miền Nam đi trước về sau.
C. Gửi miền Bắc lòng miền Nam chung thuỷ.
D. Hình ảnh miền Nam luôn ở trong trái tim tôi.


Tiết 101: HOÁN DỤ
I. Hoỏn d? l� gỡ?
1. Vớ d?:
2. Nh?n xột:
-> Quan h? g?n gui
=> Tỏc d?ng: tang s?c g?i hỡnh,g?i c?m cho s? di?n d?t.
=>Hoỏn d?
3.Ghi nh? 1: (Sgk-82)
II. Cỏc ki?u hoỏn d?
1. Vớ d?:
2. Nh?n xột:
+ B? ph?n - To�n th?
+ Cỏi c? th? - cỏi tr?u tu?ng
+ V?t ch?a d?ng - V?t b? ch?a
+ D?u hi?u - S? v?t
=> Cú 4 ki?u.
3.Ghi nh? 2:(Sgk-83)
III.Luy?n t?p:
*B�i t?p c?ng c?
*Hu?ng d?n v? nh�.




*1.Hoàn thành tiếp các bài tập.
*2. Làm bài tập chính tả(T84)
*3. Chuẩn bị bài “Tập làm thơ bốn chữ”




kíNH CHúC

QUý THầY CÔ MạNH KHOẻ!

CHúC CáC EM HọC GIỏI!