Bài 24. Hoán dụ

Trân trọng kính chào quý thầy cô đến dự tiết dạy
Trường THCS & THPT LONG HỰU ĐÔNG
GV dạy: Cổ Thị Vinh
Kiểm tra
bài cũ
Hoán dụ
là gì?
Các kiểu
hoán dụ
Luy?n t?p
Ẩn dụ là gì? Nêu tác dụng ẩn dụ? Ví dụ minh họa?
Ẩn dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện tượng khác có nét tương đồng với nó nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.
Có mấy kiểu ẩn dụ? Kể ra?
Có 4 kiểu ẩn dụ thường gặp:
Ẩn dụ hình thức.
Ẩn dụ cách thức.
Ẩn dụ phẩm chất.
Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác.
KIỂM TRA BÀI CŨ
Tuần 28
Tiết 109
Hoán dụ
Áo nâu liền với áo xanh.
Nông thôn cùng với thị thành đứng lên.(Tố Hữu)
Áo nâu: Chỉ người nông dân.
Áo xanh: Chỉ người công nhân.
Nông thôn: Chỉ những người sống ở quê.
Thị thành: Chỉ những người sống ở thành thị
1. Tìm hiểu ví dụ: (SGK/82)
Kiểm tra
bài cũ
Hoán dụ
là gì?
Các kiểu
hoán dụ
Luy?n t?p
Hoán dụ
I. HOÁN DỤ LÀ GÌ?
 Quan hệ gần gũi.
Tuần 28
Tiết 109
- Ngắn gọn, tăng tính hình ảnh và hàm súc cho câu văn.
Hoán dụ
I. HOÁN DỤ LÀ GÌ?
1. Tìm hiểu ví dụ: (SGK/82)
Áo nâu liền với áo xanh.
Nông thôn cùng với thị thành đứng lên.(Tố Hữu)
 Hoán dụ
Kiểm tra
bài cũ
Hoán dụ
là gì?
Các kiểu
hoán dụ
Luy?n t?p
Tuần 28
Tiết 109
Hãy chỉ ra phép hoán dụ trong những câu thơ sau:
Sài Gòn thức đêm đêm theo Hà Nội.
Nghe thủ đô đập giữa tim mình.
(Giang Nam)
Áo chàm đưa buổi phân li.
Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay.
(Tố Hữu)
Sài Gòn
Áo chàm
Hoán dụ
Kiểm tra
bài cũ
Hoán dụ
là gì?
Các kiểu
hoán dụ
Luy?n t?p
I. HOÁN DỤ LÀ GÌ?
Bài tập nhanh
thủ đô

1. Tìm hiểu ví dụ: (SGK trang 83)
Bàn tay ta làm nên tất cả.
Có sức người sỏi đá cũng thành cơm.
Một cây làm chẳng nên non.
Ba cây chụm lại nên hòn núi cao.
Ngày Huế đổ máu.
Chú Hà Nội về
Tình cờ chú cháu
Gặp nhau hàng bè.
Hoán dụ
Kiểm tra
bài cũ
Hoán dụ
là gì?
Các kiểu
hoán dụ
Luy?n t?p
II. CÁC KIỂU HOÁN DỤ
a)
c)
d)
- Bàn tay: Người lao động
- Đổ máu: Chiến tranh
- Một : số lượng ít .
- Ba : số lượng nhiều.
Áo nâu liền với áo xanh.
Nông thôn cùng với thị thành đứng lên.(Tố Hữu)
b)
- Nông thôn: Chỉ những người sống ở quê.
- Thị thành: Chỉ những người sống ở thành thị
Bàn tay: chỉ người lao động (quan hệ bộ phận- toàn thể).
Một, ba: chỉ số lượng cụ thể (quan hệ cụ thể - trừu tượng).
Đổ máu: chỉ dấu hiệu chiến tranh (quan hệ dấu hiệu giữa sự vật - sự vật)
Nông thôn, thị thành: chỉ người sống ở nông thôn và thành thị (vật chứa đựng - Vật bị chứa đựng).
Hoán dụ
Kiểm tra
bài cũ
Hoán dụ
là gì?
Các kiểu
hoán dụ
Luy?n t?p
II. CÁC KIỂU HOÁN DỤ
1. Tìm hiểu ví dụ: (SGK trang 83)


Tiết: 88
Ðọc văn



Có 4 kiểu hoán dụ thường gặp là:
Lấy một bộ phận để gọi toàn thể.
Lấy vật chứa đựng để gọi vật bị chứa đựng.
Lấy dấu hiệu của sự vật để gọi sự vật.
Lấy cái cụ thể để gọi cái trừu tượng.
2. GHI NHỚ
Hoán dụ
Kiểm tra
bài cũ
Hoán dụ
là gì?
Các kiểu
hoán dụ
Luy?n t?p
II. CÁC KIỂU HOÁN DỤ
1. Tìm hiểu ví dụ: (SGK trang 83)
Tuần 28
Tiết 109
Chỉ ra các phép hoán dụ trong các câu sau và cho biết mối quan hệ giữa các vật là gì?
Đầu xanh có tội tình gì
Má hồng đến quá nửa thì chưa thôi.
Đầu xanh: Người trẻ tuổi.
Má hồng: người phụ nữ.
Quan hệ: bộ phận - toàn thể.
Gửi miền Bắc lòng miền Nam chung thủy
Đang xông lên chống Mĩ tuyến đầu.
- Miền Nam: Những người sống ở miền Nam.
- Quan hệ: vật chứa đựng - vật bị chứa đựng.
Hoán dụ
Kiểm tra
bài cũ
Hoán dụ
là gì?
Các kiểu
hoán dụ
Luy?n t?p
II. CÁC KIỂU HOÁN DỤ
Bài tập nhanh
Tuần 28
Tiết 109
Bài tập 1: Chỉ ra mỗi phép hoán dụ trong những câu thơ, câu văn sau và cho biết mối quan hệ giữa các sự vật trong mỗi phép hoán dụ là gì?
a) Làng xóm ta xưa kia lam lũ quanh năm mà vẫn quanh năm đói rách. Làng xóm ta ngày nay bốn mùa nhộn nhịp cảnh làm ăn tập thể. (Hồ Chí Minh)
- Làng xóm: Chỉ người nông dân.
- Quan hệ: Vật chứa đựng - vật bị chứa đựng.
b) Vì lợi ích mười năm phải trồng cây.
Vì lợi ích trăm năm phải trồng người. (Hồ Chí Minh)
- Mười năm, trăm năm: Thời gian trước mắt và lâu dài.
-Quan hệ: Cái cụ thể - cái trừu tượng.
Hoán dụ
Kiểm tra
bài cũ
Hoán dụ
là gì?
Các kiểu
hoán dụ
Luy?n t?p
III. LUYỆN TẬP
Tuần 28
Tiết 109
Bài tập 1: Chỉ ra mỗi phép hoán dụ trong những câu thơ, câu văn sau và cho biết mối quan hệ giữa các sự vật trong mỗi phép hoán dụ là gì?
Áo chàm đưa buổi phân li.
Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay. (Tố Hữu)
- Áo chàm: Người Việt Bắc.
- Quan hệ: Dấu hiệu của sự vật để gọi sự vật.
d) Vì sao? Trái đất nặng ân tình.
Nhắc mãi tên người Hồ Chí Minh. (Tố Hữu)
- Trái đất: Tất cả mọi người sống trên trái đất.
- Quan hệ: Vật chứa đựng - vật bị chứa đựng.
Hoán dụ
Kiểm tra
bài cũ
Hoán dụ
là gì?
Các kiểu
hoán dụ
Luy?n t?p
III. LUYỆN TẬP
c)
Tuần 28
Tiết 109
Bài tập 2: Hoán dụ có gì giống và có gì khác ẩn dụ? Cho ví dụ minh họa? (Thảo luận nhóm)
Hoán dụ
Kiểm tra
bài cũ
Hoán dụ
là gì?
Các kiểu
hoán dụ
Luy?n t?p
III. LUYỆN TẬP
Giống nhau
Khác nhau
Gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện tượng khác
Dựa vào quan hệ tương đồng.
- Hình thức
- Cách thức thực hiện
- Phẩm chất
- Chuyển đổi cảm giác
Dựa vào quan hệ gần gũi.
- Bộ phận - toàn thể
- Vật chứa đựng - vật bị chứa đựng
- Cụ thể - trừu tượng
- Dấu hiệu của sự vật - với sự vật
Tuần 28
Tiết 109
Củng Cố
Dòng nào sau đây không nêu đúng tên gọi của những kiểu hoán dụ thường gặp:
Lấy vật chứa đựng để gọi vật bị chứa đựng.
Lấy bộ phận để gọi toàn thể.
Chuyển đổi tên gọi của vật trên quan hệ tương đồng.
Lấy cái cụ thể để gọi cái trừu tượng.
Lấy dấu hiệu của sự vật để gọi sự vật.
Hoán dụ
Kiểm tra
bài cũ
Hoán dụ
là gì?
Các kiểu
hoán dụ
Luy?n t?p
Tuần 28
Tiết 109
2. Trong những trường hợp sau trường hợp nào không dùng phép hoán dụ:
Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác.
Miền Nam đi trước về sau.
Gửi miền Bắc lòng miền Nam chung thủy.
Hình ảnh miền Nam luôn ở trong trái tim tôi.
Kiểm tra
bài cũ
Hoán dụ
là gì?
Các kiểu
hoán dụ
Luy?n t?p
Củng Cố
Hoán dụ
Tuần 28
Tiết 109
DẶN DÒ
 Học thuộc bài, làm tiếp bài tập 3 trang 84.
 Chuẩn bị bài: các thành phần chính của câu.
Trường THCS & THPT Long Hựu Đông
Xin Chân Thành Cảm Ơn!