Bài 24. Hoán dụ

Chia sẻ bởi Lê Thị Nhung | Ngày 21/10/2018 | 21

Chia sẻ tài liệu: Bài 24. Hoán dụ thuộc Ngữ văn 6

Nội dung tài liệu:

Chào mừng các thầy cô giáo
Về dự giờ thăm lớp 6/1
Ẩn dụ là gì?
Kiểm tra bài cũ

Ẩn dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng
này bằng tên sự vật, hiện tượng khác
có nét tương đồng với nó nhằm tăng
sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.


Có mấy kiểu ẩn dụ, đó là những kiểu nào ?
Kiểm tra bài cũ
Có 4 kiểu ẩn dụ là:
+ Ẩn dụ hình thức ;
+ Ẩn dụ cách thức ;
+ Ẩn dụ phẩm chất;
+ Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác.
Kiểm tra bài cũ

Câu nào sau đây có sử dụng ẩn dụ và cho biết nó thuộc kiểu ẩn dụ nào ?

a. Quê hương tôi có con sông xanh biếc
b. Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng.
c. Tre xung phong vào xe tăng, đại bác.
d. Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè.


Ẩn dụ phẩm chất
b
Tiết 103: HOÁN DỤ
I. Hoán dụ là gì ?
1. Ví dụ: sgk / 82
2. Nhận xét:

Các từ ngữ in đậm trong câu thơ chỉ:
- Áo nâu <=> người nông dân
- Áo xanh <=> người công nhân
- Nông thôn <=> người sống ở nông thôn
- Thành thị <=> người sống ở thành thị
Xét ví dụ sau:

Áo nâu liền với áo xanh
Nông thôn cùng với thị thành đứng lên
(Tố Hữu)

Các từ ngữ in đậm trong
câu thơ trên chỉ ai?
?
Tiết 109: HOÁN DỤ
I. Hoán dụ là gì ?
1. Ví dụ: sgk / 82
2. Nhận xét:



Xét ví dụ sau:

Áo nâu liền với áo xanh
Nông thôn cùng với thị thành đứng lên
(Tố Hữu)

Áo nâu Áo xanh


Nông dân Công nhân


Quan hệ gần gũi
(giữa đặc điểm, tính chất (dấu hiệu) của sự vật với sự vật).


?
Giữa áo nâu với người nông dân và giữa áo xanh với người công nhân có mối quan hệ như thế nào?
Tiết 103: HOÁN DỤ
I. Hoán dụ là gì ?
1. Ví dụ: sgk / 82
2. Nhận xét:
Xét ví dụ sau:
Áo nâu liền với áo xanh
Nông thôn cùng với thị thành đứng lên
(Tố Hữu)

Nông thôn Thành thị


Người sống Người sống
ở nông thôn ở thành thị


Quan hệ gần gũi
( giữa vật chứa đựng với vật bị chứa đựng).

Giữa nông thôn với người sống ở nông thôn và giữa thành thị với người sống ở thành thị có mối quan hệ như thế nào?
?
Tiết 103: HOÁN DỤ
I. Hoán dụ là gì ?
1. Ví dụ: sgk / 82
2. Nhận xét:

Các từ ngữ in đậm trong câu thơ chỉ:
- Áo nâu <=> người nông dân
- Áo xanh <=> người công nhân
- Nông thôn <=> người sống ở nông thôn
- Thành thị <=> người sống ở thành thị
=> Quan hệ gần gũi.
=> Tác dụng: Tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.
Xét ví dụ sau:

Áo nâu liền với áo xanh
Nông thôn cùng với thị thành đứng lên.
(Tố Hữu)

Em hãy so sánh cách diễn đạt trong câu thơ trên với cách diễn đạt sau:

Tất cả nông dân và công nhân, tất cả mọi người ở nông thôn và thành thị đều đứng lên đấu tranh.

?
Tiết 103: HOÁN DỤ
I. Hoán dụ là gì ?
1. Ví dụ: sgk / 82
2. Nhận xét:
3. Ghi nhớ:

Hoán dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng, khái niệm bằng tên một sự vật, hiện tượng, khái niệm khác có quan hệ gần gũi với nó nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.
Tiết 103: HOÁN DỤ
I. Hoán dụ là gì ?
II. Các kiểu hoán dụ
1. Ví dụ: sgk / 83


Các từ ngữ in đậm trong ví dụ đã cho biểu thị ý nghĩa gì?


Bàn tay ta làm nên tất cả
Có sức người sỏi đá cũng thành cơm.
(Hoàng Trung Thông)
b) Một cây làm chẳng nên non
Ba cây chụm lại nên hòn núi cao.
(Ca dao)
c) Ngày Huế đổ máu
Chú Hà Nội về
Tình cờ chú cháu
Gặp nhau Hàng Bè .
(Tố Hữu)
?
Tiết 103: HOÁN DỤ
I. Hoán dụ là gì ?
II. Các kiểu hoán dụ
1. Ví dụ: sgk / 83
2. Nhận xét:
a. Bàn tay <=> Người lao động

b. Một <=> Số ít
Ba <=> Số nhiều

c. Đổ máu <=> Chiến tranh


Bàn tay ta làm nên tất cả
Có sức người sỏi đá cũng thành cơm.
(Hoàng Trung Thông)

b) Một cây làm chẳng nên non
Ba cây chụm lại nên hòn núi cao.
(Ca dao)

c) Ngày Huế đổ máu
Chú Hà Nội về
Tình cờ chú cháu
Gặp nhau Hàng Bè .
(Tố Hữu)
Tiết 103: HOÁN DỤ
I. Hoán dụ là gì ?
II. Các kiểu hoán dụ
1. Ví dụ: sgk / 83
2. Nhận xét:
a. Bàn tay <=> Người lao động


Bộ phận Toàn thể


b. Một <=> Số ít
Ba <=> Số nhiều


Cái cụ thể Cái trừu tượng


c. Đổ máu <=> Chiến tranh


Dấu hiệu của Sự vật Sự vật


Giữa các từ in đậm với sự vật mà nó biểu thị có quan hệ như thế nào?
?
Tiết 103: HOÁN DỤ
I. Hoán dụ là gì ?
II. Các kiểu hoán dụ
1. Ví dụ: sgk / 83
2. Nhận xét:

a. Bàn tay <=> Người lao động
=> Quan hệ giữa bộ phận với toàn thể.
b. Một <=> Số ít
Ba <=> Số nhiều
=> Quan hệ giữa cái cụ thể với cái trừu tượng.
c. Đổ máu <=> Chiến tranh
=> Quan hệ giữa dấu hiệu của sự vật với sự vật.

a. Bàn tay <=> Người lao động


Bộ phận Toàn thể


b. Một <=> Số ít
Ba <=> Số nhiều


Cái cụ thể Cái trừu tượng


c. Đổ máu <=> Chiến tranh


Dấu hiệu của Sự vật Sự vật


Tiết 103: HOÁN DỤ
I. Hoán dụ là gì ?
II. Các kiểu hoán dụ
1. Ví dụ: sgk / 83
2. Nhận xét:
 a. Bàn tay <=> Người lao động
=> Quan hệ giữa bộ phận với toàn thể
b. Một <=> Số ít
Ba <=> Số nhiều
=> Quan hệ giữa cái cụ thể với cái trừu tượng.
c. Đổ máu <=> Chiến tranh
=> Quan hệ giữa dấu hiệu của sự vật với sự vật

Tiết 103: HOÁN DỤ
I. Hoán dụ là gì ?
II. Các kiểu hoán dụ
1. Ví dụ: sgk / 83
2. Nhận xét:
3. Ghi nhớ

Có 4 kiểu hoán dụ thường gặp:
Lấy một bộ phận để gọi toàn thể;
Lấy vật chứa đựng để gọi vật bị chứa đựng;
Lấy dấu hiệu của sự vật để gọi sự vật;
Lấy cái cụ thể để gọi cái trừu tượng.
Tiết 103: HOÁN DỤ
I. Hoán dụ là gì ?
1. Ví dụ: sgk / 82
2. Nhận xét:
3. Ghi nhớ
II. Các kiểu hoán dụ
1. Ví dụ: sgk / 83
2. Nhận xét:
3. Ghi nhớ
Ghi nhớ 1:
Hoán dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng,
khái niệm này bằng tên của một sự vật,
hiện tượng, khái niệm khác có quan hệ
gần gũi với nó nhằm tăngsức gợi hình,
gợi cảm cho sự diễn đạt.
Ghi nhớ 2:
Có 4 kiểu hoán dụ thường gặp:
- Lấy bộ phận gọi toàn thể.
- Lấy cái cụ thể để gọi cái trừu tượng.
- Lấy dấu hiệu sự vật để gọi tên sự vật.
- Lấy vật chứa đựng để gọi vật bị chứa
dựng.
Tiết 103: HOÁN DỤ
I. Hoán dụ là gì ?
II. Các kiểu hoán dụ
III. Luyện tập
Bài tập 1


c) Áo chàm đưa buổi phân li
Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay.
(Tố Hữu)

d) Vì sao? Trái đất nặng ân tình Nhắc mãi tên người: Hồ Chí Minh.
(Tố Hữu)
Bài tập 1 : Chỉ ra phép hoán dụ trong những câu thơ, câu văn sau và cho biết mối quan hệ giữa các sự vật trong mỗi phép hoán dụ là gì?
c. Áo chàm <=> chỉ người Việt Bắc
 Quan hệ giữa dấu hiệu của sự vật với sự vật.
d. Trái Đất <=> nhân loại
 Quan hệ giữa vật chứa dựng với vật bị chứa đựng.
Tiết 103: HOÁN DỤ
I. Hoán dụ là gì ?
II. Các kiểu hoán dụ
III. Luyện tập
Bài tập 1:
Bài tập 2:
Bài tập 2: Hoán dụ có gì giống và khác với ẩn dụ ?

Bài tập 1 : Chỉ ra phép hoán dụ trong những câu thơ, câu văn sau và cho biết mối quan hệ giữa các sự vật trong mỗi phép hoán dụ là gì?
Tiết 103: HOÁN DỤ
I. Hoán dụ là gì ?
II. Các kiểu hoán dụ
III. Luyện tập
Bài tập 2: Điểm giống và khác giữa hoán dụ và ẩn dụ là:
Gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện tượng khác.
Dựa vào quan hệ tương đồng.
Dựa vào quan hệ gần gũi.
Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ.
(Vi?n Phuong)
Vì lợi ích mười năm trồng cây,
Vì lợi ích trăm năm phải trồng người.
(Hồ Chí Minh)
C?ng c?

Câu 1: Cụm từ “miền Bắc” , “miền Nam” trong những câu thơ sau sử dụng phép gì ?
Gửi miền Bắc lòng miền Nam chung thủy
Đang xông lên chống Mĩ tuyến đầu.
( Lê Anh Xuân)
A. So sánh B. Nhân hóa
C. Hoán dụ D. Ẩn dụ

Câu 2: Điền từ còn thiếu vào dấu ………. để hoàn chỉnh đoạn hoán dụ là gì sau đây ?
Hoán dụ là gọi tên sự vật, hiên tượng, khái niệm bằng tên của một sự vật, hiện tượng, khái niệm khác có quan hệ ……….. với nó nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.
gần gũi
C. Hoán dụ
C?ng c?

Câu 3: Câu thơ sau đây thuộc kiểu hoán dụ nào?
Em đã sống bởi vì em đã thắng
Cả nước bên em quanh giường nệm trắng
Hát cho em nghe tiếng mẹ ngày xưa
Sông thu bồn giọng hát đò đưa.
(Tố Hữu)

A. LÊy bé phËn gäi toµn thÓ.
B. LÊy c¸i cô thÓ ®Ó gäi c¸i trõu t­îng.
C. LÊy dÊu hiÖu sù vËt ®Ó gäi tªn sù vËt.
D. LÊy vËt chøa ®ùng ®Ó chỉ vËt bÞ chøa đùng.















D.
Hướng dẫn về nhà

- H?c b�i n?m v?ng ph?n ghi nh?.
- Làm BT 1a, 1b; l?y vớ d? minh h?a BT2 /SGK. - Viết một đoạn văn ngắn đề tài tự chọn trong đó có sử dụng hoán dụ.
- Chuẩn bị bài : Tập làm thơ bốn chữ.
Kính chúc các thầy cô giáo sức khỏe
Chúc các em học sinh chăm ngoan, học giỏi
Hẹn gặp lại!
* Một số tài liệu cũ có thể bị lỗi font khi hiển thị do dùng bộ mã không phải Unikey ...

Người chia sẻ: Lê Thị Nhung
Dung lượng: | Lượt tài: 0
Loại file:
Nguồn : Chưa rõ
(Tài liệu chưa được thẩm định)