Bài 24. Hoán dụ

Ẩn dụ là gì ? Nêu các ẩn dụ thường gặp ?
Xác định kiểu ẩn dụ trong câu sau:
Đừng buồn nhưng cũng đừng vui
Êm êm nắng nhẹ qua trời rợn mưa.
(Hồ Dzếnh)
Kiểm tra bài cũ
Bài 24-tiết 101
Hoán dụ
I.Hoán dụ là gì
Ví dụ
Áo nâu liền với áo xanh
Nông thôn cùng với thị thành đứng lên.
( Tố Hữu)

?1)Áo nâu dùng để chỉ ai? Áo xanh dùng để chỉ ai?
?2)Có quan hệ với nhau như thế nào?
2. Nhận xét









Quan hệ giữa đặc điểm, tính chất với sự vật có đặc điểm tính chất đó.

Người nông dân
Người công nhân
Áo nâu
Áo xanh
Nông thôn chỉ cái gì ? Thành thị chỉ cái gì ?






Quan hệ giữa vật chứa đựng với vật bị chứa đựng.
Người sống ở nông thôn
Người sống ở thành thị
Nông thôn
Thành thị
Hai cách diễn đạt sau có gì giống và khác nhau ?
Cách 1:
Tất cả những người công nhân, những người nông dân sống ở thành thị, nông thôn cùng đứng lên.

Cách 2:
Áo nâu liền với áo xanh
Nông thôn cùng với thị thành đứng lên.
(Tố Hữu)

3. Ghi nhớ


Hoán dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng, khái niệm này bằng tên sự vật, hiện tượng, khái niệm khác có quan hệ gần gũi với nó nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.
II. Các kiểu hoán dụ thường gặp
1.Ví dụ
Bàn tay ta làm nên tất cả
Có sức người sỏi đá cũng thành cơm.
( Hoàng Trung Thông)
Một cây làm chẳng nên non
Ba cây chụm lại nên hòn núi cao.
( Ca dao)
c. Ngày Huế đổ máu
Chú Hà Nội về
Tình cờ chú cháu
Gặp nhau Hàng Bè.
( Tố Hữu)
2.Nhận xét
-Bàn tay :
Quan hệ bộ phận - toàn thể

-Một cây:
Ba cây:
Quan hệ cụ thể - trừu tượng

-Đổ máu:
Quan hệ dấu hiệu của sự vật - gọi sự vật

-Nông thôn:
Thị thành:
Quan hệ chứa đựng - vật bị chứa đựng
Con người
Số ít
người sống ở nông thôn
người sống ở thị thành
Số nhiều
Sự hi sinh, mất mát trong chiến tranh
3. Ghi nhớ
Gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật hiện tượng khác
Dựa vào quan hệ tương đồng.Cụ thể:
-Hình thức;
-Cách thức thực hiện;
-Phẩm chất.
-Cảm giác.
Dựa vào quan hệ tương cận.Cụ thể :
-Bộ phận – toàn thể;
-Vật chứa đựng- vật bị chứa đựng;
-Dấu hiệu của sự vật-sự vật ;
-Cụ thể- trừu tượng.
III. Luyện tập
Bài tập 1
Làng xóm : người nông dân
Quan hệ giữa vật chứa đựng với vật bị chứa đựng.
Mười năm : thời gian dài
Trăm năm : thời gian rất dài
Quan hệ giữa cái cụ thể với cái trừu tượng
Áo chàm : người Việt Bắc
 Quan hệ giữa dấu hiệu của sự vật với sự vật
Trái đất : nhân loại
 Quan hệ giữa vật chứa đựng với vật bị chứa đựng













Đền Cổ Loa
Vòng quanh thủ đô
Vòng quanh thủ đô
Hồ Gươm
Vòng quanh thủ đô
Văn Miếu Quốc Tử Giám
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
Học thuộc 3 ghi nhớ.
Làm đủ bài tập trong sách giáo khoa.
Soạn bài: Thi làm thơ 5 chữ
* Tìm, chép lại các bài thơ 5 chữ.
* Nhận xét đặc điểm
thể thơ.
* Tự viết một bài
thơ của em