Bài 24. Hoán dụ

Tiết 103 HOÁN DỤ
1. Hoán dụ là gì?
a. Ví dụ:
Áo nâu liền với áo xanh
Nông thôn cùng với thị thành đứng lên.
- áo nâu, áo xanh, nông thôn, thị thành chỉ ai?
- Giữa áo nâu,áo xanh, nông thôn, thị thành với sự vật được chỉ ấy có mối quan hệ như thế nào?
Đặc điểm , tính chất
Sự vật có đặc điểm, tính chất đó.
Nông thôn
Thị thành
Những người sống ở nông thôn.
Những người sống ở thành thị.
- �o nâu.
Những người nông dân.
- �o xanh.
Những người công nhân.
Vật chứa đựng
Vật bị chứa đựng.
Nói như thế có tác dụng gì?
b. Ghi nhớ: Hoán dụ là gọi tên sự vật này bằng tên sự vật khác có quan hệ gần gũi với nó.
- Hoán dụ làm cho việc diễn đạt ngắn gọn, tăng tính hình ảnh và hàm súc cho câu văn; Nêu bật được đặc điểm của sự vật được nói đến.
Từ những phân tích trên em hiểu hoán dụ là gì?
2. Các kiểu hoán dụ
Ví dụ:
a. Bàn tay ta làm nên tất cả
Có sức người sỏi đá cũng thành cơm
Những từ in đậm trong ví dụ trên chỉ gì? Giữa chúng có mối liên hệ như thế nào ?
B�n tay - một bộ phận của con người
Cái bộ phận
Cái toàn thể
b. Một cây làm chẳng lên non
Ba cây chụm lại nên hòn núi cao.
Người lao động
Một
Chỉ số ít
Ba
Chỉ số nhiều
Cụ thể
Trừu tượng
c. Ngày Huế đổ máu ...
Sự hy sinh, mất mát nói chung
Đổ máu
Dấu hiệu của sự vật
Sự vật mang dấu hiệu
Từ những ví dụ trên, em thấy có những kiểu hoán dụ nào?
Ghi nhớ: Có bốn kiểu hoán dụ thường gặp.
- Lấy một bộ phận để gọi toàn thể;
Lấy vật chứa đựng để gọi vật bị chứa đựng;
Lấy dấu hiệu của sự vật để gọi sự vật;
Lấy cái cụ thể để gọi cái trừu tượng.
II. Luyện tập
1.Bài tập 1
a) Làng xóm – nhân dân sống trong làng xóm
- Quan hệ: vật chứa và vật bị chứa
b) Mười năm : thời gian dài
Trăm năm : thời gian rất dài
- Quan hệ: cái cụ thể và cái trừu tượng.
2 .Bài tập 2
Gọi tên sự vật hiện tượng này bằng tên sự vật hiện tượng
Dựa vào mối quan hệ tương đồng
Dựa vào mối quan hệ gần gũi, đi đôi với nhau
Khác nhau
Giống nhau
?n d?
Hoán dụ