Bài 24. Hoán dụ

KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM HỌC SINH.
KIỂM TRA BÀI CŨ:
Em hãy cho biết lượm làm việc và hi sinh như thế nào?
TIẾT 101: HOÁN DỤ
I. HOÁN DỤ LÀ GÌ?
1. Ví dụ:1 SGK/82
Áo nâu liền với áo xanh
Nông thôn cùng với thị thành đứng lên.
Ví dụ:1
Em hãy cho biết các từ ngữ in đậm trong câu thơ trên chỉ ai?

Áo nâu
Áo xanh
=>Người nông dân
=> Người công nhân
Nông thôn

Thị thành
=> Người sống ở nông thôn
=> Người sống ở thị thành
Giũa áo nâu, áo xanh, nông thôn, thị thành với sự vật được chỉ có mối quan hệ như thế nào?
=> Áo nâu,aó xanh: Cách gọi như vậy dựa vào quan hệ giữa đặc điểm, tính chất với vật có đặc điểm, tính chất đó-người nông dân thường mặc áo nâu, còn người công nhân thường mặc áo xanh khi làm việc.
=>Nông thôn và thị thành: Dựa vào quan hệ giữa vật chứa đựng (nông thôn, thị thành) với vật bị chứa đựng (những người sống ở nông thôn và thành thị)
Hãy nêu tác dụng của cách diễn đạt này.
2. Nhận xét:
=>Tăng tính hình ảnh, hàm xúc cho câu văn.
Ghi nhớ: SGK/82
TIẾT 101: HOÁN DỤ
I. HOÁN DỤ LÀ GÌ?
1. Ví dụ:1 SGK/82
2. Nhận xét:
=>Tăng tính hình ảnh, hàm xúc cho câu văn
Ghi nhớ: SGK/82
II. CÁC KIỂU HOÁN DỤ:
1. Ví dụ:1 SGK/83
Ví dụ:
Bàn tay ta làm nên tất cả
Có sức người sỏi đá cũng thành cơm
(Hoàng Trung Thông)
b. Một cây làm chẳng nên non
Ba cây chụm lại nên hòn núi cao.
(Ca dao)
c. Ngày Huế đổ máu
Chú Hà Nội về
Tình cờ chú cháu
Gặp nhau hàng Bè.
(Tố Hữu)
Em hiểu các từ in đậm là như thế nào? Biểu thị mối qan hệ như thế nào?
TIẾT 101: HOÁN DỤ
I. HOÁN DỤ LÀ GÌ?
1. Ví dụ:1 SGK/82
2. Nhận xét:
=>Tăng tính hình ảnh, hàm xúc cho câu văn.
Ghi nhớ: SGK/82
II. CÁC KIỂU HOÁN DỤ:
1. Ví dụ:1 SGK/83
=>Bàn tay - một bộ phận của con người, được dùng thay thế cho “người lao động” nói chung (quan hệ bộ phận, toàn thể).
=> Một, ba - số lượng cụ thể,được dùng thay thế cho” số it” và “số nhiều” nói chung quan hệ (quan hệ cụ thể -trừu tượng).
=> Đổ máu - dấu hiệu, thường được dùng thay cho “sự hi sinh, mất mát “ nói chung (quan hệ dấu hiệu của sự vật- sự vật ). Trong bài thơ của Tố Hữu, đổ máu chỉ dấu hiệu của “chiến tranh “.Có thể hiểu “ngày Huế đổ máu là ngày Huế nổ ra chiến sự”.
2. Nhận xét:
Quan hệ bộ phận toàn thể
Quan hệ cụ thể - trừu tượng
Quan hệ dấu hiệu sự vật – sự vật
Ghi nhớ: SGK/82
III.LUYỆN TẬP
BT 1:
Làng xóm ta xưa kia lam lũ quanh năm mà vẫn quanh năm đói rách. Làng xóm ta ngày nay bốn mùa nhộn nhịp cảnh làm ăn tập thể.

(Hồ Chí Minh)
Vì lợi ích mười năm phải trồng cây,
Vì lợi ích trăm năm phải trồng người.
(Hồ Chí Minh)

c. Áo chàm đưa buổi phân li
Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay
(Tố Hữu)





=> Quan hệ vật chứa đựng với vật bị chứa đựng.
Quan hệ giữa cái cụ thể với cái trừu tượng.
=> Quan hệ giữa dấu hiệu sự vật với sự vật.
TIẾT 101: HOÁN DỤ
BÀI TẬP 2:
Hoán dụ có gì giống và có gì khác ẩn dụ? Cho ví dụ minh họa.
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ:
LÀM BÀI TẬP 3 SGK.
HỌC THUỘC GHI NHỚ SGK
SOẠN BÀI MỚI.
Xin trân trọng cảm ơn
quí thầy, cô và
các em học sinh!