Bài 24. Hoán dụ

Chia sẻ bởi Lương Quang Vĩnh | Ngày 21/10/2018 | 20

Chia sẻ tài liệu: Bài 24. Hoán dụ thuộc Ngữ văn 6

Nội dung tài liệu:

Kiểm tra bài cũ
Câu 1 : Ẩn dụ là gì ? Có mấy kiểu ẩn dụ, đó là những kiểu nào ?
Câu 2 : Câu nào sau đây có sử dụng ẩn dụ và cho biết nó thuộc kiểu ẩn dụ nào ?
Quê hương là chùm khế ngọt.
b. Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng.
c. Tre xung phong vào xe tăng, đại bác.
d. Vì sao ? Trái Đất nặng ân tình
Nhắc mãi tên người Hồ Chí Minh.
Ẩn dụ phẩm chất
Trả lời : - Ẩn dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện tượng khác có nét tương đồng với nó nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.
- Có 4 kiểu ẩn dụ là :
+ Ẩn dụ hình thức ;
+ Ẩn dụ cách thức ;
+ Ẩn dụ phẩm chất ;
+ Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác.
Tiết 102, Tiếng Việt
HOÁN DỤ
Áo nâu
Chỉ người nông dân
Áo xanh
Chỉ người công nhân
Quan hệ gần gũi
I. HOÁN DỤ LÀ GÌ ?
1. Ví dụ: sgk / 82
Áo nâu liền với áo xanh
Nông thôn cùng với thị thành đứng lên.
(Tố Hữu)

Các từ áo nâu, áo xanh trong ví dụ trên dùng để chỉ ai ?
HOÁN DỤ
Tiết 102, tiếng Việt
Giữa áo nâu với người nông dân và giữa áo xanh với người công nhân có quan hệ như thế nào ?
Các từ in đậm nông thôn, thị thành trong ví dụ trên dùng để chỉ ai ?
Nông thôn
Thị thành
Những người sống ở nông thôn
Những người sống ở thị thành
Giữa nông thôn với người sống ở nông thôn có quan hệ như thế nào ?
Giữa thị thành với người sống ở thị thành có quan hệ như thế nào ?
Quan hệ giữa vật chứa đựng với vật bị chứa đựng
Tất cả nông dân ở nông thôn và công nhân ở thành phố đều đứng lên .
So sánh hai cách diễn đạt trên, cách nào gợi hình, gợi cảm hơn ?
Cách diễn đạt trong câu thơ hay hơn mang tính tượng hình và biểu cảm.
Chỉ người nông dân
Chỉ người công nhân
Quan hệ gần gũi
I. HOÁN DỤ LÀ GÌ ?
1. Ví dụ: sgk / 82
Áo nâu liền với áo xanh
Nông thôn cùng với thị thành đứng lên.

HOÁN DỤ
Tiết 102, tiếng Việt
Những người sống ở nông thôn
Những người sống ở thị thành
Quan hệ giữa vật chứa đựng với vật bị chứa đựng
Cách diễn đạt trong câu thơ hay hơn mang tính tượng hình và biểu cảm.
Hoán dụ là gì và hoán dụ có tác dụng như thế nào ?
Hoán dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng, khái niệm bằng tên của một sự vật, hiện tượng, khái niệm khác có quan hệ gần gũi với nó nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.
2. Ghi nhớ : sgk / 82

Bài tập nhanh:
Xác định biện pháp hoán dụ có trong 2 ví dụ sau:
VD1: Những bàn chân từ than bụi lầy bùn,
Đã đứng dưới mặt trời cách mạng.
(Ta đi tới - Tố Hữu)
VD2: Núi không đè nổi vai vươn tới,
Lá ngụy trang reo với gió đèo.
(Lên Tây Bắc- Tố Hữu)
VD1: “Bàn chân” (bộ phận của cơ thể) biểu thị con người lao động nghèo khổ bị áp bức, từ “than bụi lầy bùn” đã quật khởi đứng lên làm cách mạng. Công, nông là đội quân chủ lực của cách mạng.
VD2: “vai” là bộ phận của con người để mang vác, gánh gồng-> “vai” là một hoán dụ nghệ thuật thể hiện ý chí chiến đấu kiên cường, tinh thần vượt gian khổ quyết tâm vượt lên dốc núi đèo cao của anh bộ đội trong kháng chiến chống Pháp với tinh thần lạc quan yêu đời.
I. HOÁN DỤ LÀ GÌ ?
1. Ví dụ: sgk / 83
II. CÁC KIỂU HOÁN DỤ
a. Bàn tay ta làm nên tất cả
Có sức người sỏi đá cũng thành cơm.
( Hoàng Trung Thông)
b. Một cây làm chẳng lên non
Ba cây chụm lại lên hòn núi cao.
(Ca dao)
c. Ngày Huế đổ máu
Chú Hà Nội về
Tình cờ chú cháu
Gặp nhau Hàng Bè.
( Tố Hữu )
Em hiểu các từ in đậm trong ví dụ như thế nào ?
Bàn tay là một bộ phận của con người.
Một và ba là từ chỉ số lượng.
Một là từ chỉ số ít, ba là từ chỉ số nhiều.
Đổ máu là chỉ sự thương vong trong chiến tranh.
Giữa bàn tay với sự vật mà nó biểu thị trong ví dụ a có quan hệ như thế nào ?
Lấy một bộ phận để gọi toàn thể.
Một và ba là từ chỉ số lượng.
Một là từ chỉ số ít, ba là từ chỉ số nhiều.
Lấy cái cụ thể để gọi cái trừu tượng
Giữa một và ba với số lượng mà nó biểu thị trong ví dụ b có quan hệ như thế nào ?
Giữa đổ máu với hiện tượng mà nó biểu thị trong ví dụ c có quan hệ như thế nào?
Đổ máu là chỉ sự thương vong trong chiến tranh.
Lấy dấu hiệu của sự vật để gọi sự vật.
I. HOÁN DỤ LÀ GÌ ?
1. Ví dụ: sgk / 83
II. CÁC KIỂU HOÁN DỤ
a. Bàn tay ta làm nên tất cả
Có sức người sỏi đá cũng thành cơm.
b. Một cây làm chẳng lên non
Ba cây chụm lại lên hòn núi cao.
c. Ngày Huế đổ máu
Chú Hà Nội về
Tình cờ chú cháu
Gặp nhau Hàng Bè.
Lấy một bộ phận để gọi toàn thể.
Lấy cái cụ thể để gọi cái trừu tượng
Lấy dấu hiệu của sự vật để gọi sự vật.
d. Áo nâu liền với áo xanh
Nông thôn cùng với thị thành đứng lên.
Giữa nông thôn, thị thành với đối tượng mà nó biểu thị có quan hệ như thế nào ?
Lấy vật chứa đựng để gọi vật bị chứa đựng.
I. HOÁN DỤ LÀ GÌ ?
1. Ví dụ: sgk / 83
II. CÁC KIỂU HOÁN DỤ
2. Ghi nhớ : sgk / 83
Có bốn kiểu hoán dụ thường gặp là :
- Lấy một bộ phận để gọi toàn thể ;
- Lấy vật chứa đựng để gọi vật bị chứa đựng ;
- Lấy dấu hiệu của sự vật để gọi sự vật ;
- Lấy cái cụ thể để gọi cái trừu tượng.

I. HOÁN DỤ LÀ GÌ ?
II. CÁC KIỂU HOÁN DỤ
Tìm phép hoán dụ có trong câu sau và cho biết nó thuộc kiểu hoán dụ nào (cho biết mối quan hệ giữa các sự vật trong mỗi phép hoán dụ là gì ) ?
Gửi miền Bắc lòng miền Nam chung thủy
Đang xông lên chống Mĩ tuyến đầu .
(Lê Anh Xuân)
Miền Bắc
(Vật chứa đựng)
những người sống ở miền Bắc.
(vật bị chứa đựng)
Miền Nam
(Vật chứa đựng)
những người sống ở miền Nam.
(vật bị chứa đựng)
Lấy vật chứa đựng để gọi vật bị chứa đựng
Đáp án :
I. HOÁN DỤ LÀ GÌ ?
II. CÁC KIỂU HOÁN DỤ
- Lấy dấu hiệu của sự vật để gọi sự vật
- Lấy cái cụ thể để gọi cái trừu tượng
- Lấy một bộ phận để gọi toàn thể
- Lấy vật chứa đựng để gọi vật bị chứa đựng
Ghi nhớ
III. LUYỆN TẬP
. Nối cột A với cột B cho phù hợp
Tiết 102. Tiếng Việt Hoán dụ
TÌM NGÔI SAO MAY MẮN
Lu?t choi
1
2
3
4
5
Bài 1
Luật chơi
Mỗi nhóm lần lượt chọn một ngôi sao.
Có 5 ngôi sao, đằng sau mỗi ngôi sao là một câu hỏi tương ứng.
*Nếu nhóm chọn trả lời đầy đủ thì được 10 điểm, nếu trả lời sai không được điểm. Thời gian suy nghĩ là 15 giây.
*Nếu nhóm chọn trả lời sai thì các nhóm khác dành quyền trả lời (bằng cách giơ tay nhanh). Nếu trả lời đúng được 5 điểm, trả lời sai không được điểm.
*Nếu chọn được ngôi sao may mắn sẽ không phải trả lời câu hỏi mà vẫn được cộng 10 điểm và chọn lại ngôi sao khác


1
Thời gian:
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Hết giờ
15
14
13
12
11
Chỉ ra phép hoán dụ trong câu văn sau .Chỉ rõ mối quan hệ giữa các sự vật của phép hóan dụ đó?
“Làng xóm ta xưa kia lam lũ quanh năm mà vẫn quanh năm đói rách. Làng xóm ta nay bốn mùa nhộn nhịp cảnh làm ăn tập thể
(Hồ Chí Minh)
4
Thời gian:
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Hết giờ
11
12
13
14
15
Chỉ ra phép hoán dụ trong câu văn sau .Chỉ rõ mối quan hệ giữa các sự vật của phép hóan dụ đó?
Vì lợi ích mười năm phải trồng cây
Vì lợi ích trăm năm phải trồng người
(Hồ Chí Minh)
b) Mười năm : thời gian dài
Trăm năm : thời gian rất dài
 Việc giáo dục có tác dụng và ý nghĩa hết sức to lớn, dài lâu với xã hội
2
Thời gian:
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Hết giờ
13
15
14
12
11
Áo chàm-Người Việt Bắc
Lấy dấu hiệu gọi vật có dấu hiệu
5
Thời gian:
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Hết giờ
11
12
13
14
15

3
NGÔI SAO MAY MẮN
Hoán dụ :
Dựa vào quan hệ tương đồng ( nét giống nhau ) cụ thể:
- Hình thức (Về thăm nhà Bác làng sen; Có hàng râm bụt thắp lên lửa hồng.)
- Cách thức (Về …thắp … hồng.)
- Phẩm chất (VD : Gần mực thì đen gần đèn thì sáng.)
- Chuyển đổi cảm giác (VD: Ngoài thềm rơi chiếc lá đa .Tiếng rơi rất mỏng như là rơi nghiêng.)
Dựa vào quan hệ tương cận ( gần gũi) cụ thể:
Bộ phận – toàn thể (VD : Bàn tay ta làm nên tất cả … thành cơm.)
Vật chứa đựng – vật bị chứa đựng
(VD : Vì sao ? Trái Đất nặng … Hồ Chí Minh.)
Dấu hiệu của sự vật – sự vật
(VD : Áo chàm đưa… nay.)
Cụ thể – trừu tượng (VD : Một cây… Ba cây … núi cao.)
Ẩn dụ :
2. So sánh hoán dụ với ẩn dụ :
Khác nhau
I. Hoán dụ là gì ?
II. Các kiểu hoán dụ
III. Luyện tập
Bài tập 2 :
Cô ấy là một tay vợt cừ khôi .
Cả trường yên lặng nghe thầy giáo nói chuyện dưới cờ.
Bài tập 3: Đặt câu có sử dụng hoán dụ
Lớp 6B trường THCS Thi? trõ?n Du ủng hộ đồng bào miền Trung.
Bài tập 4:
Chính tả ( nhớ - viết ) Đêm nay Bác không ngủ ( từ Lần thứ ba thức dậy đến Anh thức luôn cùng Bác).
- Về nhà học bài, xem lại ví dụ, bài tập và làm bài tập còn lại.
- Chuẩn bị “Các thành phần chính của câu” cho tiết sau :
+ Đọc và trả lời các câu hỏi của vận dụng ở phần I, II, III.
+ Làm LT.
HU?NG D?N V? NH�
HOA?N DU?
Tiết 102, tiếng Việt
Bài tập nhanh
. Từ đoàn thuyền sắp ra khơi đến cái giếng ngọt, thùng và cong và gánh nối tiếp đi đi về về.
Xác định kiểu hoán dụ trong câu văn sau:
Kiểu hoán dụ lấy dấu hiệu của sự vật để gọi sự vật
KÍNH CHÚC CÁC THẦY CÔ GIÁO MẠNH KHOẺ
HẠNH PHÚC THÀNH ĐẠT!
CHÚC CÁC EM HỌC SINH!
CHĂM NGOAN HỌC GIỎI
Hẹn gặp lại!
* Một số tài liệu cũ có thể bị lỗi font khi hiển thị do dùng bộ mã không phải Unikey ...

Người chia sẻ: Lương Quang Vĩnh
Dung lượng: | Lượt tài: 0
Loại file:
Nguồn : Chưa rõ
(Tài liệu chưa được thẩm định)