Bài 24. Hoán dụ

Kiểm tra bài cũ
----------------------------------------------------------------------
* Câu hỏi:
- Thế nào là ẩn dụ?
- Tìm ẩn dụ trong câu thơ:
“Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một Mặt Trời trong lăng rất đỏ”
( Viễn Phương)


1. Ẩn dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên
sự vật, hiện tượng khác có nét tương đồng với nó
nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.
2. “Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một Mặt Trời trong lăng rất đỏ”
( Viễn Phương)
hoán Dụ
TRƯờng thcs tân yên
Ngữ văn 6: Tiết 101:
Ngữ văn: Tiết 101: HOÁN DỤ
----------------------------------------------------------------------
I. Hoán dụ là gì?
* Ví dụ:
Áo nâu liền với áo xanh
Nông thôn cùng với thị thành đứng lên
( Tố Hữu)
So sỏnh 2 cỏch di?n d?t :
=> G?i hỡnh ?nh, khớ th? cỏch m?ng c?a nhõn dõn ta; Ni?m vui su?ng, hõn hoan c?a tỏc gi?.
=> Cung cấp thông tin
Tiết 101: hoán dụ

HOÁN DỤ
Miêu tả thông thường
Ngữ văn -Tiết 101: HOÁN DỤ
----------------------------------------------------------------------
* Ghi nhớ: SGK tr 82
Hoán dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng, khái niệm bằng tên của sự vật, hiện tượng, khái niệm khác có quan hệ gần gũi với nó nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.
I. Hoán dụ là gì?
Ngữ văn -Tiết 101: HOÁN DỤ
----------------------------------------------------------------------
Bài tập nhanh:
Chỉ ra phép hoán dụ trong câu thơ sau:
Áo chàm đưa buổi phân li
Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay
( Tố Hữu)







Áo chàm : Chỉ người dân Việt Bắc
( Dấu hiệu – Sự vật)
Tiết 101: HOÁN DỤ
II. Các kiểu hoán dụ

* Ví dụ:
a. Bàn tay ta làm nên tất cả
Có sức người sỏi đá cũng thành cơm
( Hoàng Trung Thông)
b. Một cây làm chẳng nên non
Ba cây chụm lại nên hòn núi cao.
( Ca dao)
c. Ngày Huế đổ máu
Chú Hà Nội về
Tình cờ chú cháu
Gặp nhau Hàng Bè
( Tố Hữu)
Nhấn mạnh giá trị của người lao động trong sản xuất.
Khẳng định sức mạnh của tinh thần đoàn kết
Nhấn mạnh dấu ấn đau thương nhân dân Huế khi thực dân Pháp nổ súng xâm lược
Tác dụng:
Lấy một bộ phận để gọi toàn thể
Lấy cái cụ thể để gọi cái trừu tượng
Lấy dấu hiệu của SV để gọi sự vật
Lấy vật chứa đựng để gọi vật bị chứa đựng
Các kiểu
hoán dụ
II. Các kiểu hoán dụ
Tiết 101: HOÁN DỤ
----------------------------------------------------------------------
II. Các kiểu hoán dụ
* Ghi nhớ:
Có bốn kiểu hoán dụ thường gặp:
Lấy một bộ phận để gọi toàn thể
Lấy vật chứa đựng để gọi vật bị chứa đựng
Lấy dấu hiệu của sự vật để gọi sự vật
- Lấy cái cụ thể để gọi cái trừu tượng
Em hãy so sánh sự giống và khác nhau
giữa ẩn dụ và hoán dụ?
- Gọi tên sự vật hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện tượng khác
Dựa vào quan hệ tương đồng:
- hình thức;
- cách thức thực hiện;
- phẩm chất;
- cảm giác.
Dựa vào quan hệ tương cận, gần gũi:
- bộ phận – toàn thể;
- vật chứa đựng- vật bị chứa đựng;
- dấu hiệu - sự vật;
- cụ thể - trừu tượng.
Ngữ văn: Tiết 101: HOÁN DỤ
----------------------------------------------------------------------
Bài tập:
Nhận diện phép hoán dụ:
a. Thuyền về có nhớ bến chăng
Bến thì một dạ khăng khăng đợi thuyền.
( Ca dao)
=> Ẩn dụ
( “Thuyền”: người đi xa; “ bến” : người ở lại)
b. Đó là chân cầu số một của lớp
=> Hoán dụ
+ “ Chân cầu”: chỉ người có khả năng đá cầu giỏi.
( Bộ phận – toàn thể)
------------Tiết 101: HOÁN DỤ -------------
III. Luyện tập
Bài tập 1: Tìm phép hoán dụ và mối quan hệ giữa các sự vật trong mỗi phép hoán dụ:
a. Làng xóm ta xưa kia lam lũ quanh năm mà vẫn quanh năm đói rách. Làng xóm ta ngày nay bốn mùa nhộn nhịp cảnh làm ăn tập thể. ( Hồ Chí Minh)

b. Vì lợi ích mười năm phải trồng cây
Vì lợi ích trăm năm phải trồng người.
( Hồ Chí Minh)

d. Vì sao? Trái đất nặng ân tình
Nhắc mãi tên Người : Hồ Chí Minh
( Tố Hữu)
NHÓM 1, 2
NHÓM 3, 4
NHÓM 5, 6
------------Tiết 101: HOÁN DỤ -------------
III. Luyện tập
Bài tập 1: Phép hoán dụ và mối quan hệ giữa các sự vật trong mỗi phép hoán dụ:
a. Làng xóm ta xưa kia lam lũ quanh năm mà vẫn quanh năm đói rách. Làng xóm ta ngày nay bốn mùa nhộn nhịp cảnh làm ăn tập thể. ( Hồ Chí Minh)

- Làng xóm: Người nông dân
=> Quan hệ giữa vật chứa đựng với vật bị chứa đựng
b. Vì lợi ích mười năm phải trồng cây
Vì lợi ích trăm năm phải trồng người.
( Hồ Chí Minh)

- mười năm: thời gian trước mắt;
- trăm năm: thời gian lâu dài
=> Quan hệ giữa cái cụ thể và cái trừu tượng
c. Vì sao? Trái đất nặng ân tình
Nhắc mãi tên Người : Hồ Chí Minh
( Tố Hữu)

- Trái đất: nhân loại
=> Quan hệ giữa vật chứa đựng với vật bị chứa đựng
Quan sát hình ảnh để đặt câu có sử dụng phép hoán dụ
Họ là những chân sút cừ khôi
=> Bộ phận - toàn thể
Lớp 6A1 chụp ảnh cùng thầy giáo
=> Vật chứa đựng – vật bị chứa đựng
XEM AI “SIÊU” HƠN?
* Hướng dẫn học bài ở nhà:
----------------------------------------------------------------------
- Học thuộc ghi nhớ
+ Nắm được khái niệm hoán dụ.
+ Các kiểu hoán dụ
- Chuẩn bị giờ học sau:
Tiết 102:Tập làm thơ bốn chữ:
+ Hiểu đặc điểm của thể thơ 4 chữ
+ Sáng tác một bài thơ 4 chữ
PHẦN THƯỞNG
Xin chào đội thắng cuộc!
Phần thưởng của các bạn là một chuyến du lịch SIÊU SIÊU ngắn đến Hàm Yên city do cô Lanngothi tài trợ và làm hướng dẫn viên du lịch miễn phí.
XIN MỜI!
DU LỊCH HÀM YÊN
Lễ hội Động Tiên
Lễ hội trọi trâu
Nộm hoa chuối
Thịt hun khói
XIN CHÀO!
HẸN GẶP LẠI TRONG TUA DU LỊCH SAU