Bài 24. Hoán dụ

HOÁN DỤ
I. HOÁN DỤ LÀ GÌ ?
VD: Sgk/82
Áo nâu cùng với áo xanh
Nông thôn cùng với thị thành đứng lên
- Áo nâu 
- Áo xanh 
- Nông thôn 
- thị thành 
 quan hệ gần gũi
người nông dân
người công nhân
người sống ở nông thôn
người sống ở thành thị
hoán dụ
- Cách diễn đạt có hoán dụ
Áo nâu cùng với áo xanh
Nông thôn cùng với thị thành đứng lên
 Tác dụng: tăng sức gợi hình gợi cảm cho sự diễn đạt
- Cách diễn đạt bình thường:
Nông dân liền với công nhân
Người sống ở nông thôn cùng với người sống ở thành thị đứng lên

HOÁN DỤ
I. HOÁN DỤ LÀ GÌ ?
* Ghi nhớ:
Hoán dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng, khái niệm này bằng tên của một sự vật, hiện tượng, khái niệm khác có quan hệ gần gũi với nó nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.
VD: Sgk/82


HOÁN DỤ
I. HOÁN DỤ LÀ GÌ ?
II. LUYỆN TẬP
Bài tập 1: Chỉ ra phép hoán dụ và cho biết mối quan hệ giữa các sự vật:
a. -Làng xóm tanhững người sống ở nông thôn
b.- mười năm thời gian trước mắt (lợi ích trước mắt)
- trăm năm thời gian lâu dài (lợi ích lâu dài)


c. - Áo chàm đồng bào Việt Bắc (dấu hiệu của sự vật – sự vật)
Bài tập 2:
* Giống :
- Gọi tên sự vật hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện tượng khác ( mang nghĩa chuyển, có tinh chất tạm thời)
- Cấu tạo của ẩn dụ và hoán dụ đều chỉ có một vế biểu hiện; còn vế được biểu hiện thì không nói ra)

* Khác:
Ẩn dụ dựa vào mối quan hệ tương đồng (giống nhau) Vd: “ Dưới trăng quyên đã gọi hè
Đầu tường lửa lựu lập lòe đâm bông”
(lửa màu đỏ; hoa lựu màu đỏ => giống nhau về màu sắc)
Hoán dụ dựa vào quan hệ tương cận(gần gũi).
Vd: “Áo chàm đưa buổi phân li…”
(Áo chàmđồng bào Việt Bắc (quan hệ gần gũi))

*Hướng dẫn học ở nhà:
- Học thuộc khái niệm và các kiểu hoán dụ
- Xem lại bài tập 1 và 2
- Soạn bài : Tập làm thơ bốn chữ
+ Xem lại bài Lượm – Tố Hữu
+ Đọc kĩ phần chuẩn bị ở nhà (sgk/84, 85)
+ Trả lời câu hỏi 1, 2, 3 (sgk/84, 85)