Bài 24. Hoán dụ

Chào mừng các thầy cô giáo
trường thcs thị trấn
Hưng Hà
về dự giờ thăm lớp 6a3
Giáo viên : Nguyễn Thị Khanh
Năm học 2008 - 2009
T ô h o à i
đ o à n g i ỏ i
1.
2.
3.
4.
5.
6.
D U Y K H á N
M I N H H ụ Ê
N G U Y ễ N T U Â N
T ạ D U Y A N H
H
O
á
N
D
ụ
I - Hoán dụ là gì ?
xét ví dụ sau :
áo nâu liền với áo xanh
Nông thôn cùng với thị thành đứng lên .
( Tố Hữu )
Hoán dụ là gọi tên , sự vật , hiện tượng khái niệm bằng tên của một sự vật , hiện tượng , khái niệm khác có quan hệ gần gũi với nó




người nông dân
người công nhân
những người sống ở
nông thôn
những người sống ở
thành thị





ngữ văn 6 . tiết 101: Hoán dụ
áo nâu
áo xanh
Nông thôn
thị thành
a
b
Từ a nghĩ đến b
: dựa trên quan hệ
gần gũi
hoán dụ
Bài tập nhanh .Tìm phép hoán dụ trong câu thơ sau :
Em đã sống bởi vì em đã thắng
Cả nước bên em, quanh giường nệm trắng .
( Tố Hữu )
Cả nước
nhằm tăng sức, hình , gợi cảm cho sự diễn đạt
I - Hoán dụ là gì ?
xét ví dụ sau :
áo nâu liền với áo xanh
Nông thôn cùng với thị thành đứng lên .
( Tố Hữu )
Hoán dụ là gọi tên , sự vật , hiện tượng khái niệm bằng tên của một sự vật , hiện tượng , khái niệm khác có quan hệ gần gũi với nó















Tất cả nông dân ở nông thôn và công nhân ở các thành phố đều đứng lên .
Ngắn gọn , giàu hình ảnh , nêu bật được đặc điểm của những người được nói đến
chỉ thông báo sự kiện
Ghi nhớ
ngữ văn 6 . tiết 101: Hoán dụ















I - Hoán dụ là gì ?
Ii - các kiểu Hoán dụ
Xét các ví dụ sau :
a) Bàn tay ta làm nên tất cả
Có sức người sỏi đá cũng thành cơm .
(Hoàng Trung Thông)
Bàn tay ta
Lấy một bộ phận để gọi toàn thể
- Lấy một bộ phận để gọi toàn thể
b)Gửi miền Bắc lòng miền Nam chung thuỷ
Đang xông lên chống Mĩ tuyến đầu .
(Lê Anh Xuân)
miền Bắc
miền Nam
Lấy vật chứa đựng để gọi vật bị chứa đựng
- Lấy vật chứa đựng để gọi vật bị chứa đựng
con người
(bộ phận)
(toàn thể)
(vật chứa đựng)
(vật bị chứa đựng)
những người sống ở miền Bắc
(vật chứa đựng)
những người sống ở miền Nam
(vật bị chứa đựng)
ngữ văn 6 . tiết 101: Hoán dụ















I - Hoán dụ là gì ?
Ii - các kiểu Hoán dụ
c) Ngày Huế đổ máu
Chú Hà Nội về
Tình cờ chú cháu
Gặp nhau Hàng Bè .
(Tố Hữu)
Đổ máu
(dấu hiệu chiến tranh)
Chiến tranh
Lấy dấu hiệu của sự vật để gọi sự vật
- Lấy dấu hiệu của sự vật để gọi sự vật
d) Một cây làm chẳng nên non
Ba cây chụm lại nên hòn núi cao .
Một
(cụ thể)
Ba
Số ít
Số nhiều
(trừu tượng)
Lấy cái cụ thể để gọi cái trừu tượng
- Lấy cái cụ thể để gọi cái trừu tượng
- Lấy một bộ phận để gọi toàn thể
- Lấy vật chứa đựng để gọi vật bị chứa đựng
Ghi nhớ
(Ca dao)
ngữ văn 6 . tiết 101: Hoán dụ















I - Hoán dụ là gì ?
Ii - các kiểu Hoán dụ
- Lấy dấu hiệu của sự vật để gọi sự vật
- Lấy cái cụ thể để gọi cái trừu tượng
- Lấy một bộ phận để gọi toàn thể
- Lấy vật chứa đựng để gọi vật bị chứa đựng
Ghi nhớ
IiI- LUYệN TậP
1.Chỉ ra phép hoán dụ trong những câu thơ, câu văn sau và cho biết mối quan hệ giữa các sự vật trong mỗi phép hoán dụ là gì
a) Làng xóm ta xưa kia lam lũ quanh năm mà vẫn quanh năm đói rách . Làng xóm ta ngày nay bốn mùa nhộn nhịp cảnh làm ăn tập thể .
(Hồ Chí Minh)
Làng xóm - người nông dân (Quan hệ giữa vật chứa đựng với vật bị chứa đựng)
b) Vì lợi ích mười năm phải trồng cây
Vì lợi ích trăm năm phải trồng người
(Hồ Chí Minh)
Mưòi năm - thời gian trước mắt
Trăm năm - thời gian lâu dài
(Quan hệ giữa cái cụ thể với cái trừu tượng)
c) áo chàm đưa buổi phân li
Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay
(Tố Hữu)
áo chàm - người Việt Bắc (quan hệ giữa dấu hiệu của sự vật với sự vật)
d) Vì sao? Trái Đất nặng ân tình
Nhắc mãi tên người : Hồ Chí Minh
(Tố Hữu)
ngữ văn 6 . tiết 101: Hoán dụ
I - Hoán dụ là gì ?
Ii - các kiểu Hoán dụ
- Lấy dấu hiệu của sự vật để gọi sự vật
- Lấy cái cụ thể để gọi cái trừu tượng
- Lấy một bộ phận để gọi toàn thể
- Lấy vật chứa đựng để gọi vật bị chứa đựng
Ghi nhớ
IiI- LUYệN TậP
2. Nối cột A với cột B cho phù hợp
ngữ văn 6 . tiết 101: Hoán dụ
I - Hoán dụ là gì ?
Ii - các kiểu Hoán dụ
IiI- LUYệN TậP
3. Hãy điền từ thích hợp(hoán dụ , ẩn dụ) vào chỗ chấm trong bảng so sánh sau :
ẩn dụ
Hoán dụ
2. Nối cột A với cột B cho phù hợp
mặt trời
Mồ hôi
ngữ văn 6 . tiết 101: Hoán dụ
I - Hoán dụ là gì ?
Ii - các kiểu Hoán dụ
IiI- LUYệN TậP
Hướng dẫn về nhà
Làm các bài tập còn lại
Viết một đoạn văn ngắn đề tài tự chọn trong đó có sử dụng hoán dụ
Chuẩn bị bài : Tập làm thơ bốn chữ
ngữ văn 6 . tiết 101: Hoán dụ
Kính Chúc các thầy cô giáo mạnh khoẻ
Hạnh phúc thành đạt!
Chúc Các em học sinh!
Chăm ngoan học giỏi
Hẹn gặp lại!