Bài 24. Hoán dụ

CHÀO MỪNG QUÍ THẦY CÔ,
ĐẾN THĂM, DỰ GIỜ LỚP 6/2
Tiết 101
Hoán Dụ
Tiết 101 HOÁN DỤ
I. Hoán dụ là gì ?
Đọc hai câu thơ sau:
Áo nâu liền với áo xanh
Nông thôn cùng với thị thành đứng lên.
( Tố Hữu )
- Các từ áo nâu, áo xanh, nông thôn, thị thành chỉ ai?
Tiết 101 HOÁN DỤ
áo nâu
áo xanh
nông thôn
thị thành
chỉ người
nông dân
chỉ người
công nhân
chỉ những
người sống
ở nông thôn
chỉ những
người sống
ở thành thị
Giữa áo nâu, áo xanh, nông thôn, thị thành với sự vật được chỉ có mối quan hệ gì?
Dấu hiệu của sự vât- sự vật
vât chứa đựng – vật bị chứa đựng
Tiết 101 HOÁN DỤ
1. Khái niệm: Hoán dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng, khái niệm bằng tên của một sự vật, hiện tượng, khái niệm khác có quan hệ gần gũi với nó.
2. Tác dụng:
I. Hoán dụ là gì ?
Tiết 101 HOÁN DỤ
Cách 1: Tất cả nông dân,công nhân, những người sống ở nông thôn, những người ở thành phố đều đứng lên.
Cách 2:
Áo nâu liền với áo xanh
Nông thôn cùng với thị thành đứng lên
(Tố Hữu)
So sánh hai cách diễn đạt sau:
Tiết 101 HOÁN DỤ
1. Khái niệm: Hoán dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng, khái niệm bằng tên của một sự vật, hiện tượng, khái niệm khác có quan hệ gần gũi với nó.
2.Tác dụng: nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.
I. Hoán dụ là gì ?
Ví dụ: Bạn Lan có mặt trong đội tuyển học sinh giỏi của trường.
Thảo luận nhóm
So sánh điểm giống và khác giữa ẩn dụ và hoán dụ?
I. Hoán dụ là gì ?
Tiết 101 HOÁN DỤ
II. Luyện tập
1.Bài tập 1
2. Bài tập 2
Bài tập 1
a. Làng xóm ta xưa kia lam lũ quanh năm mà vẫn quanh năm đói rách. Làng xóm ta ngày nay bốn mùa nhộn nhịp cảnh làm ăn tập thể.
b. Vì lợi ích mười năm trồng cây,
Vì lợi ích trăm năm trồng người.
c. Áo chàm đưa buổi phân li
Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay.
? Em hãy chỉ ra phép hoán dụ trong câu thơ trên? Mối quan hệ giữa các sự vật trong phép hoán dụ này là gì?
Đáp án
a. Làng xóm ta xưa kia lam lũ quanh năm mà vẫn quanh năm đói rách. Làng xóm ta ngày nay bốn mùa nhộn nhịp cảnh làm ăn tập thể.
Làng xóm chỉ nhân dân sống trong làng.
Đây là mối quan hệ giữa vật chứa đựng và vật bị chứa đựng.
Tiết 101 HOÁN DỤ
b. Vì lợi ích mười năm trồng cây,
Vì lợi ích trăm năm trồng người.
Mười năm chỉ thời gian ngắn và cụ thể,
Trăm năm chỉ thời gian dài và trừu tượng.
Đây là mối quan hệ giữa cái cụ thể và cái trừu tượng.
Tiết 101 HOÁN DỤ
c. Áo chàm đưa buổi phân li
Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay.
Áo chàm là trang phục đặc trưng của người dân Việt Bắc.
Tác giả sử dụng quan hệ giữa dấu hiệu và sự vật.
Tiết 101 HOÁN DỤ
Bài tập củng cố:
Câu 1. Chỉ ra phép hoán dụ trong câu thơ sau:
Đảng ta đó trăm tay nghìn mắt
Đảng ta đây xương sắt da đồng.
trăm, nghìn: là những số cụ thể được dùng thay cho số nhiều, chỉ sự lớn lao.
Tiết 101 HOÁN DỤ
Làm bài tập 3, trang 84.
Học thuộc ghi nhớ.
Chuẩn bị bài: Các thành phần chính của câu.
Dặn dò
Chúc các em học tốt