Bài 24. Hoán dụ

Kính chào thầy cô giáo về thăm lớp 6c!
Trường:THCS Đoàn Xá
Chào mừng quý thầy cô về dự giờ thăm lớp
KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1: Thế nào là ẩn dụ? Tác dụng của ẩn dụ?
Câu 2: Trong hai câu thơ sau câu nào có sử dụng biện pháp tu từ ẩn dụ? Hãy chỉ ra đó là kiểu ẩn dụ nào?
-Người cha mái tóc bạc
Đốt lửa cho anh nằm.
- Ngày Huế đổ máu
Chú Hà Nội về
=> Ẩn dụ phẩm chất
Tiết 105 HOÁN DỤ
LỚP 6C
TRƯỜNG: THCS ĐOÀN XÁ
GV: NGUYỄN THỊ HỒNG TƯƠI
Tiết 105 HOÁN DỤ
Ví dụ 1:
Áo nâu cùng với áo xanh
Nông thôn cũng với thành thị đứng lên
(Tố Hữu)
Áo nâu: những người nông dân.
Áo xanh: những người công nhân
=> Quan hệ gần gũi giữa dấu hiệu ( áo nâu, áo xanh) và vật có dấu hiệu ( nông dân, công nhân). Hay nói cách khác là lấy dấu hiệu của sự vật để gọi sự vật.
Nông thôn: những người sống ở nông thôn.
Thị thành: những người sống ở thành thị.
=> Quan hệ gần gũi giữa vật chứa đựng ( nông thôn, thị thành) với vật bị chứa đựng ( những người sống ở thành thị và nông thôn)
Hoán dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng, khái niệm bằng tên một sự vật, hiện tượng, khái niệm khác có quan hệ gần gũi với nó.
So sánh ví dụ 1 và ví dụ sau đây có gì giống và khác nhau?
“Áo nâu liền với áo xanh
Nông thông cùng với thành thị đứng lên.”
và
“ Tất cả nông dân ở nông thôn và công nhân ở thành thì đều đứng lên.”
Khác: - Ở vd1 sử dụng biện pháp hoán dụ làm cho câu văn ngắn gọn, hàm xúc, tăng sức gợi hình gợi cảm cho sự diễn đạt.
- Ở vd2 không sử dụng biện pháp hoán dụ. Câu văn chỉ mang tính chất thông báo.
Giống: cả 2 ví dụ đều có nội dung giống nhau
Tác dụng hoán dụ: làm cho câu văn ngắn gọn, hàm xúc, tăng sức gợi hình gợi cảm cho sự diễn đạt.
BT: dựa vào tranh gợi ý hãy đặt câu có dùng hoán dụ?
Áo trắng đến trường.
Cả phòng đang lắng nghe cô giáo giảng bài.
Thảo luận bàn – 3 phút
Em hiểu các từ in đậm dưới đây như thế nào? Các từ in đậm chỉ ai, chỉ điều gì. Nó và vật được chỉ có mối quan hệ với nhau như thế nào?
a, Bàn tay ta làm nên tất cả
Có sức người sỏi đá cũng thành công.
b, Một cây làm chẳng nên non
Ba cây chụm lại nên hòn núi cao.
c, Ngày Huế đổ máu
Chú Hà Nội về
Tình cờ chú cháu
Gặp nhau Hàng Bè.
d, Cả phòng đang chăm chú nghe cô giáo giảng bài.
(Tố Hữu)
(Hoàng Trung Thông)
(Ca dao)
a, Bàn tay ta: là một bộ phận của con người, ở vd này “ bàn tay” được chỉ “ người lao động” nói chung.
=> Lấy bộ phận để gọi toàn thể.
b, Một: số lượng cụ thể, trong vdb được chỉ cho “số it”
Ba: số lượng cụ thể, chỉ cho “số nhiều”
=> Lấy cái cụ thể để gọi cái trừu tượng.
c, Đổ máu: là dấu hiệu của sự hi sinh mất mát. Ở ví dụ này được chỉ chiến tranh.
=> Lấy dấu hiệu của sự vật để gọi sự vật.
d,Cả phòng: chỉ những học sinh đang có trong lớp học.
=> Lấy vật chứa đựng để gọi vật bị chứa đựng.
Xác định kiểu hoán dụ trong các ví dụ sau:
a) Đó là một chân sút tuyệt vời.
b) Gửi miền Bắc lòng miền Nam chung thuỷ,
Đang xông lên chống Mĩ tuyến đầu. (Lê Anh Xuân)
Lấy bộ phận gọi toàn thể
Lấy vật chứa đựng gọi
vật bị chứa đựng

c) Phía cuối tòa nhà, thoáng bóng một chiếc áo cà sa .
d) Đảng ta đó trăm tay nghìn mắt.
(Tố Hữu)
Lấy dấu hiệu của vật
để gọi sự vật
Lấy cái cụ thể để gọi cái
trừu tượng
Bài tập 1:sgk/84
a)Làng xóm ta xưa kia lam lũ quanh năm mà vẫn quanh năm đói rách.Làng xóm ta ngày nay bốn mùa nhộn nhịp cảnh làm ăn tập thể. (Hồ Chí Minh )

b) Vì lợi ích mười năm phải trồng cây,
Vì lợi ích trăm năm phải trồng người . (Hồ Chí Minh )

c) Áo chàm đưa buổi phân li
Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay. (Tố Hữu )

d) Vì sao ? Trái Đất nặng ân tình
Nhắc mãi tên người Hồ Chí Minh . (Tố Hữu )
Đáp án:
a)Làng xóm : Người nông dân
 Lấy vật chứa đựng để gọi vật bị chứa đựng.
b) Mười năm: Thời gian trước mắt
Trăm năm: Thời gian lâu dài
(Tầm quan trọng của sự nghiệp giáo dục )
Lấy cái cụ thể để gọi cái trừu tượng
c) Áo chàm: Người dân Việt Bắc
Lấy dấu hiệu của sự vật để gọi sự vật
d) Trái Đất: nhân loại
 Lấy vật chứa đựng để gọi vật bị chứa đựng.
Bài tập 2: So sánh ẩn dụ và hóa dụ?
Bài tập 2: So sánh ẩn dụ và hóa dụ? Cho ví dụ
Bài tập 3: Chính tả ( nhớ - viết): Đêm nay Bác không ngủ.
Trò chơi tiếp sức
Đặt câu có sử dụng hoán dụ?
Sơ đồ tư duy
HOÁN DỤ
Khái niệm
Tác dụng
Các kiểu hoán dụ
Bộ phận-toàn thể
Vật chứa đựng-vật bị chưa đựng
Dấu hiệu-vật có dấu hiệu
Cụ thể-trừu tượng
Bài tập 4: em hãy viết một văn từ 5-7 câu với chủ để tự chọn trong đó có sử dụng hoán dụ.
DẶN DÒ
BÀI CŨ: - Học các Ghi nhớ SGK trang 82-83. -
- Vi?t đo?n van : T? c?nh tru?ng em trong gi? ra choi ( 5-7 c�u )có sử dụng phép hoán dụ .
* SOẠN BÀI MỚI:
- T?p làm tho b?n ch? .
-Tìm đ?c nh?ng bài tho b?n ch? .